Öğretmenlerin Sanal Zorbalık Farkındalığı ve Çevrimiçi Teknolojiler Öz-Yeterliği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İstanbul Silivri Örneği)

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 1, 82 - 100, 30.04.2018

Aslı Gürpınar Ebru Oğuz

https://doi.org/10.17679/inuefd.298529

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğrencilerin sanal
zorbalık/sanal mağduriyet yaşantılarına ilişkin öğretmenlerin farkındalık
düzeyleri ve çevrimiçi teknolojiler öz-yeterliklerini çeşitli değişkenler
açısından incelemek ve öğretmenlerin farkındalık düzeyleri ile çevrimiçi
teknolojiler öz-yeterlikleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma,
İstanbul’un Silivri ilçesindeki ortaokul ve liselerde kadrolu olarak görev
yapmakta olan 486 öğretmen ile yürütülmüştür. İlişkisel tarama ve nedensel
karşılaştırma türlerinde desenlenmiş olan araştırmada, verilerin toplanmasında
“Kişisel Bilgi Formu”, “Öğretmenlerin Sanal Zorbalık Farkındalık Ölçeği” ve “Çevrimiçi
Teknolojiler Öz-Yeterlik Ölçeği”  kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel
istatistikler, parametrik ve parametrik olmayan testler ve Pearson korelasyon
katsayısı teknikleri kullanılmıştır. Öğretmenlerin sanal zorbalık farkındalık düzeylerinin
oldukça yüksektir. Cinsiyet, sanal zorbalıkla ilgili mesleki seminere
katılma,  sanal zorbalık eylemine maruz
kalma ve sosyal çevrelerinde sanal zorbalığa şahit olma değişkenlerine göre
anlamlı bir fark bulunmaktadır. Öğretmenlerin çevrimiçi teknolojiler
öz-yeterlikleri de yüksektir. Cinsiyet, branş, kıdem, çocuk sahibi olma, sosyal
medya hesabı bulunma, cep telefonundan internete bağlanma, iş dışında internet
kullanım sıklığı, iş dışında interneti günlük kullanım süresi ve sosyal
çevrelerinde sanal zorbalığa şahit olma değişkenlerine göre anlamlı bir fark
bulunmaktadır. Sanal zorbalık farkındalık düzeyleri ile çevrimiçi teknolojiler
öz-yeterlikleri arasında düşük düzeyde, anlamlı bir pozitif ilişki
bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zorbalık, sanal zorbalık, sanal mağduriyet, sanal zorbalık farkındalığı, çevrimiçi teknolojiler öz-yeterlik

Examination of the Relationship between Teachers’ Cyberbullying Awareness and Online Technologies Self-Efficacy (İstanbul Silivri Sample)

Öz

The aim of this research is to examine teachers’
cyberbullying awareness level of students’ cyberbullying/cyber victimization
experiences and online technologies self-efficacy in terms of various variables
and to determine the relationship between teachers’ cyberbullying awareness
level and online technologies self-efficacy. The research was conducted with
486 teachers at secondary and high schools in Silivri, İstanbul. At the
research carried out by relational scanning and ex post facto models, Personal
Information Form, Teachers’ Cyberbullying Awareness Scale and Online Technologies
Self-Efficacy Scale were used to collect data. Data analysis was done using
descriptive statistics, parametric and nonparametric tests and Pearson
Correlation Technique. Teachers’ cyberbullying awareness level is fairly
high. There is a significant difference in terms of variables such as gender,
attending an occupational development seminar on cyberbullying, being targetted
at cyberbulling and witnessing cyberbullying in their social environment.
Teachers’ online technologies self-efficacy scores are also high. There is a
significant difference in terms of variables such as gender, field of study,
seniority, having a child, having a social media account, connecting to
internet via mobile phone,  internet use
frequency out of work, daily time spent on internet out of work and witnessing
cyberbullying in their social environment. There is low-level, positive,
meaningful correlation between  cyberbullying
awareness level and online technologies self-efficacy. 

Anahtar Kelimeler

Bullying, Cyberbullying, Cyber Victimization, Awareness of Cyberbullying, Online Technologies Self-Efficac

Kaynakça

• Akbulut, Y. ve Çuhadar, C. (2011). Reflections of preservice ınformation technology teachers regarding cyberbullying. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 2(3), 67-76.
• Akkoyunlu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-10.
• Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 2(3), 86-93.
• Arıcak, O. T. (2011). Sanal zorbalık: Gençlerimizi bekleyen yeni tehlike. Kariyer Penceresi, 2(6), 10-12.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Ayas, T. (2014). Depresyon, anksiyete ve cinsiyet değişkenlerine göre sanal zorbalığa maruz kalma düzeylerinin yordanması. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 1, 1-4.
• Ayas, T. (2008). Zorbalığı önlemede tüm okul yaklaşımına dayalı bir programın etkililiği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2011). Öğretmenlerin sanal zorbalık algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 619-640.
• Bayrakcı, T., Tozkoparan, S. B. ve Durmuş, A. (2014). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin görüşleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17), 27-44.
• Beale, A. V. and Hall, K. R. (2007). Cyberbullying: What school administrators (and parents) can do. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 81(1), 8-12.
• Belsey, B. (2004). Cyberbullying: an emerging threat to the always on generation. Erişim tarihi:09/04/2015, http://www.cyberbullying.ca/pdf/Cyberbullying_Article_by_Bill_Belsey.pdf.
• Beran, T. and Li, Q. (2005). Cyber harassment: A study of new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265-277.
• Beringer, A. (2011), Teacher’s perceptions and awareness of cyberbullying among middle school students (Counselor Education Master’s Theses). The College at Brockport, State University of New York, USA.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çetin, B. (2008). Marmara Üniversitesi sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayarla ilgili özyeterlik algılarının incelenmesi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 101-114.
• Eachus, P. and Cassidy, S. (2006). Development of the web users self-efficacy scale (WUSE). Issues in Informing Science and Information Technology, 3, 199-209.
• Erdur-Baker, Ö. (2013, Kasım). Görünümleri ve ilgili değişkenleriyle sanal zorba ve sanal kurbanlar. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, İstanbul, Türkiye.
• Gezgin, D.M. ve Çuhadar, C. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin sanal zorbalığa ilişkin duyarlılık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 93-104.
• Gömleksiz, M. N. ve Erten, P. (2013). Öğretmen adaylarının webe özgü özyeterlik algıları. İlköğretim Online, 12(2), 479‐497.
• Horzum, M. B. ve Ayas, T. (2013). Rehber öğretmenlerin sanal zorbalık fakındalık düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 28(3), 195-205.
• İşman, A. (2001). Bilgisayar ve eğitim. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 1-27.
• Johnson, D. M. and Wardlow, G. W. (2004). Computer experiences, self-efficacy, and knowledge of undergraduate students entering a land-grant college of agriculture by year and gender. Journal of Agricultural Education, 45(3), 53-64.
• Karasar, N. (1984). Bilimsel araştırma metodu: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Hacettepe Taş Kitapçılık.
• Keser, H. ve Kavuk, M. (2015). Okulda sanal zorbalık farkındalık anketinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 17-30.
• Kowalski, R. M. and Limber, S. P. (2007). Electronic bullying among middle school students. The Journal of Adolescent Health: Official Publication of the Society for Adolescent Medicine, 41(6), 22-30.
• Kowalski, R. M., Limber, S. P. and Agatston, P. W. (2012). Cyberbullying: Bullying in the digital age (2nd edition). UK: Willey-Blackwell.
• Kuş, B. B. (2005). Öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterlik inançları ve bilgisayar destekli öğretime yönelik tutumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Li, Q. (2006). Cyberbullying in schools: a research of gender differences. School Psychology International, 27(2), 157-170.
• Mark, L. K. (2009). Student, educator, and parent perceptions of cyber bullying in three hawai’i middle schools (Unpublished Thesis). University of Hawai’i Educational Psychology, Hawai.
• Miltiadou, M. and Chong, C. H. (2000). Validation of the online technologies self-efficacy scale (OTSES). Erişim tarihi: 15/01/2016, http://eric.ed.gov/?id=ED445672.
• Puzziferro, M. (2008). Online technologies self-efficacy, self-regulated learning, and experiental variables as predictors of final grade and satisfaction in college-level online courses. The American Journal of Distance Education, 22, 72-89.
• Ryan, T., Kariuki, M. and Yilmaz, H. (2011). A comparative analysis of cyberbullying perceptions of pre-service educators: Canada and Turkey. Turkish Online Journal of Educational Technology, 10(3), 1-12.
• Sam, H. K., Othman, A. E. A. and Nordin, Z. S. (2005). Computer self-efficacy, computer anxiety, and attitudes toward the ınternet: a study among undergraduates in unimas. Educational Technology & Society, 8(4), 205-219.
• Serin, H. (2012). Ergenlerde sanal zorbalık / sanal mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Shaw, F. S. and Giacquinta, J. B. (2000). A survey of graduate students as end users of computer technology: New roles for the faculty. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 18(1), 21-39.
• Singh, A. (2009). Teacher’s perceptions of the cyberbullying amongst upper-primary students. Erişim tarihi: 10/08/2015, http://tr.scribd.com/doc/17230829/Research-on-Teachers-View-Point-of CyberBullying #scribd.
• Sümbüloğlu, K. ve Sümbüloğlu, V. (2007). Biyoistatistik. Ankara: Hatiboğlu Basım ve Yayım.
• Şahin, H. ve Göçer, G. (2013). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterliklerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(3), 131-146.
• Şensoy, Ö. (2004). BDÖ deneyimi olan öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterlik algıları ve bdö yönteminin yararına ilişkin inançları üzerine bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Tekerek, M., Ercan, O., Udum, M. S. ve Saman, K. (2012). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar öz-yeterlikleri. Turkish Journal of Education (TURJE), 1(2), 1-12.
• Tekin, O. (2007). Uzaktan eğitim yöntemi ile verilen hizmet-içi eğitim programlarının öğretmenlerin özyeterlik algıları ve tutumlarına etkisi - Muğla ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla, Türkiye.
• Tekinarslan, E. (2008). Eğitimciler için temel teknoloji yeterlikleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 186-205.
• Tekinarslan, E. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin çevrimiçi teknolojilere yönelik öz-yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 120-134.
• Tuncer, M. ve Özüt, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitsel internet kullanımına yönelik öz-yeterlik inançları. Electronic Turkish Studies, 7(2), 1079-1091.
• Uysal, İ., Duman, G., Yazıcı, E. ve Şahin, M. (2014). Öğretmen adaylarının sanal zorbalık duyarlılıkları ve sanal zorbalık duyarlılık ölçeğinin bazı psikometrik özellikleri. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 191-210.
• Willard, N. E. (2007). Cyberbullying and Cyberthreats: Responding to The Challenge of Online Aggression, Threats, and Distress. New York: Malloy Inc.
• Wright, V. H., Burnham, J. J., Inman, C. T. and Ogorchock, H. N. (2009). Cyberbullying: Using virtual scenarios to educate and raise awareness. Journal of Computing in Teacher Education, 26(1), 35-42.
• Yaman, E., Eroğlu, Y. ve Peker, A. (2011). Başaçıkma stratejileriyle okul zorbalığı ve sanal zorbalık (1.Baskı). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Yenilmez, Y. (2012). İnternette çocuklara yönelik tehditlere ilişkinin öğretmen inançları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Yenilmez, Y. ve Seferoğlu, S. S. (2013). Sanal zorbalık ve öğretmenlerin farkındalık durumlarına bir bakış. Eğitim ve Bilim, 38(169), 420-432.
• Yılmaz, H. (2010). An examination of preservice teachers’ perceptions about cyberbullying. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 6(4), 263-270.