TÜRK CEZA HUKUKU AÇISINDAN KISIRLAŞTIRMA (TCK MD. 101) = (CRIMINALIZING STERILIZATION UNDER TURKISH CRIMINAL LAW (ART. 101 OF THE TURKISH CRIMINAL CODE OF 2005)

Yıl 2015, Cilt: 73 Sayı: 1, 91 - 128, 08.11.2016

Rahime Erbaş

Öz

Abstract

Today, an individual has freedom to choses whether or not to conceive a child, shorty referred as reproductive rights and freedoms. In terms of avoiding becoming pregnant, sterilization is considered one of the most common, permanent methods of contraception. Sterilization is performed through tying tubes of females - tubal litigation- and through cutting vas deferens of males - vasectomy. This operation requires an invasive operation and results in an irreversible changing of normal function of the reproductive organs. Therefore, if there is no consent given by the patient and the performer of the sterilization is not an authorized professional, the act of sterilization may be a crime. Instead of classifying the act of sterilization as a crime of injury, however, the Turkish lawmaker pushed for a separate crime focused on only the sterilization, art. 101 of the Turkish Criminal Code of 2005 just as the 1926 Code had after the 1936 amendments.

This paper will focus on the Turkish Law makers’ reasons for making sterilization a separate crime and explore whether or not it should be included with other crimes. Within this context, it is addressed whether or not there is a special legal interest in protecting the right to conceive a child which that warrants the protection of law. The study shows historical backdrop of the special provision in Turkish criminal law so far. In doing so, the study aims to analyze both the objective and subjective elements of the current type of the crime of sterilization, art. 101 of the Code, and discuss what sort of reasons can justify that crime. Lastly, the paper will discuss the available punishment for the perpetrator.

 Keywords: Sterilization, reproductive rights and freedoms, physical integrity, consent, patient, physician, reproductive organs of body, contraception, crime, injury, criminal liability.

Kaynakça

• Alpaslan, Berk: “Türk Ceza Kanunu’na Göre Kısırlaştırma (Sterilizasyon) Suçu”, İstanbul Barosu Dergisi 2012, Cilt: 86, Sayı: 4, s.187-192.
• Arda, Berna: “Tıp Etiği Bakışıyla Sterilizasyon, 21. Yüzyılda Neler Söyleyebiliriz?”, III. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara Barosu, Ankara, 7-8 Mayıs 2010, s.52-61, (çevrimiçi) http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/2012yayin/ 2011sonrasikitap/saglik-hukuku-kurultayi-iii.pdf#page=70, (Erişim Tarihi: 20. 10. 2014).
• Ayan, Mehmet: Tıbbi Müdahalelerden Doğan Hukuki Sorumluluk, Ankara, Kazancı, 1991.
• Barjot, P. J./ Marie, G. / Von Theobald, P.: “Laparoscopic Tubal Anastomosis and Reversal of Sterilization”, Human Reproduction 1999, Cilt: 14, Sayı: 5, s. 1222–1225, (çevrimiçi) http://humrep.oxfordjournals.org/ content/14/5/1222.full.pdf+html, (Erişim Tarihi: 14. 07. 2015).
• Battaglini, Giulio: “Fascist Reform of the Penal Law in Italy”, Journal of Criminal Law & Criminology, Summer 1933, Cilt: 24, Sayı: 1, s.278-289, (çevrimiçi), http://scholarlycommons.law.northwestern.edu/cgi/viewcontent.cgi? article =2386&context=jclc, (Erişim Tarihi: 03. 04. 2014).
• Bertrand, Jane T./ Sullivan, Tara M./ Knowles, Ellen A./ Zeeshan, Muhammad F. / Shelton, James D.: “Contraceptive Method Skew and Shifts in Method Mix In Low- and Middle-Income Countries”, International Perspectives on Sexual and Reproductive Health Eylül 2014, Cilt: 40, Sayı: 3, s.144- 153, (çevrimiçi) https://guttmacher.org/pubs/journals/4014414.pdf, (Erişim Tarihi: 20. 10. 2014).
• Borrero, Sonya / Zite, Nikki / Potter, Joseph E. / Trussell, James: “Medicaid Policy on Sterilization — Anachronistic or Still Relevant?”, The New England Journal of Medicine 9 Ocak 2014, Cilt: 370, Sayı: 2, s.102-104, (çevrimiçi) http://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMp1313325, (Erişim Tarihi: 20. 10. 2014).
• Bozkurt, Enver: “Kısırlaştırma ve İnsan Hakları”, III. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara Barosu, Ankara, 7-8 Mayıs 2010, s.7-11.
• Cihan, Erol: “Değişen Toplum ve Ceza Hukuku Açısından Kişi ve Mala Karşı Cürümlerin 50 Yılı ve Geleceği”, Ord. Prof. Dr. Ernst E. Hirsch'e Armağan, İÜHFM 1976, Cilt: 42, Sayı:1-4, s.119-152.
• Cin, Mehmet Onursal: “İnsan Üzerinde Deney ve Organ Nakli”, (çevrimiçi) www.ceza-bb.adalet.gov.tr/maka-le/147.doc, (Erişim Tarihi:19.08.2012).
• Danışma Meclisi, 557 Sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun ile 765 Sayılı Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Danışma Meclisi Üyesi Feridun Gür Ay ve 9 Arkadaşının Aile Planlaması Hakkında Kanun Teklifi ve Adalet ve Sağlık ve Sosyal İşler Komisyonları Raporları. (1/448, 2/84), S. Sayısı: 347, (çevrimiçi) http://www.kanunum.com/ files/2827-1-4.pdf, (Erişim Tarihi: 18.10.2014).
• Danışma Meclisi, “Nüfusu Sınırlama ve Çocuk Düşürme Tasarısına Dair Gözübüyük’ün Karşı Görüşü”, in 557 Sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun ile 765 Sayılı Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Danışma Meclisi Üyesi Feridun Gür Ay ve 9 Arkadaşının Aile Planlaması Hakkında Kanun Teklifi ve Adalet ve Sağlık ve Sosyal İşler Komisyonları Raporları. (1/448, 2/84), S. Sayısı: 347, s.9-10, (çevrimiçi) http://www.kanunum.com/ files/2827-1-4.pdf, (Erişim Tarihi: 18.10.2014).
• Dönmezer, Sulhi: “Çocuk Düşürme ve Düşürtmenin Dünü ve Bugünü”, İÜHFM 1984, Cilt: 50, Sayı: 1-4, s. 3-11.
• Dönmezer, Sulhi: Kişilere ve Mala Karşı Cürümler, 14. bs., İstanbul, Beta, 1995.
• Erem, Faruk: Soyunu Sürdürebilmek Özgürlüğü, Ankara, Sevinç Matbaası, 1980.
• Erem, Faruk: Türk Ceza Kanunu Şerhi Özel Hükümler, Cilt: III, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1993.
• Erman, Sahir/ Özek, Çetin: Ceza Hukuku Özel Bölüm Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (TCK 448-490), İstanbul, Dünya Yayıncılık, 1994.
• Gözübüyük, Abdullah Pulat: “Irkın Tümlüğüne ve Sağlığına Karşı Cürümler”, Dr. A. Recai Seçkin'e Armağan, Ankara, 1974, s. 337- 352, (çevrimiçi) http://auhf.ankara.edu.tr/auhf-yayinlari-arsivi/armaganlar/recai-seckinarmagani/gozubuyuk.pdf, (Erişim Tarihi: 18. 10. 2014).
• Gropp Walter: Strafrecht Allgemeiner Teil, 3. Auflage, Berlin, Heidelberg, Springer Verlag, 2005.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Türkiye’nin Demografik Dönüşümü, Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968-2008, Haz. İsmet Koç/ Mehmet Ali Eryurt/ Tuğba Adalı/ Pelin Seçkiner, 2008, http://www.hips.hacettepe.edu.tr/ TurkiyeninDemografikDonusumu_220410.pdf, (Erişim Tarihi: 18.10.2014).
• Hakan Hakeri, Tıp Hukuku, 7. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2013.
• Hakan Hakeri, “Rızanın Şekli”, Medimagazin, 23 Haziran 2008 Pazartesi, (çevrimiçi) http://www.medimagazin.com.tr/authors/hakan-hakeri/trrizanin-sekli-72-64-1682.html, (Erişim Tarihi: 25. 10. 2014).
• Hirshfeld-Cytron, Jennifer/ Winter, Jordan: “Reproductive Endocrinology and Infertility: Laparoscopic Tubal Reanastomosis Versus in Vitro Fertilization: Cost-Based Decision Analysis”, American Journal of Obstetrics & Gynecology Temmuz 2013, Cilt:209, Sayı:1, s. 56.e1–56.e6, (çevrimiçi) http://www.ajog.org/article/S0002-9378(13)00381-5/pdf, (Erişim Tarihi: 24. 10. 2014).
• Keskin Kiziroğlu, Serap: “Türk Ceza Hukukunda Çocuk Düşürtme, Düşürme ve Kısırlaştırma Suçları”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, MÜHFD 2003, Cilt: 19, Sayı: 2, s. 165-190.
• Koca, Mahmut: “Kısırlaştırma Suçu (TCK M.101)”, İÜHFM 2009, Cilt: 67, Sayı: 1-2, s.43-55.
• Koca, Mahmut/ Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, Eylül 2014.
• Kopp, Marie E.: “Legal and Medical Aspects of Eugenic Sterilization in Germany,” American Sociological Review Ekim 1936, Cilt: 1, Sayı: 5 s. 761770, (çevrimiçi) http://www.jstor.org/stable/2084135, (Erişim Tarihi: 20.10.2014).
• Matthews, Zoë/ Padmadas, Sabu S. /Hutter, Inge / McEachran, Juliet / Brown, James J. “Does early childbearing and a sterilization-focused family planning programme in India fuel population growth?”, Demographic Research 16 Haziran 2009, Cilt: 20, Makale No:28, s. 693-720, (çevrimiçi) http://www.demographic-research.org/volumes/vol20/28/20-28.pdf, (Erişim Tarihi: 12. 11. 2014).
• Manzini, Vincenzo: Trattato di Diritto Penale Italiano, VIII, 5. bs., Torino 1985, II.
• Meran, Necati: Yeni Türk Ceza Kanununda Kişilere Karşı Suçlar (Madde 81-124), 2.bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2008.
• Metin, Sevtap: Biyo-Tıp Etiği ve Hukuk, 1.bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2009.
• Miller, Ruth A.: The Limits of Bodily Integrity: Abortion, Adultery, and Rape Legislation in Comparative Perspective, England, Ashgate Yayınevi, 2007.
• Namal, Arın: “Psikiyatri Tarihçesi Işığında Ruh Hastalarının Zorla Tedavilerine Etik Açıdan Genel Bir Bakış”, Türk Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Araştırmaları Yıllığı Ekim 2011-2012-2013, Cilt: 4-5-6, s. 41- 72, (çevrimiçi) http://www.teth.org.tr/Files/arastirmalar%20yilligi.pdf, (Erişim Tarihi: 20.10. 2014).
• Nebendahl, Mathias: Medizinrecht, Band: 64, ed. Andreas Spickhoff, 2. Auflage, Münih, C. H. Beck, 2014, SGB V § 24b Schwangerschaftsabbruch und Sterilisation, kn:1-21, (çevrimiçi) https://beck-online.beck.de), (Erişim Tarihi: 23. 10. 2014).
• Noonan, Jr., John T.: Contraception: A History of Its Treatment by the Catholic Theologians and Canonists, Enlarged Edition, Belknap Press, 1986.
• Ozansü, Cemil: “Kısırlaştırma Suçu”, V. Türk- Alman Tıp Hukuku Sempozyumu: Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2008, s.1284-1294.
• Önder, Ayhan: Şahıslara ve Mala Karşı Cürümler ve Bilişim Alanında Suçlar, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1994.
• Özbek, Veli Özer: TCK İzmir Şerhi, Yeni Türk Ceza Kanununun Anlamı (Açıklamalı-Gerekçeli-İçtihatlı), Özel Hükümler (Madde 76-169), Uluslararası Suçlar ve Kişilere Karşı Suçlar, Cilt: 2, Ankara, 2008.
• Özgenç, İzzet: Tük Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9.bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2013.
• Parlar, Ali/ Hatipoğlu, Muzaffer: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu, Cilt:2, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2010.
• Patient.co.uk - trusted medical information and support, Vasectomy (Male Sterilisation), (çevrimiçi) http://www.patient.co.uk/health/vasectomymale-sterilisation, (Erişim Tarihi: 20.10.2014).
• Packer, Herbert L.: The Limits of the Criminal Sanction, Stanford, California, Stanford University Press, 1968.
• Pilpel, Harriet F.: “Voluntary Sterilization: A Human Right”, Columbia Human Rights Law Review İlkbahar-Yaz 1975, Cilt: 7, Sayı: 1, s.105-119, (çevrimiçi) http://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals/colhr7&div=19 &g_sent=1&collection=journals#113, (Erişim Tarihi: 20. 10. 2014).
• Pollack, Amy E./ Thomas, Lisa J./ Barone, Mark A.: “Famale and Male Sterilization”, in Contraceptive Technology, ed. Robert A. Hatcher/ James Trussell/ Anita L. Nelson/Willard Cates/ Fellicia H. Stewart/ Deborah Kowal, 19th revised edition, New York, Ardent Media, 1 Mayıs 2008.
• Radikal Gazetesi, “Kısırlaştırma operasyonunda skandal: 11 ölü”, 12 Kasım 2014 Çarşamba, (çevrimiçi) http://www.radikal.com.tr/dunya/ kisirlastirma_ operasyonunda_skandal_11_olu-1229150, (Erişim Tarihi: 12. 11. 2014).
• Resmi Gazete, 11. 06. 1936 Tarih ve 3038 Sayılı Türk Ceza Kanununun Bazı Maddelerini Değiştiren Kanun, 23.06.1936, (çevrimiçi) http://www.resmigazete. gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3337.pdf&main =http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3337.pdf, (Erişim Tarihi: 18.10.2014).
• Short, Susan E. / Linma, Ma / Wentao, Yu: “Birth Planning and Sterilization in China,” Population Studies Kasım 2000, Cilt: 54, Sayı: 3, s. 279-291, (çevrimiçi) http://www.jstor.org/stable/2584785, (Erişim Tarihi: 21. 10. 2014).
• Spickhoff, Andreas: Medizinrecht, Band:64, ed. Andreas Spickhoff, 2. Auflage, Münih, C.H.Beck, 2014, BGB § 1905 Sterilisation, kn: 1-3, (çevrimiçi) https://beck-online.beck.de), (Erişim Tarihi: 23. 10. 2014).
• Taner, M. Tahir: Ceza Hukuku Umumi Kısım, 3. bs., İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, 1953.
• TBMM, 1965 Tarih ve 557 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun, (çevrimiçi) http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanun tbmmc048/kanuntbmmc048/kanuntbmmc04800557.pdf, (Erişim Tarihi: 18. 10. 2014).
• Temel, Erhan: “Alman Hukukunda Sterilizasyon Kısırlaştırma Uygulamalarından Kaynaklanan Hukuksal Sorunlar”, III. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara Barosu, Ankara, 7-8 Mayıs 2010, s.62-84.
• Tezcan, Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan/ Önok, Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 9. bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2013.
• The Center for Reproductive Rights ve The Center for Civil and Human Rights, “Body and Soul: Forced Sterilization and Other Assaults on Roma Reproductive Freedom in Slovakia”, (çevrimiçi) http://reproductiverights.org/ sites/default/files/documents/bo_slov_part1.pdf, (Erişim Tarihi: 22. 10. 2014).
• The Guardian, Jason Burke (in Delhi and agencies), “Indian women die after state-run mass sterilisation campaign goes wrong”, 12 Kasım 2014 Çarşamba, (çevrimiçi) http://www.theguardian.com/world/2014/nov/11/indianwomen-die-mass-sterilisation-camp, (Erişim Tarihi: 12. 11. 2014).
• Türk Ceza Kanunu, Adalet Bakanlığı Yayınları Kanunlar Serisi, No:4, Yarıaçık Cezaevi Matbaası, Haz.: Hüseyin Cahit Ergül, Ankara, 1977.
• Ulsenheimer, Klaus: Arztstrafrecht in der Praxis, 4., neu bearbeitete und erweiterte Auflage, § 6 Kastration und Sterilisation, Heidelberg, C. F. Müller Verlag, 2008.
• Ünver, Yener: “Kısırlaştırma Suçu”, TıpHD 2012, Cilt:1, Sayı:1, s.19-42.
• World Health Organization, Female Sterilization: Guidelines for the Development of Services, 2.ed., Geneva, WHO Offset Publication, No: 26, 1980, http://whqlibdoc.who.int/offset/WHO_OFFSET_26.pdf, (Erişim Tarihi: 18.10.2014).
• Yaşar, Osman / Gökcan, Hasan Tahsin / Artunç, Mustafa: YorumluUygulamalı Türk Ceza Kanunu, Cilt:3, 2. bs., Ankara, Adalet Yayınevi, 2014.
• Yenerer Çakmut, Özlem: Tıbbi Müdahaleye Rızanın Ceza Hukuku Açısından İncelenmesi, 1. bs., Legal Yayıncılık, İstanbul, 2003.
• Yenerer Çakmut, Özlem: “Türk Ceza Yasası’nda Kısırlaştırma Suçu (TCK m.101)”, Uğur Alacakaptan’a Armağan, Cilt:1, Der. Mehmet Murat İnceoğlu 1.bs., İstanbul,İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008, s.711- 728.
• Yurtcan, Erdener: Türk Hukukunda Kürtaj ve Uygulanması: Yasal Kürtaj ve Sterilizasyon Çocuk Düşürme ve Düşürtme Suçları, 2. bs., İstanbul, Kazancı, 1990.