Sporcu Eğitim Merkezlerinde Yatılı Olarak Eğitim Gören Sporcuların Ahlaki Karar Alma Tutumları

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 133 - 145, 30.06.2017

Mehmet Altın Arif Özsarı

Öz

Bu çalışma ile sporcu eğitim
merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören sporcuların ahlaki karar alma
tutumlarındaki değişimlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubunu
Adana, Aksaray, Çorum, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kayseri, Mersin ve Osmaniye
sporcu eğitim merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören 134 erkek sporcu
oluşturmaktadır. Verilerin elde edilmesinde, kişisel bilgiler için kişisel
bilgi formu kullanılırken, ahlaki karar alma tutumunun belirlenmesinde, ilk
olarak;  Lee, Whitehead ve Ntoumanis tarafından
kullanılan, Türk kültürüne uyarlaması Gürpınar tarafından yapılan “Altyapı
Sporlarında Ahlaki Karar Alma Tutumları Ölçeği” (Attitudes to moral
decision-making in youth sport questionnaire - AMDYSQ) kullanılmıştır.
Tanımlayıcı istatistik yapılarak verilerin homojenliği ve varyansları test
edilmiş, gruplar arası değişimlerin tespitinde, Kruskal Wallis, Man Whitney U
testleri kullanılırken, farklılığın kaynağının belirlenmesinde Tamhane’s T2
testi kullanılmıştır. Çalışmamızda anne-baba eğitim seviyesi, eğitim
merkezinden hizmet alma süresi ve gelir seviyesi faktörlerine bağlı olarak
herhangi bir değişim gözlenmezken (p>0.05), yaş ve branş faktörlerine bağlı
olarak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<0.05).
Bu çalışmanın bulgularına bağlı olarak yaş ilerledikçe ahlaki karar alma
tutumunda olgunluğa bağlı iyileşme olduğu, branş seçiminde ise güreş sporunun
atletizm sporuna göre ahlaki karar alma tutumuna daha fazla olumlu etki yaptığı
söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sporcu eğitim merkezi, eğitim, spor ahlakı, ahlaki tutum, karar

The Moral Decision Making Attitudes of the Athletes Attending to Sport Training Centers

Öz

It was aimed at this study the
identification of the alterations in the moral attitudes of the boarding
athletes trained at training centers. The study group comprises of 134 boarding
sportsmen at the training centers in Adana, Aksaray, Çorum, Gaziantep,
Kahramanmaraş, Kayseri, Mersin and Osmaniye. In the process of  obtaining data, the personal information form
was used  for he personal information. As
for the identification process of moral decision-making attitudes, Attitudes to
Moral Decision-making in Youth Sport Questionnaire (AMDYSQ) which was adapted
to Turkish Culture by Gülpınar and used by Lee, Whitehead and Ntoumanis (2007)
was used. The uniformity and the variances of the data were tested by the help
of descriptive statistics and for the detection of the intergroup changes the
tests of Kruskal Wallis and Man Whitney U were used and so was the Tamhane’s T2
test for the determination of the source of the discrepancy. In our study,
while any of change was not observed depending on parents’ educational level, the
duration of getting training from the center and income level factors
(p>0.05), some statistically meaningful differences were detected based on
age and branch (p<0.05). Regarding the findings of this study, it can be
said that as the age progresses and the one maturates, ethically decision
making attitude improves, as for the branch choice, it is also tellable that
wrestling affects one’s moral decision making attitude more positively compared
to athletics.

Anahtar Kelimeler

Training center for athletes, training, sport ethics, moral attitude, decision

Kaynakça

• Akandere M, Baştuğ G, Akdoğan Z (2009). Erkek maratoncularda sosyal çevre ve ekonomik durumun spora yönelmeye etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22: 459-466.
• Amman MT, İkizler HC, Karagözoğlu C (2000). Sporda Sosyal Bilimler. Alfa Yayınevi, İstanbul.
• Aydoğan Y, Özyürek A, Akduman G.G (2015). Okul öncesi dönem çocuklarının spora ilişkin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 4 (Special Issue 1): 103-115.
• Biçer T (1994). Spor yönetimi organizasyonu ekonomik birim olarak spor işletmeleri ve uygulamadan bir örnek. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Butcher JE (1989). Adolescent girls sex role development: Relationship with sport participation,self-esteem and age at menarche. Sex Roles, 20(9): 575–593.
• Cengiz G, Titrek O, Akgün Ö E (2007). Öğrencilerin ortaöğretim kurumu tercihinde okullarla ilgili faktörlerin etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(1): 1-22.
• Dikmen F (2014). Ahlak, değerler ve eğitimi. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2): 167-174.
• Eğitim ve Ahlak Şurası (2015) . Eğitim-Bir-Sen Yayınları, Ankara.
• Erdemli A. (2016). Temel Sorunlarıyla Spor Felsefesi. E yayınları, İstanbul.
• Erşan EE, Doğan O, Doğan S (2009). Beden eğitimi ve antrenörlük bölümü öğrencilerinde benlik saygısı düzeyi ve bazı sosyo demografik özelliklerle ilişkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 12(1): 35-42.
• Filiz K (2002). Sporun tanımlanması ve kapsamının belirlenmesi üzerine bir çalışma. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2): 203-211.
• Görücü A. (2001). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında okuyan öğrencilerin spor yapma amaçları ve spora yönlendirilmelerinde etken olan faktörler (Konya Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gürpınar B (2014a). Altyapı sporlarında ahlaki karar alma tutumları ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Bir Türk örnekleminde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(176): 405-412.
• Gürpınar B (2014b). Cinsiyet, eğitim seviyesi ve spora ait değişkenler açısından ortaokul ve lise’de okuyan sporcu öğrencilerin ahlaki karar alma tutumları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(176): 413-424.
• Gümüş H, Saraçlı S, Ömür FK, Doğanay G, Kurtipek S (2016). Ortaöğretim öğrencilerinde fair play kavramı. International Journal of Science Culture and Sport. 4(2): 430-438.
• Hawkins DB, Gruber J.J (1982). Little lig baseball and player's self-esteem. Perceptual and motor Skills Journal, 35: 1335-1340.
• Hergüner G (2001). Farklı liselerdeki sporcu öğrencilerin problem ve beklentilerinin belirlenmesi (Ankara İl Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• https://sporegitim.sgm.gov.tr/content.aspx?contentID=39 (27.05.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• https://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uamevzuat/birlesmismilletler.pdf (04.06.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• İlhan L (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1): 315-324.
• Kaplan Y, Akkaya C (2013). Toplumsal tabaka farklılıklarının spora yansıyan sonuçları (Antalya Örneği). Mediterranean Journal of Humanities, 3(2): 143-158.
• Korkmaz NH (2007). Yaz spor okulları ile çocukların benlik saygısı arasındaki ilişki. Eğitim Fakültesi Dergisi. XX(1): 49-65
• Kotan Ç, Hergüner G, Yaman Ç (2009). İlköğretim okullarında okuyan sporcu öğrencilerin spor yapmalarında okul ve aile faktörünün etkisi (Sakarya İl Örneği). Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1): 49-58.
• Kulaksızoğlu A (2004). Ergenlik Psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Küçükosmanoğlu HO (2013). Müzik öğretmeni adaylarının bazı sosyo demografik değişkenlere göre benlik saygısı düzeylerinin karşılaştırılması. Sanat Eğitimi Dergisi, 1(2).
• Lee M. J, Whitehead J, Ntoumanis N (2007). Development of the attitudes to moral decision-making in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3): 369-392.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Çocuk gelişimi ve eğitimi-ahlak gelişimi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1-38. Mouratidou K, Chatzopoulos D, Karamavrou S (2007). Moral development in sport context: utopia or reality. Hellenic Journal of Psychology, 4: 163-184.
• Özbek O, Nalbant U (2016). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki genç sporcuların ahlaki karar alma tutumları. 14. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, 01-04 Kasım, Antalya.
• Öztürk F (1998). Toplumsal Boyutlarıyla Spor. Bağırgan Yayınevi, Ankara.
• Pehlivan Z (2004). Fair-play kavramının geliştirilmesinde okul sporunun yeri ve önemi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2): 49-53.
• Pekel HA, Aydos L, Onay M (2004) Elit atletlerin sosyo-ekonomik durumları, Türkiye’deki elit atletlerin sosyo-ekonomik durumları üzerine bir araştırma. 10. Uluslar arası Spor Bilimleri Kongresi Bildirileri, 17-20 Kasım, Antalya. Spor Hizmet ve Faaliyetlerinde Üstün Başarı Gösterenlerin Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik, (2010). 3289 Sayılı Kanunun ek 3 üncü Maddesine Göre Bakanlar Kurulu Kararı, T. C. Resmi Gazete, 27748.
• Tazegül Ü (2014). Sporun kişilik üzerindeki etkisinin araştırılması. International Journal of Social Science, 25: 537-544.
• Tel M (2014). Türk toplum yaşantısında fair play. International Journal Of Science Culture And Sport. 2(1): 694-704.
• Topbaşı F (2006). Okul öncesi dönem 6 yaş grubu çocukların törel (ahlâki) gelişiminde dramanın yeri ve önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tsai E, Fung L (2005). Sportspersonship in youth basketball and volleyball players. Athletic Insight, 7(2): 37-46.
• Türkmen M (2004). “Uzakdoğu sporlarının (UDS) çocuk gelişimine etkisi”, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8: 562-582.
• Ulusal Gençlik ve Spor Politikası Belgesi, (2012). 638 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 18 İnci Maddesine Göre Bakanlar Kurulu Kararı, T. C. Resmi Gazete, 28541.
• Ünlütepe Ş (2000). Spor ve eğitim ilişkisi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 10: 171-174.
• www.mevzuat.gov.tr/Kanunlar.aspx. (03.06.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• www.sporbilim.com/sayfa.asp?mdl=haber&param=62 (05.05.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• Yapan TH (1992). Spor ahlakı-beden eğitimi dersinde ahlaki eğitim. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,İstanbul.
• Yıldıran İ (2005). Fair play eğitiminde beden eğitiminin rolü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,1(10): 1-14.
• Yüksel M (2015). Eğitim düzeyi farklılıklarının spora yansıması. International Journal of Social Science, 31: 149-165.