Yenilenen Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Dijital Vatandaşlık ve Alt Boyutları Açısından İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 15 - 38, 28.02.2019

Murat Aydemir

Öz

Bu araştırma, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında uygulamaya konulan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programını (Ortaokul 5, 6 ve 7. Sınıflar) dijital vatandaşlık ve alt boyutları açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının doküman incelenmesi yöntemi ile taranması şeklinde yapılmıştır. Araştırmada veri kaynağı olarak Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 5, 6 ve 7. Sınıflar) kullanılmıştır. Araştırmaya ilişkin veriler 2017-2018 eğitim-öğretim yılında toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının temel felsefesinde, genel amaçlarında, anahtar yetkinliklerinde, beceri ve değerlerinde dijital vatandaşlık ve alt boyutlarına bazen doğrudan bazen de dolaylı olarak yer verilerek dijital vatandaşlık desteklenmeye çalışılsa da öğrenme alanlarının ve öğrenme alanları içerisinde yer alan kazanımların dijital vatandaşlık ve alt boyutlarını yeterli bir şekilde yansıtmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul; sosyal bilgiler programı; dijital vatandaşlık ve alt boyutları

Kaynakça

• Acun, İ. (2012). “Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamaları”, C. Öztürk (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (Demokratik Vatandaşlık Eğitimi), içinde 344-364, Ankara: Pegem Akademi.
• Aslan, S. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Dijital Vatandaşlık Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, (Fırat, Dicle, Siirt, Adıyaman Üniversiteleri Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ. Ayas, C., Kaya, H., Taştan, B. ve
• Özder, A. (2015). Google Earth Görüntülerinin Ve Qgıs Açık Kaynak Kodlu Cbs Yazılımının Sosyal Bilgiler Eğitiminde Kullanılması. Marmara Coğrafya Dergisi, (32), 43-60.
• Aydemir, M. ve Adamaz, K. (2017). Ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programındaki kazanım ve etkinliklerin ortak ve derse özgü beceriler açısından incelenmesi. International Journal of Field Education, 3(2), 37-59. http://dergipark.gov.tr/ijofe/issue/33667/342445. Erişim Tarihi: 10.03.2018 Aydın, A. (2015). Dijital vatandaşlık. Türk Kütüphaneciliği 29(1), 142-146.
• Bakır, E. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Dijital Vatandaşlık Seviyelerinin Dijital Vatandaşlık Alt Boyutlarına Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Baloğlu Uğurlu, N. (2012). “Sosyal Bilgiler Eğitiminde Teknoloji Araçlarının Kullanımı”, M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi, içinde (244-262), Ankara: Pegem Akademi.
• Bayzan, Ş. ve Özbilen, A. (2012). Dünyada İnternetin Güvenli Kullanımına Yönelik Uygulama Örnekleri ve Türkiye'de Bilinçlendirme Faaliyetlerinin İncelenmesi ve Türkiye İçin Öneriler. e-Journal of New World Sciences Academy, 7 (2), 521-531.
• Çubukcu, A. ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri, Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 148-174. URL1 https://www.turkiye.gov.tr/hizmetler. Erişim Tarihi: 10.04.2018
• Elçi, C. A. (2015). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programına Yönelik Öğrenci Görüşlerinin Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Farmer, L. (2011). Teaching digital citizenship. In E-Learn: World Conference on E-Learning in Corporate, Government, Healthcare, and Higher Education (pp. 99-104). Association for the Advancement of Computing in Education (AACE).
• Görmez, E. (2016). “Öğretmen Adaylarının "Dijital Vatandaşlık ve Alt Boyutları" Hakkındaki Görüşleri (Bir Durum Çalışması), Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(21), 125-144 http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9870.
• Görmez, E. (2017a). İlkokul Sosyal Bilgiler Programının Dijital Vatandaşlık ve Alt Boyutları Açısından Yeterliliği. International Journal of Social Science, 60, 1-15. Doi number: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7220
• Görmez, E. (2017b). Öğretmenlerin "Dijital Vatandaşlık ve Alt Boyutları" Hakkındaki Düzeyleri (Van İli Örneği). Akademik Bakış Dergisi, 60, 52-74. Greenhow, C. (2010). A New Concept Of Citizenship For The Digital Age. Learning & Leading with Technology, 37 (6), 24-25.
• Gürgün, S. (2016). “Birebir Tabletli Öğretimde Çok Fonksiyonlu Etkileşimli Öğretim Modeli”, Aytekin İşman, Hatice Ferhan Odabaşı, B. Akkoyunlu (Ed.), Eğitim Teknolojileri Okumaları, içinde (141-153), Ankara: Salmat Basım Yayıncılık.
• ISTE (International Society for Technology in Education). (2007). ISTE standards: Students., http://www.iste.org/docs/pdfs/20-14_ISTE_Standards-S_PDF.pdf. Erişim Tarihi: 08.02.2018.
• Kan, Ç. (2009). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Küresel Vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (26), 25-30.
• Karaduman, H. (2011). 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital ortamdaki tutumlarına etkisi ve öğrenme öğretme sürecine yansımaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karaduman, H. ve Öztürk, C. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Dijital Vatandaşlığa Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Dijital Vatandaşlık Tutumlarına Etkisi ve Dijital Vatandaşlık Anlayışlarına Yansımaları, Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 38-78.
• Kaya, A., ve Kaya, B. (2014). Öğretmen Adaylarının Dijital Vatandaşlık Algısı. International Journal of Human Sciences, 11(2), 346-361. doi: 10.14687/ijhs.v11i2.2917
• Kocadağ, T. (2012). Öğretmen Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Trabzon.
• Kuş, Z., Güneş, E., Başarmak, U. & Yakar, H. (2017). Gençlere Yönelik Dijital Vatandaşlık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5 (10), 298-316. https://doi.org/10.18009/jcer.335806.
• Macintosh, A. (2004). "Characterizing E-Participation in Policy-Making". Proceedings of the 37th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (s. 1-10). Hawaii: IEEE Mason, C., Berson, M.,
• Diem, R., Hicks, D., Lee, J., & Dralle, T. (2000). Guidelines For Usingtechnology To Prepare Social Studies Teachers. Contemporary issues in technology and teachereducation, 1(1), 107-116.
• MEB (2017a). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr. Erişim Tarihi: 23.02.2017
• MEB (2017b). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr. Erişim Tarihi: 13.03.2017
• MEB (2017c). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr. Erişim Tarihi: 03.05.2017 MEB (2017d). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 5 ve 6. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr. Erişim Tarihi: 23.02.2017
• Merriam, S B (2013). Nitel Araştırma Desen Ve Uygulama İçin Bir Rehber (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mossberger, K., Tolbert, C. & S. McNeal, R. (2008). Digital Citizenship: The İnternet, Society, And Participation. London, England: The MIT Press.
• Öztürk, M. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Vatandaşlık Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: PegemAkademi.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants part 1. On the horizon, 9(5), 1-6.
• Ribble, M. (2008). Passport to digital citizenship. Learning & leading with technology, 36(4), 14-17.
• Ribble, M. (2009). Raising a digital child: A digital citizenship handbook for parents, Washington DC: The International Society for Technology in Education (ISTE).
• Ribble, M. (2011). Digital Citizenship in Schools (2nd ed.). Eugene, OR: International Society for Technology in Education (ISTE). https://www.iste.org/docs/excerpts/DIGCI2-excerpt.pdf. Erişim Tarihi: 02.03.2018
• Sakallı, H. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeyleri ile Siber Zorbalık Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Sakallı, H. ve Çiftci, S. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeyleri İle Siber Zorbalık Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Adnan Menderes Üniversitesi Örneği. Eğitim teknolojisi kuram ve uygulama, 6(2), 100-119.
• Som Vural, S. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Dijital Vatandaşlık Göstergelerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Som Vural, S. ve Kurt, A., A. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Bakış Açısıyla dijital Vatandaşlık Göstergelerinin İncelenmesi. Eğitim teknolojisi kuram ve uygulama, 8(1), 60-80.
• Sürücü, O. ve Başar, M. E. (2016). Kültürel Mirası Korumada Bir Farkındalık Aracı Olarak Sanal Gerçeklik. Artium, 4(1), 13-26.
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
• Türkoğlu, T. (2017) Digito Ergo Sum: Dijitalim Öyleyse Varım. İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Ünal, D. P. (2017). Bir Öğretim Programındaki Dijital Vatandaşlık Öğeleri ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Dijital Vatandaşlık Ögelerine Sahip Olma Durumları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 180-195.
• Yeşiltaş, E. ve Sönmez, Ö. F. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde bilgisayar kullanımı ve bilgisayar tabanlı materyal geliştirme. R. Turan ve diğ. (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar I, 387-415, Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.