Else Günther’in Sonjas lustige Türkenreise Başlıklı Çocuk Romanında Kendine ve Ötekine İlişkin Duyguların Betimlenmesi
Öz
Else Günther çocuk kitabı yazarı olarak İkinci Dünya Savaşı
sonrasında Almanya’da büyük bir başarı kazandı. Kültürlerarası karakteristiğe
sahip çocuk kitaplarında savaş sonrası Almanya’sında Alman çocuklarına bir
yandan Afrika ve Asya (Türkiye) gibi yabancı kıtaları diğer yandan Avrupa
ülkelerini (İsveç gibi) tanıtmaya ve bu sayede, benim görüşüme göre, savaş
sonrası çocuklarının kültürlerarasılık yetilerini geliştirmeye çalışıyor.
Makalemin konusunu çocuk romanı Sonjas lustige Türkenreise oluşturuyor. Romanda başkahraman Sonja
(biraz) Türkçe bilen dayısına Türkiye seyahatinde eşlik ediyor, bir İslam
ülkesinde yabancı kültüre ilişkin ilk deneyimlerini yapıyor. Yazar burada
figürlerinin korku, mutluluk ve sıla hasreti gibi duygularını onlarından
yalnızca kendi çocuk bakışından değil, yetişkin perspektifinden de anlatıyor.
Bu iki perspektifi fark eden okur bu iki bakış açısı arasında gidip gelme ve
nihayetinde bir sentez yapma olanağını buluyor.
Makalede şu sorulara yanıt arıyorum: 1) Yazar kendini
algılamada hangi duygusal ifadeleri kullanıyor? 2) Yazar başkalarını algılamada
hangi ifadeleri kullanıyor? 3) İki algılama biçimi arasında hangi farklılıklar
saptanabiliyor? Önyargılara dayalı duyguların çoğu olumsuz türden ve olumsuz
duygu ifadelerine ve patlamalarına, ayrıca bedensel durumlara (kızarma) yol
açıyor. Fakat olumsuz duyguların olayın devamında yabancı ülkeyi tanıdıktan
sonra olumluya döndüğü ve insanların birbiriyle temas kurmaları halinde mevcut
önyargıların sorgulandığı söylenebilir.
İnceleme metni olarak seçilen çocuk romanının önemi
özellikle de ne oryantalist hınçların ne de 1960’ların başındaki işçi göçü
nedeniyle Almanlarda yabancıya karşı oluşan önyargıların yükü altında bulunan
bir dönemde yayınlanmış olmasından kaynaklanıyor. Çocukların duyguları en safça
ve en doğal duyulardır ve bunların pedagojik amaçlarla kullanılması büyük bir
katkı sağlayabilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Kress, Gunther (2010): Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication, Routhledge, New York.
Eigene und fremde Emotionsschilderungen von Else Günther in ihrem Kinderroman Sonjas lustige Türkenreise
Öz
Else Günther hat als Kinderbuchautorin nach dem Zweiten
Weltkrieg in Deutschland einen großen Erfolg gehabt. In ihren Kinderbüchern von
interkultureller Charakteristik versucht sie in Nachkriegs-Deutschland, den
deutschen Kindern fremde Kontinente wie Afrika und Asien (die Türkei)
einerseits und europäische Länder (wie Schweden) näher zu bringen und dadurch
meines Erachtens die interkulturelle Kompetenz der Nachkriegskinder zu fördern.
In meinem Beitrag wird es um den Kinderroman Sonjas lustige
Türkenreise gehen, in dem die Protagonistin Sonja, die den (wenn auch
brockenweise) türkischkundigen deutschen Onkel in die Türkei begleitet, ihre
ersten fremdkulturellen Erfahrungen in einem islamischen Land macht. Die
Autorin schildert dabei Emotionen (wie Angst-, Glücks- und Heimwehgefühle)
ihrer Protagonisten nicht nur aus eigener Kinderperspektive, sondern auch aus
einer Erwachsenenperspektive, derer der Leser auf derselben Ebene gewahr wird
und so die Möglichkeit erhält, zwischen beiden Aspekten zu pendeln und
schließlich eine eigene Synthese zu treffen.
In diesem Beitrag gehe ich den folgenden Fragen nach: 1)
Welche emotionalen Ausdrücke verwendet die Autorin bei der Eigenwahrnehmung? 2)
Welche emotionalen Ausdrücke verwendet die Autorin bei der Fremdwahrnehmung? 3)
Welche Unterschiede lassen sich zwischen beiden Wahrnehmungsweisen feststellen?
Die auf Vorurteile beruhenden Emotionen sind meist negativer Art und führen zu
negativen verbalen Gefühlsausdrücken und -ausbrüchen sowie körperlichen
Zuständen (erröten). Man kann aber sagen, dass die negativen Emotionen sich im
Verlauf der Handlung nach dem Kennenlernen des Fremden in positive verwandeln
und dass die bestehenden Vorurteile in Frage gestellt werden, falls die
Menschen in Kontakt miteinander kommen.
Die Bedeutung des als Textcorpus ausgewählten Kinderromans
liegt besonders darin, dass er in einer Zeitspanne erschienen ist, wo man von
einer weder durch orientalistische Ressentiments noch durch infolge der
Arbeitsmigration anfangs der 60er Jahre entstandene Vorurteile belasteten
Fremdwahrnehmung der Deutschen sprechen kann. Die Emotionen der Kinder sind die
naivsten und natürlichsten, deren Handhabung zu pädagogischen Zwecken einen
großen Beitrag leisten kann.
Anahtar Kelimeler
Else Günther Kinderroman Türkenbild Türkeibild Emotion Wahrnehmung
Kaynakça
- Kress, Gunther (2010): Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication, Routhledge, New York.
Description of Self and Outlandish Emotions in the Child Novel of Else Günther titled Sonjas lustige Türkenreise
Öz
Else Günther, who is a writer of child novels, introduces
far countries such as Asia or Africa and European countries such as Sweden to
children. In this way, she tries to improve the intercultural skills of the
post-war generation.
In this article, a novel of the writer named "Sonjas
lustige Türkenreise" is going to be discussed. Protagonist little Sonja
goes to Turkey with her uncle who knows very little Turkish and she encounters
a new culture for the first time in Turkey as a Islamic country. Writer has
described her emotions like fear, happiness or missing not only in a child's
but also in an adult's perpective. Thus, readers can observe from both
viewpoints and form their own ideas.
In this paper, we tried to find answer to these questions:
1) Which emotional expressions does the author use in self-perception? 2) Which
emotional expressions does the author use perceiving the others? 3) Which
differences can be observed between the two forms of perception? The emotions
based on prejudices in the perception of strangers are usually negative, and
those lead to negative verbal feeling expressions. But we can say that the
negative emotions turn into positive as the stranger is gotten know, the
prejudices are questioned and in this way the communication of people is aimed
to be improved.
Based upon the novel, we guess the writer had been in
Turkey in person heretofore because she successfully describes the historical
places and environment. We think she tells the foreigners using an interactive
observation and motivates the child readers for understanding them in a
humanistic point of view. The importance of this novel is that it had been
written after the downfall of the Nazi regime and before the worker migration
in 60's. Bias against foreigners and orientalistic approach was relatively not
so common in that time period.
Based on the children's feelings being naive and natural,
we think that investigating them will highly contribute to the pedagogic
purposes.
Anahtar Kelimeler
Else Günther child novels image of the Turks and Turkey emotion perception
Kaynakça
- Kress, Gunther (2010): Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication, Routhledge, New York.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 5 Ekim 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Ağustos 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 1 Sayı: 35 |