FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇOKLU ZEKÂ ALANLARI İLE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 3, 83 - 97, 29.12.2016

Nilgün Yenice Barış Özden Gizem Alpak Tunç

Öz

Bu çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının çoklu
zekâ alanları ile çevreye yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi belirlemek
amaçlanmıştır. Araştırma, 2014-2015 akademik yılında Adnan Menderes
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim
görmekte olan toplam 171 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir.
Veri toplama aracı olarak; “Çoklu Zekâ Alanlarında Kendini Değerlendirme
Envanteri” ve “Çevresel Tutum Ölçeği”
kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler kullanılmıştır.
Betimsel istatistiklere ek olarak, öğretmen adaylarının zekâ alanları ile çevreye
yönelik davranış ve çevreye yönelik düşünce alt boyutları arasındaki ilişkiyi
belirlemek için çoklu regresyon analizinden yararlanılmıştır. Fen bilgisi öğretmen
adaylarının hem çevreye yönelik davranış ve çevreye yönelik düşünce alt boyut
puanlarının hem de çevreye yönelik tutumlarının orta düzeyin üstünde ve olumlu
olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca zekâ alanları ile tutum arasındaki ilişki,
regresyon analizi ile değerlendirilmiş ve mantıksal, bedensel ve doğacı zekânın,
tutumu belirlemede önemli bir yordayıcı olduğu belirlenmiştir. Elde edilen
bulgular ışığında, önerilerde bulunulmuştur.    

Anahtar Kelimeler

çevreye yönelik tutum, çoklu zekâ alanları, fen bilgisi öğretmen adayları

Investigating The Relationship Between the Science Teacher Candidates’ Fields of Multiple Intelligence and Their Attitudes Towards the Environment

Öz

This study aims to determine the relation
between the multiple intelligence fields of science teacher candidates and
their attitudes towards the environment. This study was conducted with the participation
of 171 teacher candidates who studied at Adnan Menderes University Education
Faculty Science Teacher Education Department during the 2014-2015 academic
year. “Self-assessment inventory at field study of multiple intelligence” and
“Scale of Environmental Attitude” were used as data collection tools. In the
analysis of the data, descriptive statistics was used. In addition to
descriptive statistics, the research benefited from multiple regression
analysis to determine the relation between multiple intelligence fields of
science teacher candidates and their sub-dimensions of behavior towards
environment as well as their opinions about environment. Both sub-dimensional scores
of behavior and opinions of the science teacher candidates towards environment are
above intermediate and positive. The relationship between intelligence and
attitude areas is assessed by regression analysis, and it is revealed that logical
kinesthetic and naturalist intelligence are significant predictors in
determining the attitude. In the light of the findings obtained, suggestions
were made. 

Anahtar Kelimeler

attitude towards the environment, science teacher candidates, multiple intelligence fields

Kaynakça

• Açıkgöz, K. (1998). Etkili Öğrenme ve Öğretme. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Akıllı, M. ve Yurtcan, M. T. (2009). İlköğretim fen bilgisi öğretmeni adaylarının çevreye karşı tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 119-131.
• Akkaya, R. ve Memnun, D. S. (2015). 4. Matematik öğretmeni adaylarının kullandıkları çoklu zekâ alanları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(43).
• Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya C. ve Yılmaz, A. (2006). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve bilgileri üzerine bir çalışma. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Özetler Kitabı, Ankara.
• Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya, C., ve Yılmaz, A. (2008). A survey on Turkish elementary school students’ environmental friendly behaviors and associated variables. Environmental Education Research, 14(2), 129-143.
• Armstrong, T. (1994). Multiple intelligences in the classroom, Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Arslanyolu, K. (2010). İlköğretim öğrencilerinin çevreye karşı tutumlarının çoklu zekâ kuramına göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi,Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Erzincan).
• Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Aydın, F. ve Kaya, H. (2011). Secondary education students’ thoughts and behaviours towards environment (Karabuk Sample-Turkey). American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental, 10(2), 248-256.
• Aydın. O. (2000). Davranış Bilimlerine Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Eagles, P. F. J. & Demare, R. (1999). Factors influencing children’s environmental attitudes. The Journal of Environmental Education, 30(4), 33-37.
• Ekici, G., Gülay, H. ve Taşkın, N. (2008). Öğretmen adaylarının zekâ türleriyle bilgisayarla ilgili özyeterlik algıları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Akademik Dizayn Dergisi, 2(3), 94-103.
• Erten, S. (2006). Enerji tasarrufu davranışında ortaya çıkabilecek psikolojik ve sosyolojik engeller. 25. Enerji verimliliği konferansı. Ankara: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü.
• Esa, N. (2010). Environmental knowledge, attitude and practices of student teachers. International Research in Geographical and Environmental Education, 19(1), 39-50.
• Gardner, H, (1983). Frames of Mind: The theory of multiple intelligences, New York: Basic Books.
• Genç, M. ve Genç, T. (2013). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 1(1), 9-19.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online E- Dergi, 6(3), 452-468.
• Güllü, M. ve Tekin, M. (2009). Spor lisesi öğrencileri ile genel lise öğrencilerinin çoklu zekâ alanlarının karşılaştırılması. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 247-258.
• Güneş, G. ve Gökçek, T. (2011). How students perceive the math teacher?. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 1-9.
• Gürbüz, H. ve Çakmak, M. (2012). Biyoloji eğitimi bölümü öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 162-173.
• Kuhlemeier, H., Bergh, H. V. D. & Lagerweij, N. (1999). Environmental knowledge attitudes, and behavior in Dutch secondary education. The Journal of Environmental Education, 30(2), 4-15.
• Ma, X. & Bateson, D.J. (1999). A multivariate analysis of the relationship between attitude toward science and attitude toward the environment. The Journal of Environmental Education, 31(1), 27-32.
• MEB, (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı, Ankara.
• Okur, E., Yalçın-Özdilek, Ş. ve Sezer, B. (2012). Çoklu Zekâ Alanlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Education Journal, 21.
• Ozan, C., Taşgın, A., Bay, E. ve Kaya, H. İ. (2013). Sınıf öğretmenlerinin çoklu zekâ kuramına ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(3).
• Öcal, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27.
• Özdemir, A. ve Yapıcı, E. (2010). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalık ve ilgi düzeylerinin karşılaştırılması. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 1(1), 48-56.
• Özgüyen, İ. E. (2004). Psikolojik Testler. Ankara: Sistem Ofset.
• Özpınar, D. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları hakkındaki görüşleri (Afyonkarahisar ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar).
• Parlak, B. (2004). Çevre- ekoloji- çevrebilim: kavramsal bir tartışma, çevre sorunlarına çağdaş yaklaşımlar: ekolojik, ekonomik, politik ve yönetsel perspektifler içinde (Marin, M,C, & Yıldırım, U. (Ed.), pp, 13-30). İstanbul: Beta yayıncılık.
• Timur, B., Yilmaz, S. ve Timur, S. (2013). Investigation of science and technology teachers and pre-service teachers’ opinions about constructivist approach. Journal of Theory and Practice in Education, 9(1), 73-83.
• Tural M. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu bölümlerinde okuyan ögrencilerin çoklu zekâ kuramına göre karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• Uysal, E. ve Eryılmaz, A. (2006). Yedinci ve onuncu sınıf öğrencilerinin kendini değerlendirmesiyle bulunan çoklu zekâ boyutları üzerine bir çalışma. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 230-239.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30).
• Ülgen, G. (1995). Eğitim psikolojisi. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 46, 159-178.
• Yenice, N. ve Aktamış, H. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının çoklu zekâ alanlarının demografik özelliklere göre incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3, 86-99.