Kâdî Iyâz (v. 544/1149) ve Endülüs’te Hadis İlmi

Yıl 2016, Özel Sayı 1, 269 - 280, 01.08.2016

Ali Arslan

Öz

Kâdî Iyâz, 476-544/1083-1149 tarihleri arasında yaşamış bir çok eser bırakmış bir alimdir. Mağrib ve Endülüs bölgesinin en önemli şahsiyetleri arasındadır. Eserlerinin etkisi günümüze kadar devam etmiştir. Özellikle Şifâ isimli eseri her kesim arasında ayrı bir ehemmiyete sahip olmuştur. Şifâ isimli eserini, aynı zamanda kâdîlık görevinin yaparken yazmış olması, devrinde hâkim olan anlayışı yansıtması bakımından da önemlidir. Devrindeki karışıklıklar ve ahlâkî bozulmalara karşı, Hz. Peygamber'e (sav) muhabbetle bağlanıp, gönülleri harekete geçirmeyi ön planda tutmuştur. Eserinin kazanmış olduğu şöhretten dolayı da her devirde üzerine çalışma yapılması neticesini doğurmuştur. İçinde geçen hadisler başta olmak üzere bir çok çalışma yapılmıştır. Hem talebeleri ve onların talebeleri vasıtasıyla, hem de yazmış olduğu eserlerin çok çeşitli alanlarda olmasıyla tesirini günümüze kadar devam ettirmiştir. Onun bu özelliği bakımından kendisi hakkında daha sonra, “Eğer Kâdî Iyâz olmasaydı, Endülüs zikredilmezdi” denilmiştir. Eserleri, günümüze etkileri, hadis ilmine ve Endülüs'ün ilmi hayatına katkıları bu bildiri çerçevesinde ortaya konulacaktır

Anahtar Kelimeler

Iyâz, hadis, Endülüs

Kadi Iyaz (544/1149) and the Hadith in Andalusia

Öz

Kâdî Iyâz is a great intellectual who lived between 476-544/1083-1149 and has many published books. Kâdî Iyâz is among great men in the region of Andalusia. His books have great effect on current intellectual life. Especially his Şifâ named book has a great importance in in the eyes of all sections. Şifa has been written by Kâdî Iyâz when he was a judge (Kadı). This book is also very important due to its reflecting Kâdî Iyâz era’s dominant understanding. Against some social disordinance and moral corruption he has gave particular importance to love of prophet Muhammed. On this book many studies have been done due to having great reputation of this book. Especially on hadiths in this book many studies have been done.Under favor of his students and also his students’ students also by means of his great books which are about different disciplines his effect is still in progress. Due to his characteristic side, after his era it has been said that “if Kâdî Iyâz has not lived Andalusia would not be mentioned”. In this declaration Kâdî Iyâz’s books, his current effects, contributions to hadith discipline and Andalusia’s intellectual life will be examined

Anahtar Kelimeler

Iyâz, the hadith, Andalusia

Kaynakça

• Çakan, İ L. (1989). Hadis Edebiyatı Çeşitleri-Özellikleri-Faydalanma Usülleri. İfav, 2. Baskı, İstanbul.
• Ebû Abdullah Muhammed (1982). et-Ta'rif bi'l-Kâdî Iyâz. thk. Muhammed b. Şerîfe,
• Matbaatü Fedâle-el-Muhammediyye, el, Memleketü'l-Mağribiyye, Vizâretü'l-Evkâf ve Şuûni'l-İslâmiyye, 2. Baskı. Gökalp, M. (2005). Kadı Iyâz ve Şifâ Adlı Eserinde Peygamber Tasavvuru, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Hitti, P. (1980). Siyâsî ve Kütürel İslam Tarihi. çev.: Salih Tuğ, Boğaziçi Yay., İstanbul.
• Kâdî, I. (1982). el-Ğunye Fihristu Şuyûhi'l-Kâdî îyâz. Thk. Mâhir Züheyr Cerrâr, Lübnan.
• Kâdî, I. (1984). eş-Şifâ bi ta'rîfi hukûki'l-Mustafâ. Beyrut.
• Kâdî, I. (1983). Tertibü'l-medarik ve ta’krîbu’l-mesâlik li-ma'rifeti a'lâmi mezâhibi Malik, tahkik, Abdulkâdir es-Sehrâvî, el-Memleketü’l-Mağribiyye.
• Kandemir, M Y. (2001). Kâdî Iyâz., Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 24: 116-118.
• Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul. Kandemir, M Y. (2010). eş-Şifâ. Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 39: 134-138. Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul.
• Yücel, A. (2012). Hadis Usûlü. İfav Yayınları, 7. baskı, İstanbul.
• Köten, A. (1998). Kadı İyaz, hayatı eserleri ve eş-Şifâ'sının özellikleri, Uludağ Üniversitesi
• İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7 (7): 269-278. Kurt Ali, V. (1998). Endülüs'de Hadis ve İbn Arabî. İnsan Yayınları, İstanbul.
• Özdemir, M. (1995). Endülüs. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 11:211-225. Türkiye
• Diyanet Vakfı, İstanbul. Öztoprak, M. (2012). Endülüs'te Hadis İlminin Gelişim Aşamaları. Marife, 183-197.
• Öztoprak, M. (2013). Hadis İlminin Endülüs'e Girişi. Iğdır Üniversitesi / Iğdır University
• İlahiyat Fakültesi Dergisi / Journal of Divinity Faculty 2: 143-163. Sönmez, M A. (1985). İbnu's-Salah'ın Mukaddime'sinden Önce Hadis Usûlü Alanındaki
• Çalışmalar. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1: 51-60. Şentürk, M. (2012). Endülüs Tefsir Kültürü. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, /1, 11 (21): 53-72.