Müller Lyer Optik Yanılsama Etkisinin Elbisede Kup Açısından İncelenmesi

Yıl 2017, Özel Sayı 2, 494 - 508, 22.12.2017

Menekşe Sakarya Saliha Ağaç

Öz

Gözün gördüğü, tek boyutlu uzunluk sembolüne, çizgi
denir. Çizgi geometrik karakter bakımından düz çizgi, eğri çizgi ve kırık çizgi
olarak üçe ayrılmaktadır. Giysilerde çizgiden, bazen bir elbisenin kesiti veya
ana hattı bazen de elbise içindeki açıklığı bölen bir stil çizgisi olarak
bahsedilebilir. Giysi tasarımcısı giysideki kup ve benzeri hatları göstermede
çizgi öğesini kullanır. Ayrıca çizgi ögesi; düz, verev ve eğri şekillerden
modele en uygun olanı tercih edilerek kullanılır. Çizgilerin, giysilerde
kullanıldıkları türleşme yoğunluklarına (ölçüye, aralıklara, tonlara,
yönlerine) bağlı olarak insanlarda algı değişimleri ortaya çıkardığı
bilinmektedir. Çizgi, yükseklik ve genişlik gibi görsel yanılsamalar ile bir
figürün daha ince veya daha kalın görünmesini sağlar.  Bu çalışmada görsel sanatlar içinde önemli bir
yere sahip olan Gestalt Kuramı ve Optik Yanılsama olgusu ve onu meydana getiren
unsurlar içinde yer alan, Müller-Lyer (ok çizgisi) yanılsama biçiminin, giysi
üzerinde çizgi oluşturan kuplardan, diyagonal kup etkisi araştırılmıştır.
Araştırmanın amacı beden formunun
algılanmasında elbisede kullanılan diyagonal kup etkisinin (Müller-Lyer
yanılsama), insanlarda bıraktığı görsel algıyı ortaya koymaktır.  Araştırmada normal boyda 44 beden kadın
simülasyonu oluşturulmuş ve üzerine beyaz sıfır yakalı ve kolsuz midi elbise
modeli giydirilmiş; bu simulasyon üzerine Müller-Lyer illüzyonunu yansıtan 4
farklı kup görünümü çizilmiştir. Elde edilen modeller, kıyaslama yapmak için,
hazırlanan ankete elbisenin kupsuz olan modeli ile yan yana yerleştirilmiştir.
Anket çeşitli üniversitelerin fakültelerinde Moda ve Tekstil Tasarımı ve Moda
Tasarımı bölümünde okuyan 114 öğrenciye gönüllülük esası ile uygulanmıştır.
Araştırmada “Y” çizgisi olarak bilinen modelin kupsuz modele göre boyunun uzun
olduğu bel, göğüs ve basen çevresinin ise diğeri ile aynı olduğu; ok çizgisinin
uygulandığı modelin basen çevresi, kupsuz modele göre daha geniş algılandığı
sonuçlarına ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Müller Lyer Optik Yanılsaması, Görsel Algı, Elbisede Kup Çizgisi, Giysi Tasarımı

Investigation of Müller Lyer Optics Illusion Effect with Regard to Line in Dress

Öz

The
one-dimensional length symbol you see is called the line. The line is divided
into a straight line, a curved line and a broken line in terms of geometric
character. In the garments, the line may sometimes be referred to as a section
or an outline of a dress, sometimes as a style line dividing the opening in the
dress. The clothes designer uses the line item to show the clothes structural
line and similar lines. Also line item; is used with the most preferred ones
within flat, oblique and curved shapes. It is known that the lines change
perception in humans depending on the density of densities (measures,
intervals, tones, directions)  used in
clothes. Line makes a figure look thinner or thicker via visual illusions such
as height and width.  In this study,
diagonal structural line effect on clothes of Gestalt Theory and optical
illusion issue which have an important place in visual arts, and Müller-Lyer
(arrow line) illusion form that is one of the factors of composing it. The aim
of the research is to reveal the visual perception of the diagonal cup effect
(Müller-Lyer illusion) at perceiving the body form  used in the clothes. In the study, a normal
size 44 female female simulation was created and dressed in a white-collar and
sleeveless midi dress; On this simulation, four different diagonal line views
reflecting the Müller-Lyer illusion were drawn. The obtained models were placed
side by side with the model of the non-line dress to the prepared survey to
make comparisons. The survey was applied to 114 students studying Fashion and
Textile Design and Fashion Design in the faculties of various universities. In
the study,  the first model known as the
“Y” line is longer than non-line model, the chest and hip circumferences are
the same, the baseline circumference of the third model, where the arrow line
is applied, is wider than the uncoupled model are some of the obtained results. 

Anahtar Kelimeler

Müller Lyer Optical Illusion, Visual Perception, Structural line in dress, Clothing Design

Kaynakça

• Ağaç, S. ve Sakarya, M. (2015a Şubat.). Optik Sanat ve Moda Sektörü Uygulamaları. Sözel Bildiri, 2.Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyumu. Başkent Üniversitesi. Ankara.
• Ağaç, S. ve Sakarya, M. (2015b Haziran). Optical Illusions and Effects on Clothing Design. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 3(2), 137-157. Doi : 10.14486/IJSCS272
• Anitha, D. (2005). (Editor: Dr. A. Sharada Devi). Fashıon And Apparel Desıgnıng, Fashion and Garment Making. Department of Apparel & Textiles, College of Home Science, Angrau, Hyderabad.
• Avcı Tuğal. S. (2012). Oluşum Süreci İçinde Op Art. İstanbul: Hayalperest.
• Ataç, S. (2005). Büyük Beden Giysi Kullanan Kadınların Hazır Giyim Tercihlerinin ve Sorunlarının Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bach, M. & Poloschek, CM. (2006). Optical Illusions. http://www.acnr.co.uk/pdfs/volume6issue2/v6i2visual.pdf (01.08.2017 E.T.).
• Buğdaycı, İ. (2008). http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bdergi/yildiztakimi/pdf/temmuz2008/yttemmuz08.pdf
• Chen, TZ & Peng, LH. (2013). Zebra Effect in Fashion Design: Challenging Consumer Stereotype on Striped Clothing. Fifth International Conference on Service Science and Innovation, 100-107. DOI 10.1109/ICSSI.2013.29.
• Çağlayan, S., Korkmaz, M. ve Öktem, Ö. (2014). Sanatta Görsel Algının Literatür Açısından Değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1):16, ISSN: 2146-9199.
• Çukur, A, ve Arıtı Erdem, İ. (2017). Obezite Vergilerinin Obezite İle Mücadelede Yeri: Türkiye İçin Bir Değerlendirme. Sayıştay Dergisi, (106) Temmuz-Eylül, 106-146 https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/dergi/pdf/der106-m5.pdf (04.10.2017 E.T.).
• Gürsoy, T. (2010). Giyim Kültürü ve Moda. İstanbul: Ömür Matbaacılık.
• Güngör, Ş. (2005). Görsel Kompozisyonun Bir Ögesi Olarak Çizgi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0 (15),85-100. http://www.e-dergi-marmara.dergipark.gov.tr/ataunigsed/issue/2577/33168 (05.09.2017 E.T.).
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum Algı İletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınları, 5. Baskı No. 69.
• Lujan, N. (2013). Fashion Feasibility. New Mexico State University, Cooperative Extension Service, College of Agricultural, Consumer and Environmental Sciences, Guide C-312.http://aces.nmsu.edu/pubs/_c/C312.pdf (05.09.2017 E.T.).
• Ridgway, JL., Parsons, J. ve Sohn, MH. (2016). Creating a More Ideal Self Through the Use of Clothing: An Exploratory Study of Women’s Perceptions of Optical Illusion Garments. Clothing and Textiles Research Journal, 1-17. DOI: 10.1177/0887302X16678335.
• Olgaç, P. (2005). Moda Resmi. İstanbul: Ya-Pa Yayın ve Pazarlama.
• Özdamar, K. (2002). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi- Çok Değişkenli Analizler. (4.Baskı ). Eskişehir: Kaan Kitabevi, Yayın No: 2 Etam Matbaası. Cilt 1-Cilt2.
• Sarnıç, ÖK. (2011). Optik Yanılsama ve Seramik Sanatında Kullanımı-Uygulamaları. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
• http://www.optical-illusion-pictures.com/distort.html (12.09.2017. E.T.)
• https://kamisolimaging.wordpress.com (12.09.2017. E.T.)