Kuvvetler Ayrılığına Yenilikçi Bir Bakış: Dörtlü Kuvvet Önerisi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 685 - 710, 30.03.2019

Süleyman Akdemir

https://doi.org/10.15869/itobiad.511106

Öz

Bu çalışmada siyaset bilimi alanında geliştirilmiş kuvvetler ayrılığı
ilkesine farklı bir bakış açısı getirilmektedir. Yasama, yürütme ve yargıdan
oluşan üçlü ayırımın ortaya çıkardığı sorunlar üzerinde durulmakta, bulgular
gösterilmekte, sorunların çözümüne yönelik dörtlü ayırım önerilmektedir.
Önerinin dayandığı varsayımlar belirlendikten sonra ilke; biyo­loji, psikoloji,
sosyoloji ve siyaset bilimi esas alınarak multidisipliner yaklaşımla ele
alınmaktadır. Biyolojideki do­ku grupları, psikolojideki yetenekler,
sosyolojideki kurumlaşma olgusu üzerinde durulmaktadır. Toplum içinde insan
yeteneklerinin ortaya çıkardığı gereksinimleri karşılamak üzere oluşan din,
bilim, ekonomi ve idare kurum­larına dikkat çekilmektedir. Bu kurumlar tarihin
her döneminde görülmekte, halen de varlıklarını sürdürmektedirler. Biyolojideki
dokular, psikolojideki yetenekler, sosyolojideki kurumlar dörde ayrılırken siyaset
biliminde kuvvetler üçlü ele alınmaktadır. İlkenin yasama/teşri, yürütme/icra,
yargı/kaza ve yönetme/idare şeklinde dörde ayrılması halinde diğer bilim
dallarıyla paralellik ortaya çıkmaktadır. Dörtlü ayırım önerisi bu çerçevede
geliştirilmiştir. Bu öneri SWOT analizi değerlendirilerek güçlü yönleri, zayıf
yönleri ile iyileştirici birleşenleri, ortaya çıkaracağı fırsatlarla tehditleri
önleyici ve giderici birleşenleri gösterilmektedir.       

Anahtar Kelimeler

Kuvvetler ayrılığı, Yenilikçi düşünce, Multidisipliner, Dörtlü ayırım, Pilot uygulama.

An Innovative Viewpoint of the Separation of Powers: Quad Power Proposal

Öz

In this study, a different perspective is introduced to the principle
of separation of powers which has been developed in the field of political
science. It focuses on the problems arising from the tripartite distinction
consisting of executive, legislative and judicial; the findings are shown and a
quad distinction is proposed for the solution of the problems. After
determining the assumptions on which the proposal is based; the principle is embraced
from multidisciplinary approach grounding on biology, psychology, sociology and
political science. Tissue groups in biology, abilities in psychology and the
phenomenon of institutionalization in sociology are elaborated. An attention is
drawn to religious, scientific, economic and administrative institutions that
have been formed in society for the purpose of meeting the needs arising from
human abilities. These institutions are observed in every period of history and
still do exist. While the tissues in biology, abilities in psychology and
institutions in sociology are divided into four; the powers in political
science are divided into three. In case that the principle is divided into four
as legislative/legislation, executive/execution, judicial/jurisdiction and
management/administration; there will be a parallelism with other disciplines.
The quad separation proposal has been developed within this framework. This proposal
has been evaluated with SWOT analysis and its strong aspects, weak aspects,
reformatory components, as well as constituents preventing and removing threats
with opportunities have been showed. 

Anahtar Kelimeler

Separation of powers, Innovative thinking, Multidisciplinary, Quad separation, Pilot application

Kaynakça

• Referans1 Büyük, C., (2010), Yasama Yürütme Yargı: Platon’dan Montesquieu’ya Devletin Fonksiyonlarına Genel Bir Bakış, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10(1), s.159-170
• Referans2 Carrillo, D.A. ve Chou, D.Y., California Constitional Law: Separation of Powers, Erişim adresi, https://scholarship.law.berkeley.edu/cgi/view content.cgi? article= 2024&context=facpubs, p. 655-688
• Referans3 Cornils, M., (2014), Güçler Ayrılığı, Anayasa Teorisi, (Eds. Depenheuer, O., ve Grabenwarter, C., çeviri editörü Doğan, İ., Çev. Güneş, A.M.,) İstanbul, Lale yayıncılık.
• Referans4 Entin, L.J., (1990), Separation of Powers, the Political Branches, and the Limits of Judicial Rewiew, Erişim adresi, https://scholarlycommons. law.case.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1366&context=facultypublications, p. 174-227
• Referans5 Eren, A., (2014), Anayasa Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Referans6 Eroğlu, M., (2010), John Locke’un Devlet Teorisi, Akademik Bakış Dergisi, 21 (7,8,9), s.1-15
• Referans7 Ersoy, A., (1986), İktisadi Müesseseleşme Tarihi İktisadi Kalkınmanın Tarihi Seyri, İzmir, Akevler Akdeniz Bilimsel Araştırma Merkezi Yayınları.
• Referans8 Eryılmaz, B., (2017), Kamu Yönetimi Düşünceler-Yapılar-Fonksiyonlar-Politikalar, Kocaeli, Umuttepe Yayınları
• Referans9 Fevzioğlu, T., (1947) Kuvvetler Ayrılığı Nazariyesi, Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fak. Der., 2(1), s.50-60
• Referans10 Gözler, K., (2016), Elveda Kuvvetler Ayrılığı, Elveda Anayasa, 10 Aralık 2016 Tarihli Anayasa Değişikliği Teklifi Hakkında Bir Eleştiri, Ankara Barosu Dergisi, 4/2016, s.25-36
• Referans11 Güney, S., (2012), Sosyal Psikoloji, 2. Basım, Ankara, Nobel Yayınları.
• Referans12 Heywood, A., (2017), Siyaset, (Çev: Özipek, B.B., Seçilmişoğlu, B., Yayla, A., Başdemir, H.Y.,) 18. Baskı, Ankara, Adres yayınları.
• Referans13 Heywood, A., (2015), Siyasetin Temel Kavramları, (Çev: Özler, H.,), 2. Baskı, Ankara, Adres yayınları.
• Referans14 Kaboğlu, Ö.İ., (2017), Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), 12. Baskı, İstanbul, Legal Yayınları.
• Referans15 Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z., (2015), Sosyal Psikolojiye Giriş, 17. Basım İstanbul, Evrim yayınları.
• Referans16 Kanlı, İ. B., (2016) Sürdürülebilir Gelişmeyi Sağlamada Stratejik Bir Araç: Mahalle Kooperatifleri, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 25(3) s.1-34.
• Referans17 Manning, J. F., (2011), Separation of Powers as Ordinary Interpretation, Erişim adresi, https://cdn.harvardlawreview.org/wp-content/ uploads/pdfs /vol124_manning.pdf, p.1942-2039.
• Referans18 Mojapelo, P.M., (2013), The Doctrine of Separation of Powers (A South African Perspective), Erişim adresi, https://www.sabar.co.za/law journals /2013/april/2013-april-vol026-no1-pp37-46.pdf.
• Referans19 Montesquieu, C, (1963), Kanunların Ruhu Üzerine I, (Çev. Baydaş, F.,), Ankara Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Referans20 Okandan, R.G., (1936), Amme Hukukunda Kuvvetler Bölümü İlkesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2, s.502-523
• Referans21 Öztekin, A., (2014), Siyaset Bilimine Giriş, 9. Baskı, Ankara, Siyasal Kitabevi.
• Referans22 Savaş, V.F., (2015), Politik İktisat, 8. Basım, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Referans23 Şenel, A., (2001) İlkel Topluluktan Uygar Topluma Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi, 6. Baskı, Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.
• Referans24 Tanör, B., (2017), Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri, 28. Baskı İstanbul, YKY Yayınları.
• Referans25 Toprak, B., (1986), Türkiye’de Dinin Denetim İşlevi, Türk Siyasal Hayatının Gelişimi, (Eds.: Kalaycıoğlu, E. ve Sarıbay, A.Y.,), İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Referans26 Toprak, Z., (2014), Yerel Yönetimler, 9. Baskı, İzmir, Siyasal kitabevi.
• Referans27 Waldron, J., (2018), Separation of Powers in Thought and Practice, Erişim adresi, https://lawdigitalcommons.bc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article =3289&context=bclr, pp.433-468.
• Referans28 Uygun, O., (2017), Devlet Teorisi, 4. Bası, İstanbul, Onikilevha Yayınları.
• Referans29 Yayla, A., (2012), Siyaset Teorisine Giriş, 5. Baskı, İstanbul, Kesit Yayınları.
• Referans30 Yüksel, C., (2007), Kamu Yönetiminde Etik Davranış Kuralları, Kamu Yönetimi Yazıları Teoride Değişim Yeniden yapılanma Sorunlar ve Tartışmalar, Eds: Eryılmaz B., Eken, M. ve Şen, M.L., Ankara, Nobel Yayınları.
• Referans31 Yüzbaşıoğlu, N., (2017), Anayasa Hukukuna Giriş, İstanbul, Beta Yayıncılık.