KONUT MİMARİSİNDE ÇAKIL MOZAİK SANATI: ANTALYA KALEİÇİ ÖRNEĞİ

Yıl 2015, Sayı: 4, 111 - 135, 19.07.2015

Ülkü Avcı

Öz

Akdeniz’in önemli liman kentlerinden olan Antalya Kaleiçi günümüze kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bölgede19. yüzyılda inşa edilmiş konutlar sahip oldukları mimari özelliklerinin yanı sıra sanatsal değerleri ile de dikkati çekmektedir. Sıcak Akdeniz ikliminin etkisiyle şekillenen Kaleiçi konutları kapalı, açık ve yarı açık mekanlardan oluşmaktadır.Taşlık adı verilen yarı açık mekan, kapalı olan yaşama katı ile açık olan bahçe arasında bir geçiş bölgesidir. Burası işlevsel kolaylık sağlamakla birlikte zemininde yer alan mozaikleriyle sanatsal açıdan özel bir yere sahiptir. Bu çalışmada, mimari bütünün bir parçası olan çakıl mozaik süslemenin tanıtılması amaçlanmıştır. Antalya Kaleiçi'nde bulunan konutlardan örnekler incelenerek bu konutların kimliğine farklı bir perspektiften bakılmıştır. Mozaik uygulamaların estetik değer, işlevsellik ve maliyeti açısından konut mimarisindeki rolü ve önemi ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Kaleiçi, taşlık, geleneksel konut, çakıl mozaik

Kaynakça

• Armağan, Abdüllatif. 2006. "XVI. Yüzyılda Antalya (Antalya in the XVIth Century)”, Antalya:
• Son Bin Yılda Antalya Sempozyumu, Akdeniz Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını, Akdeniz Üniversitesi Basımevi, 97- 115. Avcı, Ülkü. 2005. Antalya Kenti Geleneksel Türk Konutlarında Bahçe Mekanının Analizi,
• Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi. Aygen, Sevil. 1988. Antalya-Kaleiçi Tarihi Doku Araştırması Koruma ve Restorasyon
• Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. Aygüneş, Fatih.M. 2006. Roma Dönemi Anadolu ve Doğu Akdeniz Mozaik Sanatında
• Dıonysos Betimlemeleri, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. Baykara, Tuncer. 1992. "Bir Selçuklu Şehri Olarak Antalya", Antalya IV. Selçuklu Semineri,
• TC. Antalya Valiliği Yayınları, 38-43. Bektaş, Cengiz. 1980. Antalya, Antalya: Antalya Belediyesi Yayını.
• Bozyiğit, Recep. ve T. Tapur. 2010. "Güneybatı Anadolu’da Terk Edilen Bir Yerleşim
• Merkezi: Kayaköy (Fethiye)", Marmara Coğrafya Dergisi, 22: 363 - 387. Dunbabin, Katherina. 1999. Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge: Cambridge University Press.
• Eldem, Sedat H. 1976. Türk Bahçeleri, İstanbul: Kültür Bakanlığı Türe Sanat Eserleri.
• Emecen Feridun. 1991. "Antalya", TDV İslam Ansiklopedisi, 3: 232-233.
• Envanter, 2003. Antalya Kültür Envanteri (Antalya Merkez), Antalya:.İl Özel İdaresi Kültür Yayınları 2004/1.
• Eraslan, Şehnaz. 2011. Roma İmparatorluk Dönemi Mozaik Sanatında Okeanos Ve Tethys
• Betimlemelerinin Tipolojik ve İkonografik Açıdan Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi. Erkan, Oğuz. 2006. Mozaik Sanatı ve Büyük Saray Mozaikleri Restorasyon Çalışmaları,
• Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi. Erpi, Feyyaz. 1975. "İzmir'de Levanten Mimarisi", İstanbul: Mimarlık Dergisi, 1: 15-18.
• Ersoy, Ayla. 2002. Sanat Kavramlarına Giriş, İstanbul: Yorum Sanat Yayıncılık.
• Gombrich, Ernst H. Sanatın Öyküsü, çev.: Bedrettin Cömert, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları. Goularas B. Gökçe. 2012. "1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Günümüzde Mübadil
• Kimlik ve Kültürlerin Yaşatılması", Alternatif Politika, 4: 129-146. Gül Melike, 2006. "Antalya Kent Merkezi Kültür ve Turizm Gelişim Bölgesinde Yer Alan Sit
• Alanları ve Bu Alanlarda Antalya Büyükşehir Belediyesince Başlatılan Çalışmalara İlişkin Genel Bir Değerlendirme", Planlama Dergisi, 4:121-145. Güçlü, Muhammet. 1997. XX. Yüzyılın İlk Yarısında Antalya, Antalya: Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Yayını.
• Güvenir, Ayşegül. 2008. Mozaik Denizi, İstanbul: Arkeoloji Sanat Yayınları.
• Karataş, Zeynel. ve M. Sunkar, 2010. "Zeugma (Gaziantep) Antik Kentinde Çıkarılan Mozaik ve Fresklerdeki Motiflerin Coğrafi Analizleri", Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, 11-13
• Ekim 2010 Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar, 263-275,.
• Kemaloğlu, Muhammet., "2013. XI.-XIII. Yüzyıl Türkiye Selçuklu Devletinde Dini
• Eserlerinden Kümbet-Türbe-Ziyaretgah-Namazgah ve Camiler", Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 39: 1-18. Koch, Guntram. 2007. Erken Hıristiyan Sanatı, çev. Ayşe Aydın, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Kuban, Doğan. 1989. Mimarlık Kavramları, İstanbul: Yem Yayınları.
• Lanckoroński, Karl. G. 2005. Pamphylia ve Pisidia Kentleri Cilt I, İstanbul: Suna-İnan Kıraç
• Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü. Moğol, Hasan. 1991. 19. Yüzyılın Başlarında Antalya, Ankara: Mehter Yayınları.
• Sarıışık, Gencay, Sarıışık A. ve Şentürk A. 2005. “Mermer Mozaik Teknikleri ve Uygulama
• Şekilleri”, I. Burdur Sempozyumu (16-19 Kasım 2005), Bildiriler Kitabı, 2: 875-888.
• Strabon 1993. Antik Anadolu Cografyası (Geographika: XII-XIII-XIV), İstanbul: Arkeoloji Sanat Yayınları.
• Tekçam, Tamay. 2007. Arkeoloji Sözlüğü, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd.Şti.
• Uçar, Ayşegül. 2013. "İzmir Konutlarında Çakıl Mozaik Örnekleri", SDÜ Fen Edebiyat
• Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 28: 207-222. Uğur, Tülay. 2011. Perge Antik Kentine Ait Mozaik Harçlarının Karakterizasyonu, İstanbul:
• İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yılmaz, Atiye. 2005. Müze Sokak üzerinde bulunan evin sahibi olan Atiye Yılmaz ile görüşme, Antalya.
• Young, Rodney. S. 1957. “Gordion: 1956 Preliminary Report”, American Journal of Archaeology (61): 319-331.
• Young, Rodney. S. 1975. Gordion Kazıları ve Müzesi Rehberi, Ankara: Ankara Turizmi Eski
• Eserleri ve Müzeleri Sevenler Derneği Yayınları. http://www.hotelvillalevante.com (Erişim tarihi: Aralık 2014). http://i56.tinypic.com/mtox2t.jpg (Erişim tarihi: Aralık 2014). http://ismail-gezgin.blogspot.com.tr (Erişim tarihi: Aralık 2014).