ANLATIM BOZUKLUĞU TAŞIYAN TÜMCELERİN KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ VE KAVRANILABİLİRLİĞİ: ÖĞRENCİ OKURLAR ÜZERİNDEN KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 251 - 264, 09.03.2015

Gökhan Çetinkaya Hakan Ülper

Öz

Bu araştırmanın amacı anlatım bozukluğu olduğu ileri sürülen farklı ulamlardaki
ifadeleri anlaşılabilirlik ve kabul edilebilirlik ölçütüne göre değerlendirmektir.
Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 Eğitim-Öğretim yılında Burdur ve Niğde
merkez ortaokullarında, liselerinde ve Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi ile Niğde
Üniversitesi’nde öğrenim görmekte olan son sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmacılar
tarafından geliştirilen bir ölçme aracı araştırma grubuna uygulanmıştır. Bu
ölçme aracı alan yazında var olan bilimsel çalışmalara dayanarak hazırlanmıştır ve
yedi ana ulamdan oluşmaktadır. Bu ulamların her birine ilişkin alan yazında anlatımı
bozuk olarak nitelenen üçer örnek seçilmiştir. Böylelikle 21 maddeden (tümceden)
oluşan bir ölçme aracı elde edilmiştir. Bu araç, anlatımı bozuk 21 maddenin hem
kabul edilebilirliğini hem anlaşılabilirliğini ölçmektedir. Toplanan veriler 7 ana
ulama göre ayrıştırılarak çözümlenmiş ve sayısal değerler ve yüzdelikler olarak
sunulmuştur. Araştırma verilerinden elde edilen bulgulara göre, 7 ulamda yer alan
anlatım bozukluğu taşıyan tümcelerin tümünün katılımcı öğrenciler tarafından yüksek
oranda kabul edilebilir ve anlaşılabilir bulunduğu, ayrıca doğru anlamlandırıldığı
görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Anlatım Bozukluğu, İşlevsel Dilbilgisi, Türkçe Eğitimi

Kaynakça

• Aksan, D. (1999). Şiir dili ve Türk şiir dili. Ankara: Engin Yayınları
• Akarsu, B. (1998). Dil-kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılap Yay.
• Alkan, Z. N. (2007). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım hataları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Bahadır, H.(2005). Roman hikâye ve günlük gazetelerdeki anlatım bozuklukları. Yaımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bahar, M. (2006). Teorik gramer bilgisi ile yazılı anlatım bozukluğu arasındaki ilişki (İlköğretim II. kademe Uşak örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Büyükikiz, K., K. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin sözdizimi ve anlatım bozukluğu açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Clairis, C. (2003). İşlevsel dilbilim. Günümüz dilbilim çalışmaları. (Der.) Çev., E. Chapelle. İstanbul: Multilingual Yay.
• Dara, R. (2000). Yazılı anlatıma giriş. İstanbul: Asa Kitabevi.
• Demir, T. (2006). Türkçe dilbilgisi (2. Baskı). Ankara: Kurmay Kitap Yayın Dağıtım.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2010). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ Yayınevi.
• Esengül, M. (2006). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki dil ve anlatım yanlışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Duman, D. (2013). Medyada doğru Türkçe tartışmaları üzerine: Betimleyici-kuralcı yaklaşımlar ve ötesi. Bilig, 64, 151-174.
• Evren, K. (2007). Güncel örneklerle medyada dil yanlışları. İstanbul: Alfa.
• Gökdayı, H. (2008). Dil kullanımını değerlendirmede doğru ve yanlış. Erdem, 51, 91-109.
• Hepçilingirler, F. (1997). Türkçe off. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Hunutlu, Ü. (2007). Lise birinci sınıflarda öğrencilerin yaptıkları anlatım bozuklukları ve bunların giderilmesinde kullanılan metotlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İmer, K., Kocaman, A. ve Özsoy, S. (2011). Dilbilim sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• İlaslan, B. (2007). Ortaöğretim ikinci sınıf öğrencilerinde görülen yazılı anlatım bozuklukları ve bu bozuklukların giderilmesi İçin çeşitli öneriler-Kalecik/Pursaklar örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karabıyık, B. (2006). İlköğretim 6. - 8. sınıflar Türkçe ders kitaplarındaki dil yanlışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kavcar, C., Oğuzkan, A. F. ve Aksoy, Ö. (2009). Yazılı ve sözlü anlatım (7. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.
• Kıran, Z. ve Kıran A. (2002). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yay.
• Kongar, E. (1999). Konsantremi bozma. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Martinet, A. (1998). İşlevsel genel dilbilim. Çev., B. Vardar. İstanbul: Multilingual Yay.
• Özdem, A. (2012). Çanakkale’deki yerel gazetelerin anlatım bozuklukları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Özel, S. (2000). Dil kiri el kiri. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özünlü, Ü. (2001). Edebiyatta dil kullanımları. İstanbul: Multilingual Yay.
• Ünalan, Ş. (2006). Türkçe öğretimi ( 3.Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Üstün, M. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazılarında görülen anlatım bozukluklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Parlatır, İ. ve Şahin, H. (2010). Türk dili sözlü ve yazılı anlatım türleri ile anlatım teknikleri. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Pekaz, K. (2007). İlköğretim sekizinci sınıf yazılı anlatımlarındaki ses olayları, noktalama, imla hataları ve anlatım bozukluklarının düzeltilmesinde ipucu ve geri bildirim teknikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Sinanoğlu, O. (2002). Bir New York rüyası, “bye bye” Türkçe. İstanbul: Otopsi.
• Şamlıoğlu, K. (2011). On ikinci sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım bozuklukları üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yiğit, M. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin yazılı sınavlarda yaptıkları anlatım bozuklukları üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.