SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ SİYASİ KARARLARINDA MEDYANIN ETKİLİLİĞİ

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 2, 99 - 115, 29.07.2015

Nihal Baloglu Ugurlu

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının herhangi bir demokratik
süreç içerisinde aldıkları siyasi kararlarda medya etkililiğini belirlemek
için, onların görüşlerine başvurmaktır. Tarama modelinin kullanıldığı araştırma,
2014-2015 öğretim yılının Bahar döneminde Türkiye’nin farklı üniversitelerindeki
Eğitim Fakültelerinde öğrenim gören toplam 411 Sosyal Bilgiler öğretmen adayı ile
birlikte yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilmiş,
medyaya yönelik tutum ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin analizi SPSS 16.0 istatistik
paket programı ile çözümlenmiş ve betimsel istatistik yöntemleri ile yorumlanmıştır.
Araştırmadan elde edilen bulgular, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının neredeyse
yarısının kendi siyasi görüşlerini kendilerinin yapılandırdıklarını, medyayı siyasi
kararlarını şekillendirirken etkili bir faktör olarak görmediklerini, bu etkisizliğin
temelinde de medyaya olan güvensizliğin yer aldığını göstermiştir. Aslında, Sosyal
Bilgiler öğretmen adayları, medyanın siyasal anlamda toplum üzerinde etkili olabilecek
bir potansiyelinin de olduğunu düşünmektedirler. Araştırmanın en genel sonucu
ise, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının, siyasi konularla ilgili medyaya yönelik
tutumlarının olumsuz düzeye daha yakın olduğudur.

Anahtar Kelimeler

medya, medya okuryazarlığı, sosyal bilgiler öğretmen adayları

Kaynakça

• Altun, A. (2009). 21. yüzyıl vatandaşlığı için gerekli bir beceri olarak medya okuryazarlığı: UNESCO, AB ve Türkiye Örnekleri, I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, Uşak.
• Altun, A. (2010). Medya okuryazarlığının Sosyal Bilgiler programlarıyla ilişkilendirilmesi ve öğretimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Apospori, E., Avlonitis G. & Zisouli, M. (2010). Political culture and perception of political marketing tools: a cross-generational comparison, Journal of Political Marketing, 9, 111–134.
• Arslan, A. (2002). Medyanın birey, toplum ve kültür üzerine etkileri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-12.
• Arslan, A. (2005). Türkiye’de medya-toplum ilişkisi ve medyanın profesyonellik etiği üzerine sosyolojik bir değerlendirme, Akademik Bakış, Türk Dünyası Celalabad İşletme Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 1-9.
• Asrak Hasdemir, T. (2012). Gelenekselden yeni medya okuryazarlığına: Türkiye örneğinde bir değerlendirme, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 23-40.
• Aufderheide, P. (1993). Media literacy: a report of the national leadership conference on media literacy. Aspen: Aspen Institute, ERIC Document Reproduction Service No. ED 365 294.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Cangöz, İ. (2012). İletişim kuramları, (s. 51-71), Medya ve İletişim, (Ed. H. İbrahim Gürcan), Eskişehir: Anadolu Ünv. Yayınları.
• Deveci, H. ve Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25-43.
• Dilber, F. (2014). Kitle iletişim araçları ve suç olgusu, Sosyal ve Ekonomı̇k Arastırmalar Dergı̇si, 16 (Özel Sayı I): 60-66.
• Doğan, N. K. ve Taşköprülü, Ş. S. (2008). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin medya okuryazarlığı kavramı bağlamında medyayı kullanmaya yönelik tutumlarının belirlenmesi, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 32, 81-96.
• Güllüoğlu, Ö. (2012). Bir kitle iletişim aracı olarak televizyonun popüler kültür ürünlerini benimsetme ve yayma işlevi üzerine bir değerlendirme, Global Media Journal Turkish Edition, 2(4), 64-86.
• Kalaycı, Ş. (Ed). (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (2. Baskı), Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kara, T. (2011). Görsel medyanın aile bireyleri üzerindeki etkisi üzerine bir araştırma, TÜİK Uzmanlık Tezi, [Çevrimiçi: http://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0021098.pdf], Erişim Tarihi: 18.06.2015.
• Karaçor, S. (2009). Yeni iletişim teknolojileri, siyasal katılım, demokrasi, Yönetim ve Ekonomi, 16(2), 121-131.
• Karakaya, S. (2005). Türk medyasında haberin manüplasyonu ve dezenformasyon sorunu, I. Uluslararası Medya Okuryazarlığı Konferansı, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi, 23-25 Mayıs 2005.
• Karaman, M. K. ve Karataş, A. (2009). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri, İlköğretim Online, 8 (3), 798-808.
• Kaya, K. ve Tuna M. (2008). İlköğretim çağındaki çocukların sosyalleşmesinde televizyonun etkisi, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 159-182.
• Kılıç, D. (2012), Medya kavramı ve toplum (s. 73-90), Medya ve İletişim, (Edt. H. İbrahim Gürcan), Eskişehir: Anadolu Ünv. Yayınları.
• Kocadaş, B. (2005). Kültür ve medya, Bilig, 34, 1-13.
• Kubey, R. (2004). Media literacy and the teaching of civics and social studies at the dawn of the 21st century, American Behavioral Scientist, 48(1), 69-77.
• Kurt, A. A. ve Kürüm D.(2010). Medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme arasındaki ilişki:kavramsal bir bakış, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 20-34.
• O'Cass, A. & Pecotich A. (2005). Political opinion leadership and electoral behavior, Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 14:1-2, 285-307.
• Özkan, A. (2006). Küreselleşme Sürecinin Medya ve Kültür Üzerindeki Etkileri, İstanbul:Tasam Yayınları.
• Pinkleton, B. E. & Austin, E. W. (2002). Exploring relationships among media use frequency, perceived media ımportance, and media satisfaction in political disaffection and efficacy, Mass Communication and Society, 5(2), 141-163.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), (2007). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretmen el kitabı, Ankara.
• Savaş, G. (2004). Kitle iletişim araçlarına eleştirel bir yaklaşım, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-5.
• Sevim, F. (2013). Medya okuryazarlığı, toplumsal cinsiyet ve kadının medyada temsili, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Sezen, D. (2011). Katılımcı kültürün oluşumunda yeni medya okuryazarlığı: ABD ve Türkiye örnekleri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Wilkins, K. G. (2000). The role of media in public disengagement from political life, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 44(4), 569-580.
• Winchester, T. M., Binney, W. & Hall, J., (2014). Young adults and politics: ınvestigating factors ınfluencing voter decision making, Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 26, 226–257.