İngiliz Belgelerine Göre Türk-Yunan İlişkileri ve Ege Adaları Sorunu (1955-1975)

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 95 - 113, 28.06.2019

Prof. Dr. Behçet Kemal Yeşilbursa

Öz

Kurulduğundan
bugüne kadar Yunanistan Ege denizini bir Yunan gölü haline getirme çabası
içinde olmuş ve zaman zaman Türkiye’yi tehdit edecek faaliyetlerde bulunmuştur.
Dolayısıyla Yunanistan’ın Ege’de takip ettiği politika nedeniyle iki ülke zaman
zaman savaşın eşiğine gelmiştir. Yunanistan’ın bu politikası iki ülke
arasındaki ilişkileri olumsuz etkilediği gibi zaman zaman NATO ve diğer
uluslararası kuruluşlarla olan ilişkileri de olumsuz yönde etkilemiştir.
Türkiye ise genelde hep Lozan Antlaşması ve uluslararası hukuk çerçevesinde
hareket etmiştir. Dolayısıyla sorun zamanla iki ülke arasındaki bir sorun
olmaktan çıkmış ve uluslararası bir sorun haline gelmiştir. İşte bu nedenle biz
bu bildirimizde Türk-Yunan İlişkilerine ve Ege Adaları Sorununa İngiltere
penceresinden bakmaya, anlamaya ve analiz etmeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Yunanistan, İngiltere, Ege Denizi, Ege Adaları, Kıbrıs, Türkiye-Yunanistan İlişkileri

GRECO-TURKISH RELATIONS AND THE QUESTIONS OF CYPRUS AND AEGEAN ISLANDS ACCORDING TO BRITISH DOCUMENTS (1955-1975)

Öz

Since its
founding, Greece has been struggling to make the Aegean Sea a Greek lake and
has had activities that threaten Turkey from time to time. Therefore, due to
the policy that Greece followed in Aegean, the two countries occasionally came
to the brink of war. This policy of Greece has adversely affected relations
between the two countries and occasionally affected relations with NATO and
other international organizations in a negative way. Turkey, on the other hand,
has always acted in accordance with the Lausanne Treaty and international law.
Therefore, this issue has gradually become a problem between the two countries
and has been evaluated as an international question. For this reason, we have
tried to look, understand and analyse the Turkish-Greek relations and the
Aegean Islands problem from the English perspective.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Greece, Britain, Aegean Sea, Aegean Islands, Cyprus, Turkish-Greek Relations

Kaynakça

• All references to sources prefixed by FCO and FO refer to documents held at the UK National Archives (TNA), formerly the Public Record Office (PRO). The following files have been consulted: FCO51/402/RR5/12, FO371/160212, FCO51/355/RR5/17, FO371/123999, FO371/130174, FO371/136450, FO371/144739.
• ALASYA, Fikret, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tarihi, Ankara 1987.
• ATUN, Ata, Kıbrıs Anlaşmaları, Planları ve Önemli BM, AB Kararları (1571-1983), Cilt: I, Mağusa: Samtay Vakfı Yayınları, 2007.
• ENHRLICH, Thomas, Cyprus 1958-1967, Oxford: Oxford University Press, 1974.
• EROL, Hande, Lider Rauf Denktaş ve Kıbrıs, Ankara: Delidumrul Kitap, 2017.
• ERTÜRK, Yaşar, Adalar (Ege) Denizinde Türk-Yunan Mücadelesi, İstanbul: IQ Yayınları, 2008.
• FIRAT, Melek M, 1960-71 Arası Türk Dış Politikası ve Kıbrıs Sorunu, Ankara: Siyasal Kitabevi, 1997.
• GAZİOĞLU, Ahmet C., Two Equal and Sovereign Peoples: A Documented Background to the Cyprus Problem and the Concept of Partnership, Nicosia: Cyrep, 1997.
• GÖKTEPE, Cihat, British Foreign Policy towards Turkey, 1959-1965, London: Frank Cass, 2003.
• GÜREL, Şükrü Sina, Tarihsel Boyutları İçinde Türk-Yunan İlişkileri, 1821-1993, Ankara: İmge Kitabevi, 2018.
• GÜREL, Şükrü Sina, Kıbrıs Tarihi (1878-1960): Kolonyalizm, Ulusçuluk ve Uluslararası Politika, İstanbul: Kaynak Yayınları, 1995.
• HASGÜLER, Mehmet, “Uluslararası Politikada Kıbrıs Sorunu: 1950-1958”, Tarih ve Toplum, (Temmuz 1999), Sayı: 187, s. 17-23.
• HASGÜLER, Mehmet, Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu, İstanbul: Alfa Yayınları, 2007.
• HAYTA, Necdet, 1911’den Günümüze Ege Adaları Sorunu, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2015.
• KOUMOULIDES, J. T. A. (ed.), Cyprus in Transition, 1960-1985, London: Trigraph, 1986.
• LENCZOWSKI, George, The Middle East in World Affairs, New York: Cornell University Press, 1990.
• ORAN, Baskın (ed.), Türk Dış Politikası, Cilt-I: 1919-1980, İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
• ORAN, Baskın, Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1991.
• SÖNMEZOĞLU, Faruk (Der.); Türk Dış Politikasının Analizi, İstanbul: Der Yayınları, 1998.
• SÖNMEZOĞLU, Faruk, Tarafların Tutum ve Tezleri Açısından Kıbrıs Sorunu (1945-1986), İstanbul: İÜ İktisat Fakültesi Yayınları, 1991.
• SÖNMEZOĞLU, Faruk; Türkiye-Yunanistan İlişkileri ve Büyük Güçler, İstanbul: Der Yayınları, 2000.
• SONYEL, Salahi R., Cyprus: The Destruction of a Republic; British Documents 1960-65, Huntington: Eothen Press, 1997.