FARKLILAŞTIRILMIŞ FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETİMİNİN ÜSTÜN ZEKALI VE YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN TUTUMLARINA ETKİSİ

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 191 - 207, 20.01.2015

Sezen Camcı Erdoğan Nihat Gürel Kahveci

Öz

Bu araştırmanın amacı, üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını
karşılayacak farklılaştırılmış bir Fen ve Teknoloji programının, öğrencilerin Fen
ve Teknoloji dersine yönelik tutumları üzerindeki etkililiğinin sınanmasıdır. 5. sınıf
Fen ve Teknoloji dersi programından seçilen “Dünya, Güneş ve Ay” ünitesi Bilimsel
Yaratıcılık becerileri temelinde, üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitiminde kullanılan
Paralel Müfredat Modeli ve Izgara Modeli çerçevesinde farklılaştırılmıştır. Çalışma,
İstanbul ilinde, üstün zekâlı ve yetenekli çocuklara eğitim veren bir devlet okulunda,
5. sınıfa devam eden 11’i deney grubunda, 10’u da kontrol grubundaki toplam 21
öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Deney grubundaki öğrencilere “Dünya, Güneş ve
Ay” ünitesi boyunca kendileri için farklılaştırılmış program uygulanırken, kontrol
grubundaki öğrenciler mevcut öğretmenleriyle ve müdahale edilmeyen öğretim
yöntemiyle derslerini işlemeye devam etmişlerdir. Araştırma kapsamında verilerin
toplanması için Baykul (1990) tarafından geliştirilen Fen Tutum Ölçeği kullanılmıştır.
Fen Tutum Ölçeği deney ve kontrol grubundaki tüm öğrencilere ön test ve son test
olarak verilmiştir. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, Mann
Whitney-U testi ve Wilcoxon İşaretlenmiş Mertebeler Testi kullanılmıştır. Araştırmanın
bulgularından, üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilere yönelik hazırlanan ve deney
grubuna uygulanan farklılaştırılmış programın, öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersine
yönelik tutumlarını anlamlı derecede arttırdığı, özellikle deney grubunda bulunan
erkek öğrencilerin ön test ve son test sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı
farklılığın görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fen ve Teknoloji Öğretimi, Üstün Zekâlı ve Yetenekli Öğrenci, Bilimsel Yaratıcılık, Farklılaştırma, Tutum

Kaynakça

• Ayas, B. (2010). Bilimsel üretkenlik testinin ilköğretim 6. sınıf düzeyinde psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversi- tesi, Eskişehir.
• Akçam, M. (2007). İlköğretim fen bilgisi derslerinde yaratıcı etkinliklerin öğrencilerin tutum ve başarılarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniver- sitesi, Balıkesir.
• Akkanat, Ç. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Aksoy, G. (2005). Fen eğitiminde yaratıcı düşünme temelli bilimsel yöntem sürecinin öğrenme ürünlerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Aktepe, V. ve Aktepe, L. (2009). Fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan öğretim yön- temlerine ilişkin öğrenci görüşleri: Kırşehir bilsem örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(1), 69-80.
• Brown, A. L., & Campione, J. C. (1990). Communities of learning and thinking, or a context by any other name. Contributions to Human Development, 21, 108-126.
• Caleon, I. S., & Subramaniam, R. (2008). Attitudes towards science of intellectually gif- ted and mainstream upper primary students in singapore. Journal of Reasearch in Science Teaching, 45(8), 940-954.
• Candar, H. (2009). Fen eğitiminde yaratıcı düşünme öğretim tekniklerinin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve motivasyonlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Cooper, C. R., Baum, S. M., & Neu, T. W. (2004). Developing scientific talent in students with special needs. Journal of Secondary Gifted Education, 15(4), 162-169.
• Curebal, H. (2004). Gifted students’ attitudes towards science and classroom environment based on gender and grade level. Unpublished Master Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
• Çakır, N. K., Şenler, B. ve Taşkın, B. G. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 637-655.
• Demirci, C. (2007). Fen bilgisi öğretiminde yaratıcılığın erişi ve tutuma etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 65-75.
• Demirel, Ö. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü (10. Baskı). Ankara: Usem Yayınları.
• Durmaz, H. (2004). Nasıl bir fen eğitimi istiyoruz? Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 83, 38-40.
• Farenga, S. J., & Joyce B. A. (1998). Science-related attitudes and science course selection: A study of high-ability males and females. Roeper Review, 20(4), 247-251. doi: 10.1080/02783199809553901.
• Gould, J. C., Weeks, V., & Evans, S. (2003). Science starts early. Gifted Child Today, 26(3), 38-42.
• Gould, J. C., Weeks, V., & Evans, S. (2005). Science starts early: A program for developing talent in science. S. K. Johnsen ve J. Kendrick (Ed.), Science education for gifted students içinde (ss. 3-11). Texas: Prufrock Press.
• Gubbels, J., Segers, E., & Verhoeven, L. (2014). Cognitive, socioemotional, and attitudi- nal effects of a triarchic enrichment program for gifted children. Journal for the education of the gifted, 37(4), 378-397.
• Gupta, S. M. (1988). Distribution of scientific creative ability. Indian Journal of Psycho- metry & Education, 19(1), 21-24.
• Harlen, W., & Qualter, A. (2009). The teaching of science in primary schools (4th ed.). London: Routledge.
• Hu, W., & Adey, P. (2002). A scientific creativitiy test for secondary school students. In- ternational Journal of Science Education, 24(4), 389-403.
• Jayaratne, T. E., Thomas, N. G., & Trautmann, M. (2003). Intervention program to keep girls in science pipeline: Outcome differences by ethnic status. Journal of Research in Science Teaching, 40(4), 393-414.
• Joyce, B. A., & Farenga, S. J. (1999). Informal science experience, attitudes, future interest in science, and gender of high-ability students: An exploratory study. School Sci- ence and Mathematics, 99(8), 431-437. doi: 10.1111/j.1949-8594.1999.tb17505.x
• Kaplan, S. N. (2009). The grid: A model to construct differentiated curriculum for the gifted. J. S. Renzulli, E. J. Gubbins, K. S. McMillen, R. D. Eckert vev C. A. Little (Ed.), Systems and Models for developing programs for the gifted and talented içinde (s. 235-251). Mansfield Center, CT: Creative Learning Press.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma teknikleri ve istatistik yöntemleri. Ankara: Tekışık Matbaası.
• Koballa, T. R. (1988). Attitude and related concept in science education. Science Educa- tion, 72, 115-126.
• Koray, Ö. (2004, Temmuz). Yaratıcı düşünme tekniklerinden altı düşünme şapkası ve nitelik sıralaması tekniklerinin fen derslerinde uygulanmasına yönelik öğrenci görüşleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Liang, J. (2002). Exploring scientific creativity of eleventh grade students in Taiwan. Yayınlanmamış doktora tezi, University of Texas at Austin, Texas.
• Meador, K. S. (2003). Thinking creatively about science: Suggestions for primary teachers. Gifted Child Today, 26(1), 25-29.
• Moffat, N., Piburn, M., Sidlik, L.P., Baker, D., & Trammel, R. (1992). Girls and science careers: Positive attitudes are not enough. Paper presented at the annual meeting of the National Association for Research in Science Teaching in Boston (March, 1992). Eric Database, ED362400.
• Mohamed, A. (2006). Investigating the scientific creativity of fifth-grade students. Yayın- lanmamış doktora tezi, University of Arizona, Arizona.
• Morgan, C. T. (1995). Tutumlar ve önyargı. S. Karakaş (Ed.), Psikolojiye Giriş içinde (s. 362-382). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
• Orbay, M., Gökdere, M., Tereci, H. ve Aydin, M. (2010). Attitudes of gifted students to- wards science depending on some variables: A Turkish sample. Scientific Research and Essays, 5(7), 693-699.
• Özçelik, D. A. (1992). Ölçme ve değerlendirme, Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Özdemir, M. (2004). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerilerine dayalı laboratuvar yön- teminin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi. Zonguldak.
• Pallant, J. (2005). SPSS survival manual. Sidney, Australia: Allen Unwin.
• Potvin, P., & Hasni, A. (2015). Interest, motivation and attitude towards science and tech- nology at K-12 levels: a systematic review of 12 years of educational research. Studies in Science Education, 50(1), 85-129.
• Sak, U. (2010). Üstün zekâlılar özellikleri tanılanmaları eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.
• Senemoğlu, N. (1989). Öğrenci giriş nitelikleri ile öğretme-öğrenme süreci özelliklerinin matematik derslerindeki öğrenme düzeyini yordama gücü. Yayınlanmamış araştırma raporu, Hacettepe Üniversitesi: Ankara.
• Sinha, A. K. P., & Singh, C. (1987). Measurement of Scientific Creativity. Indian Journal of Psychometry and Education, 18(1), 1-13.
• Sisk, D. (2007). Differentiation for effective instruction in science. Gifted Education International, 23, 32-45.
• Stake, E. J., & Mares, K. R. (2001). Science enrichment programs for gifted high school girls and boys: Predictors of program impact on science confidence and motivation. Journal of Research in Science Teaching, 38 (10), 1065-1088.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Tereci, H., Aydın, M. ve Orbay, M. (2008, Mayıs). Bilim ve sanat merkezlerine devam eden öğrencilerin fen tutumlarının incelenmesi: Amasya BİLSEM örneği. Üstün Zekâlı ve Yetenekli Çocuklar Kongresinde sunulmuş sözlü bildiri, Ankara.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Tomlinson, C. A., Kaplan, S. N., Renzulli, J. S., Purcell, J., Leppien, J., & Burns, D. (2002). The parallel curriculum: A design to develop high potential and challenge high-ability learners. Thousand Oaks, CA: Corwin Press
• Ürek, H. ve Dolu, G. (2013). Approaches of intellectually gifted and non-gifted students towards the science course. Journal of Gifted Education Research, 1(3), 184-198.
• VanTassel-Baska, J. (2002). Theory and research on curriculum development for gifted. K. A. Heller, F. J. Mönks, R.J. Sternberg ve R. F. Subotnik (Ed.), International hand- book of giftedness and talent içinde (ss. 345-367). Oxford, UK: Pergamon Press.
• VanTassel-Baska, J., & Stambaugh, T. (2006). Comprehensive curriculum for gifted lear- ners. Boston, MA: Pearson Education.
• Victor, E., & Kellough, R. (1997). Science for the elemantary and middle school, New Jersey: Prentice Hall.
• Watters, J. J., & Diezmann, C. M. (2000). Challenging the young gifted child in science and mathematics: An enrichment strategy. TalentEd, 18(1), 2-8.
• Wolfe, L. F. (1989). Analyzing science lessons: A case study with gifted children. Science Education, 73(1), 87-100.