GUSTAV RADBRUCH DÜŞÜNCESİNDE DÖNEMSEL VURGU DEĞİŞİMİ

Yıl 2015, Cilt: 73 Sayı: 2, 7 - 28, 08.11.2016

Melike Belkıs Aydın

Öz

ÖZ

Alman hukuk felsefesi ve ceza hukuku tarihinin önde gelen isimlerinden Gustav Radbruch hakkında yapılan değerlendirmeler, İkinci Dünya Savaşı ön­cesi ve sonrasındaki düşüncelerinin karşılaştırılması üzerine yoğunlaşır. Radbruch’a ilişkin değerlendirmeler iki kutupta toplanır: Birinci kutup Nazi iktidarı öncesindeki eserlerinde katı bir hukuki pozitivizm yanlısı olduğunu, savaş sonrasındaki eserlerinde ise tamamen değişerek doğal hukuk savunu­culuğu yaptığını, yani eserlerinde bir kırılma (Umbruch) olduğunu savunanlar ve ikinci kutup savaş öncesinde de sonrasında da tutarlı bir söyleme sahip olduğunu, değişenin ise sadece eserlerinde yaptığı vurgu olduğunu savunan­lardır. Göz ardı edilmemesi gereken, onun sıkı bir pozitivist olarak nitelendiği dönemde bile adaleti her zaman hukukun vazgeçilmez bir koşulu olarak andı­ğıdır.

Bu çalışmada Radbruch düşüncesinin önemli unsurlarına değinilerek savaş öncesi ve sonrasında tutarlı bir söyleme sahip olduğu kanıtlanmaya çalı­şılacaktır. Bu iddia kanıtlanmaya çalışılırken savaş öncesi ve sonrası eserleri ele alınacaktır. Yeni Kantçılık akımının düşüncesindeki etkisi, hukuka getirdiği tanım, hukukun idesi, değer rölativizmi, doğal hukuka bakışı ile eserlerindeki pozitivist unsurlara değinilerek dönemsel tutumu kavramlar üzerinden ince­lenmeye çalışılacaktır. Çalışmanın iddiası, Radbruch’un düşüncesinin bir de­vamlılık gösterdiğine dikkat çekmek, onu basitçe pozitivizmden doğal hukuka meyletmiş bir hukukçu olarak yaftalanmasını engellemek ve onun başından beri önerdiği bir üçüncü yol olasılığına değinmektir.

Anahtar Kelimeler: Radbruch Formülü, hukuki pozitivizm, hukukun idesi, rölativizm, Yeni Kantçılık, yasaya itaat.

 ABSTRACT

Gustav Radbruch is one of the most important names of german law philosophy and criminal law. Crtics about his philosophy majors comparing on his thoughts before and after the second World War. The evaluations on Radbruch gathers on two sides. First side sustains that he was a hard positivist before the Second World War and after that he changed into a natural law assertor. That means there is a refraction (Umbruch) on his works. The second side says that Radbruch has not a complete refraction, but he only have a small chnage of the tune on his Works, that means he has a continuity.

In this paper, it is tried to analyze the important elements of Radbruch’s thought before and after the war and to prove that he has a continuity. Mentioning on New Kantianism, Radbruch’s description of law, idea of law, relativism, the meaning of nautral law and legal positivism tried to analyze his preiodical position. The suggestion of the paper is that Radbruch’s tought has a continuity, showing his proposition on the third way and that he has not return from positivism to natural law.

 Keywords: Radbruch Formule, legal positivism, idea of law, relativism, New Kantianismus, obeying the law.

Anahtar Kelimeler

Radbruch Formülü, hukuki pozitivizm, hukukun idesi, rölativizm, Yeni Kantçılık, yasaya itaat

Kaynakça

• ADOMEIT, K.: 1999, “Gustav Radbruch zum 50. Todestag”, Neue Juristische Wochenschrift. ss. 3465- 3469.
• DREIER, H.: 1991, “Die Radbruchsche Formel- Erkenntniss oder Bekenntnis?”, Festschrift für Robert Walter zum 60. Geburtstag, Wien, Manz Verlag, Ss. 117-134.
• KİRSTE, S.: 2011, “Rechtsidee und Elemente der Gerechtigkeit bei Gustav Radbruch, Rechts und Staatsphilosophie des Relativismus”, Rechtsund Staatsphilosophie des Relativismus: Pluralismus, Demokratie und Rechtsgeltung bei Gustav Radbruch, Nomos Verlag.
• KÜHL, C. K.: 2012, Radbruch Formülü, Çev. Mehmet Cemil Ozansü, İÜHFM, C. LXX, S. 1, ss. 369 - 374).
• MERTEN, M.: 1998, Gustav Radbruch in der Diskussion zwischen Naturrecht und Positivismus, Norderstedt, Grin Verlag für Akademische Texte.
• METİN, S.; Heper S.: 2014, Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü. İstanbul: Tekin Yayınları.
• ÖKÇESİZ H.: 2005, Hukukçu Eğitiminde Bir Denektaşı Radbruch Formülü, TBB Dergisi, Sayı 56, ss 167-174.
• U. NEUMANN: 2007, Naturrecht und Positivismus im Denken Gustav Radbruchs Kontinuitaeten Diskontinuitaeten. Freiburg: Konrad-AdenauerStiftung e. V. Herder Verlag. Ss. 11-33
• SCHMİD R.:1970, “Versuch über Gustav Radbruch”, Kritische Justiz, Heft 1.
• VON PFORDTEN, D.:2004, “Einführung in die Rechts und Sozialphilosophie Die Rechtsidee bei Kant, Hegel, Radbruch, Stammler und Kaufmann”, Value Pluralism, Tolerance and Law, hg. von Shing-I-Liu, Taipeh, Taiwan Ss. 333-379.
• PAULY, W.: 2011, “Radbruch’s Rechtphilosophischer Relativismus”, Rechts- und Staatsphilosophie des Relativismus: Pluralismus, Demokratie und Rechtsgeltung bei Gustav Radbruch, Nomos Verlag, Ss.13-33.
• RADBRUCH, G.: 2003, Rechtsphilosophie Studienausgabe, Heidelberg, C. F. Müller Verlag.
• RADBRUCH, G.: 1946, “Gesetzliches Unrecht und Übergesetzliches Recht”, Rechtsphilosophie Studienausgabe, Heidelberg: C. F. Müller Verlag. Ss. 211-220.
• RADBRUCH, G.: 1961, “Erste Stellungnahme nach dem Zusammenbruch 1945”.Der Mensch im Recht, Göttingen, Vandenhoeck Ruprecht Verlag.
• RADBRUCH, G.:1961, “Der Relativismus in der Rechtsphilosophie 1934 Vortrag in Lyon”, Der Mensch im Recht, Göttingen: Vandenhoeck Ruprecht Verlag.
• RADBRUCH, G: 1964. Einführung in die Rechtswissenschaft. Stuttgart: K. F. Koehler Verlag.
• RADBRUCH, G: 1965, Vorschule der Rechtsphilosophie. Vandenhoeck und Ruprecht in Gottingen Verlag.
• RENZİKOWSKİ, J: 2011, “Die Radbruchsche Formel Hintergründe und Wirkungsgeschichte”, Rechts- und Staatsphilosophie des Relativismus, Nomos Verlag. Ss. 223- 245.
• SANCAR, M.: 2000, Devlet Aklı Kıskacında Hukuk Devleti, İstanbul, İletişim Yayınları.
• SANCAR, M.: 2000-2001,“Demokrasi –İnsan Hakları- Hukuk Devleti”, Toplum ve Bilim, Sayı: Kış 87, ss 7-28.
• ŞENEL, A.: 1999, Siyasal Düşünceler Tarihi, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• WAPLER, F.: 2011, “Wertrelativismus und Positivismus Theoretische Grundlagen der Rechts- und Staatsphilosophie”, Gustav Radbruchs. Rechtsund Staatsphilosophie des Relativismus: Pluralismus, Demokratie und Rechtsgeltung bei Gustav Radbruch, Nomos Verlag.