The Function of Literature Teaching in the Process of Individual Training: “Gülibik”, “Yaban” and “Christ Stopped at Eboli”

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 293 - 312, 02.04.2017

Tuğba Çelik

Öz

Individual is the universal identity of a
person who is able to generate authentic ideas about the world. It is necessary
to bring the national literature and the world literature together. At the same
time, it is expected that the characters in children's literature works used at
primary and secondary school level should also be developed proper to the
individual level. In this study, Gülibik novel whose main character is a child,
and Carlo Levi’s ‘Christ Stopped at Eboli’ which portrays the endeavor of the
urban intellectuals to understand the villagers and what happens in the village
and Yakup Kadri Karaosmanoğlu's ‘Yaban’ novels are analysed in the focus of the
feature of being individual. At the end of the study. the three of the
characters have gained universal criticism towards the problems and learned to
question the world and what it contains. 

Anahtar Kelimeler

individual, characteristics of being individual, universality, universal literature, literature teaching

Birey Yetiştirme Sürecinde Edebiyat Öğretiminin İşlevi: “Gülibik”, “Yaban” ve “İsa Bu Köye Uğramadı”

Öz

Birey, dünyaya ilişkin özgün düşünceler
üretebilen insanın evrensel kimliğidir. Bu kimlik aydınlanma çağı sonrasında
ortaya çıkmıştır. 19. yüzyıl sonrası edebiyat, 
tip düzeyindeki kahramanların yerine kişisel ve toplumsal sorunların
farkında olan ve onlarla baş etmeye çalışan “sıradan insan” karakterleri
geliştirmeyi hedefler. Birey olmayı başarması istenen insanların yetişmesi için
eğitim-öğretim ortamlarında, evrensel bireyin konu edinildiği yapıtları
kullanmaya gereksinme vardır. Bu doğrultuda ulusal edebiyatla dünya edebiyatını
buluşturmak gerekir. Aynı zamanda ilk ve ortaokul düzeyinde kullanılan çocuk
edebiyatı yapıtlarındaki karakterlerin de birey düzeyinde geliştirmiş olması
beklenir. Bu çalışmada ana karakteri bir çocuk olan Gülibik romanı ile kentli
aydınların köylüleri ve köyde yaşananları anlamaya çalışmasını konu edinen İsa
Bu Köye Uğramadı ve Yaban romanları, “birey olmanın nitelikleri”  odağında karşılaştırmalı olarak
incelenmiştir. Çalışmanın sonunda birey konumundaki roman karakterlerinin çocuk
ya da yetişkin olmasının bir şeyi değiştirmediği; karakterlerden her birinin
sorunlara karşı evrensel bir eleştirellik kazandığı dünyayı ve onun
içerdiklerini sorgulamaya çalıştıkları anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

birey, birey yetiştirme, edebiyat öğretimi

Kaynakça

• Aslan, C. (2016). Özerk benlikli birey yetiştirme sürecinde çağdaş dil ve edebiyat öğretimi ortamlarının (Türkçe/Türk dili ve edebiyatı) önemi. İlköğretim Online, 15(3), 723-741.
• Aslan, C. (2017). Örnek eğitim durumlarıyla Türkçe-Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Adorno, T. ve Horkehimer, M. (2010). Sosyolojik açılımlar. Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Bayly, C. A. (2014). Modern dünyanın doğuşu, küresel bağlantılar ve karşılaştırmalar (Çev. M. Neva Şellaki). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Comn, S. C. (2014). Sanatın gizli dili (Çev. Lizet Deadato). İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayınları.
• Çelik, T. (2014). Türkiye’de çocukluğun tarihi: Doğan kardeş dergisi. H. Ersel (Ed.), Kazım Taşkent Yapı Kredi ve Kültür Sanat içinde (ss.193-232). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gasset, O. (2013). Tarihsel bunalım ve insan (Çev. Neyyire Gül Işık). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Gasset, O. (2017). İnsan ve herkes (Çev. Neyyire Gül Işık). İstanbul:Metis Yayıncılık.
• Gökberk, M. (2010). Değişen dünya değişen dil. İstanbul: Cogito Yapı Kredi Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (2006). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi,
• Jusdanis, G. (2010). Kurgu hedef tahtasında-edebiyatın savunusu (Çev. Çiçek Öztek). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2015). Yaban. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim. Ankara: Engin Yayınları.
• Levi, C. (2009). İsa bu köye uğramadı (Çev. Sabahattin Eyüboğlu). İstanbul: Helikopter Yayınları.
• Öner, Ç. (2016). Gülibik. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
• Postman, N. (1995). Çocukluğun yokoluşu (Çev. Kemal İnal). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Sartre, J. P. (2010). Önsöz. İsa bu köye uğramadı (Çev. Neyyire Gül Işık) içinde (ss. 9-12). İstanbul: Helikopter Yayınları.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Şener, S. (2012). Dünden bugüne tiyatro düşüncesi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Westfall, R. S. (1997). Modern bilimin oluşumu. Ankara: Tübitak Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (2015). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkiye Bilimler Akademisi. Türkçe terimler sözlüğü. http://www.tubaterim.gov.tr