Hayat Sigortası Genel Şartları’nın Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Uygunluğuna İlişkin Bir İnceleme

Yıl 2017, Cilt: 75 Sayı: 2, 557 - 585, 31.12.2017

Evrim Akgün

Öz

Hayat sigortası sözleşmelerine öncelikli olarak uygulanacak mevzuat Türk Ticaret Kanunu’dur. Bunun yanında sözleşmenin bir parçası olan Hayat Sigortası Genel Şartları (‘Genel Şart’) da bu tür sözleşmelerde uygulama alanı bulacaktır1. Hâlihazırda uygulanmakta olan Hayat Sigortası Genel Şartları’nın son düzenlenme tarihi 2002 yılı iken, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (‘TTK’) 2011 yılında kabul edilmiştir. İki düzenleme karşılaştırıldığında, Hayat Sigortası Genel Şartları’nın ilgili Kanun’da getirilen düzenlemeler ile tamamen uyumlu olmadığı görülmüştür. Bu çalışma ile amaçlanan; genel şart maddelerinin TTK düzenlemeleri ile uyumluluğunun incelenerek, hangi genel şart maddelerinin hangilerinin halen uygulanabilir olduğunun belirlenmesidir. Çalışmamızda ilk olarak genel şartlara ilişkin genel bir bilgi verilecek, sonrasında ise genel şart maddelerin incelenmesine geçilecektir. Yapılacak incelemede öncelikle genel şart maddelerinin TTK’nın emredici hükümlerinden olan m.1452 ile 1520’nin ilk ve ikinci fıkralarına aykırı olup olmadığı tespit edilecektir. Bu incelemeden sonra ise genel şart maddelerinin, yukarıda belirtilmiş TTK hükümlerinin üçüncü fıkralarında sayılan düzenlemelere göre sigorta ettiren, sigortalı ve lehtarın aleyhine olup olmadığına bakılacaktır. 

(Analysis On The General Terms And Conditions Of Life Insurance’s Compatibility With The Turkish Commercial Code Provisions)

Öz

The legislation to be applied primarily to life insurance contracts is the Turkish Commercial Code. Additionally, the provisions of the General Terms and Conditions of Life Insurance, which is part of the contract, will also be applied to such contracts2. While the last revision of the current General Terms and Conditions of Life Insurance (‘general terms’) has been made in 2002, whereas the Turkish Commercial Code No.6102 (‘TCC’) was adopted in 2011. When the two regulations are compared, it has been understood that the provisions of the general terms are not fully compitable with the regulations of the TCC. The aim of this analysis is to scrutinise the compatibility of the provisions of general terms with the TCC regulations and determine which provisions of the general terms are still acceptable. First, a general information will be given on the general terms, then the provisions of the general terms will be examined, in this analysis. The examination will start with the determination of whether the provisions of the general terms contradict with the first and second paragraphs of Art. 1452 and Art. 1520 TCC, which are mandatory rules. After this examination, the provisions of the general terms will be scrutinised to analyse whether they are disadvantageous to the policy holder, the insured and the beneficiary according to the third paragraphs of the aforementioned articles of the TCC.

Anahtar Kelimeler

Turkish Commercial Code, insurance law, life insurance, General Terms and Conditions of Life Insurance, mandatory rules, compatiblity

Kaynakça

• ADIGÜZEL Burak, “Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesinin Sınırları Bakımından Türk Ticaret Kanunu ve Tasarı Hükümlerinin Karşılaştırılması”, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Ankara 2009, s.1-47.
• AĞSAKAL İbrahim, Sigorta Sözleşmesinde Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Aykırılık ve Sonuçları, Ankara 2015.
• ARSEVEN Haydar, Sigorta Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1991. ATABEK Reşat, “Sigorta Akdinin Yorumu”, Sigorta Hukuku Dergisi, C. 1, Sa. 2, 1982, s.125-140.
• BAHTİYAR Mehmet, “Sigorta Poliçesi Genel Koşulları”, BATİDER C. XIX, Sa. 2, 1997, s.89-108. (Kısaltma: Genel Koşullar)
• BAHTİYAR Mehmet, “Sigorta Poliçesi Özel Koşulları, Genel Koşullardan Ayırdedilmesi ve Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, Ankara 1998, s.133-148. (Kısaltma: Özel Koşullar)
• KAYIHAN Şaban, BAĞCI Ömer, Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri, Kocaeli 2016.
• KENDER Rayegan, Türkiye'de Hususi Sigorta Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2016. OMAĞ Merih Kemal, Türk Hukukunda Rizikonun Ağırlaşması Sorunu, İstanbul 1985. ÖZTAN Fırat, Sigorta Akdinin İnikadında İhbar Mükellefiyeti, Ankara 1966.
• ŞEKER ÖĞÜZ Zehra, Sözleşme Öncesi İhbar Görevi, İstanbul 2010. ULAŞ Işıl, Uygulamalı Can Sigortası Hukuku, 2. Bası, Ankara 2002.
• ÜNAN Samim, Türk Ticaret Kanunu Şerhi – Cilt I – Genel Hükümler, İstanbul 2016. (Kısaltma: Şerh) ÜNAN Samim, Hayat Sigortası Sözleşmesi, İstanbul 1998. (Kısaltma: Hayat