Yaratıcı, Eleştirel ve Yansıtıcı Düşünme: Benzerlikler-Farklılıklar

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 9, 05.07.2018

Mehmet Altın Asuman Seda Saracaloğlu

Öz

Kavram yanılgıları her yaşta ve her öğrenim kademesindeki öğrencilerde görülmektedir. Yükseköğretim seviyesinde birbirine karıştırılan kavramlardan bazıları da “yansıtıcı düşünme”, “eleştirel düşünme” ve “yaratıcı düşünme”dir. Bu çalışmadaki amaç; öğrenciler tarafından birbirine karıştırılabilen bu düşünme türleri arasındaki benzerlik ve farklılıklarını açıklamaktır. Bu araştırma nitel bir çalışmadır. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından yaratıcı, eleştirel ve yansıtıcı düşünmeyle ilgili indirilen toplam 72 doktora tezinin ilgili bölümleri üzerinden betimsel analiz yapılmıştır. Analiz sonucu ulaşılan bulgulardan; yaratıcı, eleştirel ve yansıtıcı düşünme arasında bireyin çok yönlü olması ve bilgiyi kullanmada ve sonuca ulaşmada birden fazla yaklaşım benimsemesi gibi genel hatlarda benzerlikler taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer yandan, yaratıcı, eleştirel ve yansıtıcı düşünmenin bilgilerin kullanılmasında izlenen yollar, ortaya çıkan sonuç ve bireyin bu süreçteki rolü bakımından birbirinden ayrıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme, yansıtıcı düşünme, yaratıcı düşünme

Kaynakça

• Doğan, N. (2011). Yaratıcı Düşünme ve Yaratıcılık. Demirel, Ö. (Ed.), Eğitimde Yeni Yönelimler içinde (167-196). Ankara: Pegem Akademi.
• Ersözlü, ZN. (2008). Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Gökdal, N. (2004). İlkögretim 8. Sınıf ve Ortaögretim 11. Sınıf Ögrencilerinin Alan ve Hacim Konularındaki Kavram Yanılgıları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 222s.
• Karatas, FÖ., Köse, S., Costu, B. (2003). Öğrenci Yanılgılarını ve Anlama Düzeylerini Belirlemede Kullanılan iki Aşamalı Testler, Pamukkale Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi , 1, 13, 54 – 69.
• Keçeli, V. (2007). Karmaşık Sayılarda Kavram Yanılgısı ve Hata ile Tutum Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Onan, B. (2013). Dil Eğitiminin Temel Kavramları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TDK (2015). http://www.tdk.gov.tr/ sitesinden 04.01.2015 tarihinde indirilmiştir.
• Ünver, G. (2011). Yansıtıcı Düşünme. Demirel, Ö. (Ed.), Eğitimde Yeni Yönelimler içinde (137-148). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• YÖK (2015). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sitesinden 03.01.2015 tarihinde indiriliştir.