ERGENLER İÇİN SOSYAL DIŞLANMA ÖLÇEĞİ: TÜRKÇE GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİ

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 2, 175 - 186, 27.10.2016

Çare Sertelin Mercan

Öz

Bu çalışmanın amacı Gilman, Carter-Sowell, DeWall, Adams, and Carboni (2013) tarafından geliştirilen Ergenler İçin Sosyal Dışlanma Yaşantısı Ölçeği (SDYÖ)’nin Türkçe uyarlama çalışmasını yapmaktır. Çalışma Istanbul ilinde 14-17 yaş aralığında toplam 461 ergen ile yürütülmüştür. Doğrulayıcı ve Açımlayıcı faktör analizleri sonucunda ölçeğin orijinal çalışmadaki faktör yapısını koruyarak Türkiye’de de kullanılabilecek bir ölçme aracı niteliği taşıdığı görülmüştür. Toplam 11 maddeden oluşan ölçekte iki alt boyut mevcuttur. Öz-değerlendirme biçiminde, 5’li likert tipinde bir ölçek olup, sosyal dışlanmanın iki alt boyutunu değerlendirmektedir. Birinci boyut görmezden gelinme (5 madde) ikinci boyut ise dışlanma (6 madde) deneyimini ölçmektedir. Maddelerin faktör yükleri .83 ile .59 arasında değişmektedir. Ölçeğin madde toplam korelasyon katsayıları .83 ile .75 arasında değişmektedir. Ölçeğin iç tutarlılık Cronbach alfa katsayıları görmezden gelinme alt boyutu için.82, dışlanma alt boyutu için .83 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin test tekrar test güvenirlilik katsayıları görmezden gelinme alt boyutu için .65, dışlanma alt boyutu için .63 olarak hesaplanmıştır. Dış ölçüt geçerliliğini sınamak amacıyla UCLA yalnızlık ölçeği farklı bir gruba (n= 343) uygulanmış, korelasyon katsayısı görmezden gelinme alt boyutu için .55, dışlanma alt boyutu için .45 olarak elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

ergenlik, dışlanma yaşantısı ölçeği, görmezden gelinme dışlanma

Ostracism Experience Scale for Adolescents: Turkish Validity and Reliability

Öz

Purpose of the study is to realize the Turkish adaptation, validity and reliability
study of Ostracism Experience Scale for Adolescents (OES-A), which was developed by Gilman, Carter-Sowell, DeWall, Adams, and Carboni (2013). The study was conducted with 461 adolescents aged between 14 and 17, in Istanbul. Exploratory and Confirmatory Factor analyses revealed that Turkish version of the scale has preserved the two factor construct of the original scale. OES-A consists of totally 11 items, distributed in two subscales. OES-A is a self-report, five point likert type instrument that measures two ostracism subtypes: Exclusion (6 items) and Ignorance (5 items). Factor loadings of the items are ranged from .83 to .59. All item-total correlations coefficients fell with the range of .75 and .83. Cronbach Alpha Coefficients were calculated as .82 for Ignorance Scale, and .83 for Exclusion Scale. Test re-test coefficients were found to be .65 for Ignorance Scale, and .63 for Exclusion Scale. In order to test the convergent validity of the instrument UCLA Loneliness Scale was administrated to another group of participants (n=343), correlations between two scales is calculated .55 for Ignorance Scale, and .45 for exclusion Scale.

Anahtar Kelimeler

adolescence, ostracism experience scale, ignorance, exclusion

Kaynakça

• Arı, R., & Hamarta, E. (2000). Investigation of social skills and loneliness levels of university students with respect to their personal characteristics. Selçuk University Journal of Faculty of Education, 10, 121-134.
• Asher, S., Hymel, S., & Renshaw, P. (1984). Loneliness in children. Child Development, 55, 1456-1464.
• Avcı, F. A. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin arkadaş ilişkileri ve cinsiyete göre öfke düzeyleri ve öfke ifade tarzlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.)
• Bahar, H. H. (2010). The effects of gender, perceived social support and sociometric status on academic success. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3801-3805.
• Bakkaloğlu, H. (2010). A comparison of the loneliness levels of mainstreamed primary students according to their sociometric status. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 330-336.
• Bierman, K. L., & Wargo, J. B. (1995) Predicting the longitudinal course associated with aggressive-rejected, aggressive (non-rejected), and rejected (non-aggressive) status. Development and Psychopathology,7, 669–682.
• Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497–529.
• Cacioppo, J. T., & Hawkley, L. C. (2003). Social isolation and health, with an emphasis on underlying mechanisms. Perspectives in Biology and Medicine, 46, 39-52.
• Cacioppo, J., & Patrick, W. (2008). Loneliness: Human nature and the need for social connection. New York: W.W. Norton.
• Case, T. I., & Williams, K. D. (2004). Ostracism: A metaphor for death. In J. Greenberg, S. L. Koole & T. Pyszczynski (Eds.), Handbook of Experimental Existential Psychology (pp. 336-351). New York: Guilford Press.
• Çeçen, A. R. (2008). Öğrencilerinin cinsiyetlerine ve anababa tutum algılarına göre yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 415-431.
• Çevik, G. B. (2007). Lise 3. sınıf öğrencilerinin arkadaşlık ilişkileri ve benlik saygılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.)
• Choudhury, S., Blakemore, S. J., & Charman, T. (2006). Social cognitive development during adolescence. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 1(3), 165-174.
• Çivitci, A. (2015). Sürekli öfkenin yordayıcıları olarak benlik saygısı ve sosyal destek: sosyal desteğin aracı ve düzenleyici rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1).
• Coleman, J., & Hendry, L. (1990). The Nature of Adolescence (2nd ed.). London: Routledge.
• Çakır, Y. ve Palabıyıkoğlu, R. (1997). Gençlerde sosyal destek-çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Kriz Dergisi, 5(1), 15-24.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. İstanbul: Pegem Akademi Yayınları.
• Demir, A. (1989). UCLA Yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi., 7(23), 4–18.
• Demir, A. (1990). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeylerini etkileyen bazı etmenler. (Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
• Demir, S. ve Kaya, A. (2008). Grup rehberliği programının ergenlerin sosyal kabul düzeyleri ve sosyometrik statülerine etkisi. İlköğretim Online, 7(1).
• Eren-Gümüş, A. (2006). Sosyal kaygının benlik saygısına ve işlevsel olmayan tutumlara göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 63-75.
• Erkan, Z. (2002). Sosyal kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10).
• Erkan Atik, Z., Çok, F., Esen Çoban, A., Doğan, T. ve Güney Karaman, N. (2014). The Turkish adaptation of the friendship qualities scale: a validity and reliability study. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(2), 440-446.
• Ezrakhovich, A., Kerr, A., Cheung, S., Elliot, K., Jerrems, A., & Williams, K. D. (1998). Effects of norm violation and ostracism on working with the group. New Zealand: Society of Australasian Social Psychologists.
• Gilman, R., Carter-Sowell, A., DeWall, C. N., Adams, R. E., & Carboni, I. (2013). Validation of the ostracism experience scale for adolescents. Psychological Assessment, 25(2), 319-330.
• Güngör, D. (1996). Turkish university students’ relationships with their friends and families: Social support, satisfaction, and loneliness. (Unpublished master’s thesis, Middle East Technical University, Ankara).
• Hu, L.T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis:Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55
• Joreskog, K., & Sorbom, D. (2001). Lisrel 8: User’s reference guide. Lincolnwood: Scientific Software International Inc.
• Kaner, S. (2000). Akran ilişkileri ölçeği ve akran sapması ölçeği geliştirme çalışması (A study on developing a peer relationships scale and a peer deviance scale). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1), 77-89.
• Kapçı, E. G. ve Çorbacı-Oruç, A. (2003). Okul-öncesi çocuklarda sosyometrik yöntemlerin karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 10(3), 100-107.
• Killen, M., Rutland, A., & Jampol, N. S. (2009). Social exclusion in childhood and adolescence. In K. H. Rubin, W. M. Bukowski & B. Laursen (Eds), Handbook of Peer Interactions, Relationships, and Groups. New York: Guilford.
• Kline, T. J. B. (2005). Psychological testing: A practical approach to design and evaluation. Thousand Oaks: Sage.
• Leary, M. R., Kowalski, R. M., Smith, L., & Phillips, S. (2003). Teasing, rejection, and violence: Case studies of the school shootings. Aggressive Behavior, 29, 202–214. doi:10.1002/ab.10061
• Leary, M. R., Springer, C., Negel, L., Ansell, E., & Evans, K. (1998). The causes, phenomenology, and consequences of hurt feelings. Journal of Personality and Social Psychology, 74(5), 1225.
• Leary, M. R., Tambor, E. S., Terdal, S. K., & Downs, D. L. (1995). Self-esteem as an interpersonal monitor: The sociometer hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 68: 518-530.
• Masten, C. L., Eisenberger, N. I., Borofsky, L. A., Pfeifer, J. H., McNealy, K., Mazziotta, J. C., & Dapretto, M. (2009). Neural correlates of social exclusion during adolescence: understanding the distress of peer rejection. Social cognitive and affective neuroscience, 4(2), 143-157.
• Nesdale, D. (2008). Social identity development and children’s ethnic attitudes in Australia. In S. Quintana & C. McKown (Eds.), Handbook of race, racism, and the developing child (pp. 313–338). New York: Wiley.
• Nezlek, J. B., Wesselmann, E. D., Wheeler, L., & Williams, D. (2012). Ostracism in everyday life. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 91, 91–104.
• Oral, V. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin arkadaşlarına ilişkin düşüncelerinin sosyometrik statü ve akademik başarı açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana).
• Özbay, Y. ve Palancı, M. (2001). Sosyal kaygı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. VI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 5-7.
• Öztürk-Kılıç, E. (1994). Ergenlik döneminde aile ve arkadaş ilişkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 5(2), 113-118.
• Pekel-Uludağlı, N. ve Uçanok, Z. (2005). Akran zorbalığı gruplarından yalnızlık ve akademik başarı ile sosyometrik statüye göre zorba/kurban davranış türleri. Türk Psikoloji Dergisi, 20(56), 77-92.
• Rubin, K. & Asendorpf, J. (1993). Social withdrawal, inhibition, and shyness in childhood: Conceptual and definitional issues. In K. Rubin & J. Asendorpf (Eds.), Social withdrawal, inhibition and shyness in childhood (pp. 3-17). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Sandstrom, M. J., & Zakriski, A. L. (2004). Understanding the experience of peer rejection. In J. B. Kupersmidt & K. A. Dodge (Eds.), Children’s peer relations: From development to intervention (pp. 101–118). Washington, DC: American Psychological Association.
• Santrock, J. W. (2014). Ergenlik (Çev. D. M. Siyez). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sommer, K. L., Williams, K. D., Ciarocco, N. J., & Baumeister, R. F. (2001). When silence speaks louder than words: Explorations into the intrapsychic and interpersonal consequences of social ostracism. Basic and Applied Social Psychology, 23(4), 225-243.
• Steinberg, L. (2005). Adolescence (7th ed.). Boston: McGraw-Hill.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3, 49-74.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S., (2001). Using multivariate statistics (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Williams, K. D. (2001). Ostracism: The power of silence. New York: Guilford Press.
• Williams, K. D. (2007). Ostracism: The kiss of social death. Social and Personality Psychology Compass, 1(1), 236-247.
• Williams, K. D. (2009). Ostracism: A temporal need-threat model. Advances in experimental social psychology, 41, 275-314.
• Williams, K. D., Bernieri, F. J., Faulkner, S. L., Gada-Jain, N., & Grahe, J. E. (2000). The scarlet letter study: Five days of social ostracism. Journal of Personal & Interpersonal Loss, 5(1), 19-63.
• Witvliet, M., Brendgen, M., van Lier, P. A., Koot, H. M., & Vitaro, F. (2010). Early adolescent depressive symptoms: prediction from clique isolation, loneliness, and perceived social acceptance. Journal of Abnormal Child Psychology, 38(8), 1045–1056.
• Williams, K. D., Cheung, C. K. T., & Choi, W. (2000). CyberOstracism: Effects of being ignored over the Internet. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 748–762.
• Williams, K. D., & Jarvis, B. (2006). Cyberball: a program for use in research on interpersonal ostracism and acceptance. Behav. Res. Methods, 38, 174–180.
• Williams, K. D., & Nida, S. A. (2011). Ostracism consequences and coping. Current Directions in Psychological Science, 20(2), 71-75.
• Williams, K. D., Shore, W. J., & Grahe, J. E. (1998). The silent treatment: Perceptions of its behaviors and associated feelings. Group Processes & Intergroup Relations, 1(2), 117-141.
• Williams, K. D., & Zadro, L. (2007). Ostracism. In M. R. Leary (Ed.), Interpersonal Rejection.New York: Oxford University Press.
• Yöndem, Z. D. ve Tokinan, B. Ö. (2007). Ergenlerde zorbalığın anne baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8(2).
• Zorbaz, O. ve Tuzgöl, M. (2014). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının cinsiyet, sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 298-310.