ÈMILE DURKHEIM’A GÖRE TOPLUM, DÜZEN VE HUKUK:HUKUKUN VE CEZANIN EVRİMİ

Yıl 2017, Cilt: 75 Sayı: 1, 191 - 226, 30.06.2017

Ülker Yükselbaba

Öz

Bu çalışmanın konusu Èmile Durkheim’ın (1858-1917) hukuk sosyolojisine katkı olarak görülebilecek kuramlarını ele almaktır. Öncelikle birçok sosyolog tarafından sosyoloji biliminin kurucusu kabul edilen Durkheim’ın kullandığı kavramlar ve yöntemler kısaca anlatılacaktır. Daha sonra Durkheim’ın ele aldığı üç temel problem olan ahlak, din ve hukuk, hukuk sosyolojisi bağlamında çalışmanın bütününe yayılmış şekilde incelenecektir. Durkheim’ın hukuk sosyolojisi açısından öne çıkan kuramı hukuku arka plan olarak işlediği işbölümü ve toplumsal dayanışma kuramıdır. Toplumsal dayanışmadaki evrimin göstergeleri hukuktaki değişimdir ve bu nedenle Durkheim hukuku toplumsal dayanışmanın derecesini ölçmede dışsal ve objektif bir ölçü olarak kullanır. Hukuk incelemesini hukuki kavramlarla değil, sosyolojik temelde hukuk kurallarının ihlali halinde uygulanan yaptırımların tipleri üzerinden yapar. En son olarak ise Durkheim’ın işbölümü ve hukukla ilgili görüşlerini gözden geçirdiği ceza yasalarının evrimi konusundaki ilkeleri tartışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Durkheim, toplum, işbölümü, hukuk, ceza, organik dayanışma, mekanik dayanışma, bastırıcı hukuk, onarıcı hukuk

SOCIETY, ORDER AND LAW ACCORDING TO ÈMILE DURKHEIM: EVOLUTION OF LAW AND PUNISHMENT

Öz

The subject of this study is to address the theory of Èmile Durkheim (1858-1917) that can be seen as a contribution to the sociology of law. After briefly explaining the concepts and methodology of Durkheim who is regarded as the founder of sociology by many sociologists, the three main problems that he deals with, morality, religion and law will be addressed throughout the study in connection with the sociology of law. Durkheim’s prominent theory in terms of the sociology of law is the theory of division of labor and social solidarity in which he handles the law as a background. The indicator of the evolution in social solidarity is the change in law. Therefore Durkheim makes use of the law as an external and objective benchmark for measuring the degree of social solidarity. For analyzing the law, he does not use to the legal concepts, but on a sociological basis, he considers the types of sanctions applied in case of violation of the legal rules. In this context, this study will examine the types of society, law and sanctions that arise from the division of labor. Finally, the principles of Durkheim on the evolution of criminal law, in which he reviews his ideas on division of labor and law, will be discussed. 

Anahtar Kelimeler

Durkheim, society, division of labour, law, penal, organic solidarity, mechanic solidarity, repressive law, restitutive law

Kaynakça

• Agtaş, Özkan, Ceza ve Adalet, İstanbul, 2013. Berberoğlu, Berch, Klasik ve Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş, İstanbul, 2009.
• Clarke, Michael, “Durkheim’s Sociology of Law,” British Journal of Law and Society, Vol.3, Issue 2, Winter 1976, s. 246-255. Coser, Lewis A., Sosyolojik Düşüncenin Ustaları, Ankara, 2011. Cotterrell, Roger B. M., “Durkheim on Legal Development and Social Solidarity,” British Journal of Law and Society, Vol.4, 1977, s. 241-252. Deflem, Mathieu, Sociology of Law, Cambridge, 2008. Dinçkol, Abdullah, Sosyolojiye Giriş, İstanbul, 2001. Durkheim, Èmile, Ceza Evriminin İki Kanunu, Ankara, 1966, s. 3-34. Durkheim, Èmile, Dinsel Yaşamın İlkel Biçimleri, İstanbul, 2010. Durkheim, Èmile, Toplumbilimsel Yöntemin Kuralları, İstanbul, 1995. Durkheim, Èmile, Toplumsal İşbölümü, İstanbul, 2014. Durkheim, Èmile, Toplumbilim Dersleri, İstanbul, Şubat 2016. Edinsel, Kerim, Sosyolojik Düşünme ve Çözümleme, İstanbul, 2014. Freyer, Hans, Sosyoloji Kuramları Tarihi, Ankara, 2012. Freyer, Hans, Sosyolojiye Giriş, Ankara, 1957. Gözler, Kemal, Hukuka Giriş, Bursa, 2015. Güneş, Fatime, “Klasik Sosyolojide Temel Yaklaşımlar – II: Emile Durkheim,” Klasik Sosyoloji Tarihi, Eskişehir, 2013, s. 88-111. Habermas, Jürgen, “Postscript to Between Facts and Norms,” Habermas, Modernity and Law, London, 1996. Habermas, Jürgen, İletişimsel Eylem Kuramı; Cilt II: İşlevselci Aklın Eleştirisi Üzerine, İstanbul, 2001. Işıktaç, Yasemin, Umut Koloş, Hukuk Sosyolojisi, İstanbul, 2015. Karstedt, Susanne, “Explorations into the Sociology of Criminal Justice and Punishment: Leaving the Modernist Project behinde,” History of the Human Sciences, Vol.20, No.2, s. 51-70. Nalbandian, Elise, “Introductory Concepts on Sociological Jurisprudence: Jhering, Durkheim, Ehrlich,” Mizan Law Reviev, Vol.4., No.2, Autumn 2010, s. 348-354. O’Maley, Pat, “Durkheim And the Law, Luke and Scull (eds.)” Law Context: A Socio-Legal Journal, Vol.3, No.158, 1985, s. 158-159. Özbilgen, Tarık, Eleştirel Hukuk Sosyolojisi Dersleri, İstanbul, 1971. Özcan, Mehmet Tevfik, Hukuk Sosyolojisine Giriş, İstanbul, 2011. Pope, Whitney, “Emile Durkheim,” Sosyolojik Düşüncede İz Bırakanlar, İstanbul, 2008, s. 76-90. Ritzer, George, Jeffery Stepnisky, Sosyoloji Kuramları, Ankara, 2014. Ritzer, George, Klasik Sosyoloji Kuramları, Ankara, 2013. Swingewood, Alan, Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, Ankara, 1998. Tamanaha, Brian Z., “Law and Society,” A Companion to Philosophy of Law and Legal Theory, UK, s. 368-380. Treviño, A. Javier, The Sociology of Law, New Brunswick, New Jersey, 2008.