Ethical Leadership Behaviors Of School Principals, Trust Perceptions Of School Teachers And Organizational Commitment In Terms Of Various Variables

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 1, 119 - 135, 30.04.2019

Ramazan Ertürk

https://doi.org/10.17679/inuefd.389648

Cited By: 7

Öz

The aim of this study was to investigate
the relationship between school leadership's ethical leadership behaviors,
teachers' perceptions of trust in school principal and organizational
commitment. The study group of the study, which was used in the relational
screening method, consists of 103 teachers working in the 1st term of
2016-2017 academic year in Yeniçağa district of Bolu province. Ethical
Leadership Scale, Multi Purpose T Scale and Organizational Commitment Scale
were used to collect data. The mean, standard deviation, Mann-Whitney U test,
Kruskal-Wallis test and Pearson correlation coefficient were used to analyze
the data. Organizational commitment of teachers from different gender, branch,
age and seniority, ethical leadership behaviors of school principal and trust
perception of school principal are similar. Teachers 'perceptions of the
ethical leadership of school principals and teachers' perceptions of the
school principal trust; between the ethical leadership behaviors of school
principals and the organizational commitment of teachers; It was found that
there was a positive and high level of relationship between teachers'
perceptions of trust and organizational commitment. In the light of the results of the
study, when teachers' perceptions of the ethical leadership behavior of the
school principals, teachers' perceptions of trust in the school principal and
a positive and highly significant relationship between teachers'
organizational commitment, teachers' school principals' behaviors should be at
the ethical level in order to increase their trust and organizational
commitment. The school principals can be provided with universal trainings in
the field of education and school management and the development of leadership
skills.

Anahtar Kelimeler

Ethical leadership, trust in school administration, organizational commitment

Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları, Öğretmenlerin Okul Müdürüne Güven Algıları ve Örgütsel Bağlılıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Araştırmada okul müdürlerinin etik liderlik
davranışları, öğretmenlerin okul müdürüne güven algıları ve örgütsel
bağlılıkları arasında ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. İlişkisel tarama
yöntemi kullanılan araştırmanın çalışma grubunu Bolu ili Yeniçağa ilçesinde
2016-2017 eğitim-öğretim yılı 1. döneminde görev yapan 103 öğretmen
oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanmasında Etik Liderlik Ölçeği, Çok
Amaçlı T Ölçeği ve Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma
verilerinin analizinde ortalama, standart sapma, Mann-Whitney
U testi, Kruskal-Wallis testi ve Pearson korelasyon katsayısı yapılmıştır. Farklı cinsiyet, branş, yaş ve kıdemdeki öğretmenlerin
örgütsel bağlılık, okul müdürünün etik liderlik davranışları ve okul müdürüne
güven algıları benzer özellik göstermektedir. Öğretmenlerin okul müdürlerinin sergiledikleri etik liderlik algıları
ile öğretmenlerin okul müdürüne güven algıları arasında; okul müdürlerinin
sergiledikleri etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel
bağlılıkları arasında; öğretmenlerin okul müdürüne güven algıları ile örgütsel
bağlılıkları arasında pozitif yönlü
ve yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu
saptanmıştır. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda öğretmenlerin
okul müdürlerinin sergiledikleri etik
liderlik davranış algıları, öğretmenlerin okul müdürüne güven algıları ve
öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki pozitif yönlü ve yüksek düzeyde anlamlı ilişki
göz önünde bulundurulduğunda öğretmenlerin okul müdürüne güven
ve örgütsel bağlılıklarının artması için okul müdürlerinin davranışlarının
etik düzeyde olması gerekir. Okul müdürlerine eğitim ve okul yönetimi alanında
üniversal eğitimler verilerek liderlik vasıflarının geliştirilmesi
sağlanabilir. 

Anahtar Kelimeler

Etik Lider, Okul Müdürüne Güven, örgütsel bağlılık

Kaynakça

• Akgül, S. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel kimlik algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki ( Yayımlanmış Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.Aktoy, B. (2010). İlköğretim yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye.Aslan, Ş. ve Özata, M. (2009). Lider-üye etkileşiminin yöneticiye duyulan güven düzeyine etkisi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(9), 95-118.Atik, S. ve Üstüner, M. (2014). İlköğretim okullarının örgüt tipi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 133-154.Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme (2. basım). Ankara: PegemA Yayıncılık.Baştuğ, İ. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.Bostancı, A. B. ve Yolcu, H. (2011). İlköğretim okulları yöneticilerinin performansını değerlendirmede etik ilkelere uyma düzeyleri. Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi, 1, 922-941.Brown, M. E., Treviño, L. K. ve Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: a social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117- 134.Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayınları. Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Celep, C. (2000). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı Yayıncılık.Çeliker, U. (2015). Öğretmenlerin yönetime katılım algıları ve beklentileri ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Ümraniye ilçesi örneği) (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.Çetin, M. Ö. (2006). The relationship between job satisfaction, occupational and organizational commitment of academics. The Journal of American Academy of Business, 1( 8), 78-88.Çöl, G. (2004). Güçlendirme ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma (Doktora tezi). Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Kocaeli, Türkiye.Dağlı, A. ve Akyıldız, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin görüşlerine göre ilköğretim denetmenlerinin etik davranışları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 27-38Demirel, Y. (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 179-194. Doğan, S. (2010). Öğretmen ve yönetici görüşlerine göre ilköğretim okulu yöneticilerinin liderlik stilleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 101-123.Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.Ertan, H. (2008). Örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı arasındaki ilişki: Antalya’da beş yıldızlı otel işletmelerinde bir inceleme (Doktora tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Afyon, Türkiye.Erdoğan, İ. (2002). Eğitimde değişim yönetimi. Ankara: PegamA Yayıncılık.Ertürk R. (2014). Öğretmenlerin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.Ertürk, R. ve Aydın B. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(9), 147-173.Gülcan, M. G., Kılınç, A. Ç. ve Çepni, O. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 1, 123-142.Güleş, H. ve Karataş, S. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 74-89.Gültekin, M. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışı gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.Günce, S. (2013). İlköğretim okullarında örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye.Harvey, E. (2004) . Leadership and ethics. Executive Excellence, 8(87).Helvacı, M. A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışı gösterme düzeyleri. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken Der Türken Journal Of World Of Turks. 1, 391-410.Hoy, W. K. ve Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools. In Wayne K. Hoy & Cecil Miskel (Ed.). Studies in leading and organizing schools (pp.181–207).İskele, A. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki yaratıcı iklim üzerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Türkiye.Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.Karaca, D. (2009). İlköğretim okullarında yöneticilerin insan kaynakları yönetimi işlevlerini yerine getirebilme yeterlikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Türkiye.Karagöz, A. (2008). İlk ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan etik liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.Karaköse, T. (2007). Okul yöneticilerinin etik liderliği. Çağdaş Eğitim Dergisi, 338.Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. (15. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Kılınç, A. Ç. (2010). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeyleri ile öğretmenlerin yaşadıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.Konak, M. (2014). Öğretmenlerin görüşlerine göre ilkokul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile çatışma yönetme stilleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, Türkiye.Küçük, M. (2012). Kariyer yönetimi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Banka çalışanları üzerindeki etkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye.Ölçüm Çetin, M. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Özaşarlıoğlu Sakallı, S. (2015). Örgütsel adalet ile örgütsel güven ilişkisinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü ve bir alan araştırması (Doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, Türkiye.Özdemir, T. Y. (2013). Öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşlerine göre il/ilçe milli eğitim müdürlükleri yöneticilerinin etik liderlik davranışları. The Journal Of Academic Social Science Studies International Journal Of Social Science, 6( 3), 509-527.Özden, Y. (2004). Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı. Ankara PegemA Yayıncılık.Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M. ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 1(7), 103–124.Robbıns, S. P. ve Judge, T. A. (2015). Organizational behavior. İnci Erdem (Ed.), Örgütsel Davranış. Ankara: Nobel Yayınları.Robinson, J. R. (1998). Union commitment: An adaptation of Meyer and Allen’s tripartite conceptualization of organizational commitment (A Thesis of Master of Arts Presented to The Faculty of Graduate Studies). The University of Guelph, Canada.Roper, E. (2011). The interrelationships between culture, commitment and leadership. A Publication of the Defense AcquisitionUniversity, 18(2), 196-221.Rousseau, D. M., Sitkin, S. B., Burt, R. S. ve Camerer, C. (1998). Not so different after all: A cross-discipline view of trust. Academy of Management Review, 23, 393–404.Sezgül, İ. (2010). Liderlik ve etik: Geleneksel, modern ve postmodern liderlik tanımları bağlamında bir değerlendirme. Toplum Bilimleri Dergisi, 4(7), 239-251.Sunar, Ö. B. (2011). Okul müdürlerinin etik davranışları (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.Tak, B. ve Aydemir, A. (2002). İş tasarım sistemi, örgütsel bağlılık ve çalışanların stratejik oryantasyon düzeyi arasındaki etkileşimin incelenmesine yönelik bir model geliştirme çalışması. 10. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 23-25 Mayıs 2002 (syf. 779- 94). Antalya: Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.Tekin, A. (2002). İşletmelerde örgütsel bağlılık ve bir karşılaştırma: Türkiye-Pakistan örneği (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.Toker, M. E. (2015) Tepe yöneticinin otantik ve etik liderlik davranışlarının etik iklim algısına etkisi ve bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi, Mersin, Türkiye.Tuna, M., Bircan, H. ve Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26, (2), 143-155.Turhan, M. (2007). Genel ve mesleki lise yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki sosyal adalet üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.Tutar, I. (2010). Etik liderlik ve yöneticilerin etik sorumluluklarının değerlendirilmesi üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.Türkoğlu, H. (2011). İş tatmini, örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.Uğurlu, C. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.Üstüner, M. (2009). Öğretmenler için örgütsel bağlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-17.Yalçın, A. ve İplik, F. N. (2005). Beş yıldızlı otellerde çalışanların demografik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma: Adana ili örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(14), 395-412.Yavuz, E., Koç, H. ve Topaloğlu, M. (2008). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bazı temel faktörler açısından analizi. Kamu-İş, 9(4).Yılmaz, C. ve Kabadayı, E. T. (2002). Dağıtım kanallarında bayilerin üretici firma lehine işbirliği davranışlarını etkileyen faktörleri inceleyen bir araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Dergisi, 8,(5).Yılmaz, E. (2005). Etik ve liderlik. İçinde A. M. Sünbül (Ed.). Öğretmenin dünyası (ss. 39- 53). Ankara: Mikro Yayıncılık.Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.