Borçlar Hukukunda “Falsa Demonstratio Non Nocet (Yanlış Niteleme Zarar Vermez)” Kuralının Uygulanması

Yıl 2018, Cilt: 76 Sayı: 1, 131 - 150, 26.10.2018

Sanem Aksoy Dursun

Öz

Falsa demonstratio non nocet olarak bilinen bu eski kural TBK m.19 tarafından düzenlenmiştir. Bu hükme göre tarafların

yaptıkları yanlış nitelemelere bakılmaksızın gerçek ortak iradeye göre yorum yapmak gerekir. Aslında vasiyetname

yorumunda önemli olan bu hükmün borçlar hukuku alanında anlamını araştırmak gerekir. İrade beyanlarının ve

sözleşmenin yorumunda bu kuralın uygulama alanını tespit etmek gerekir. Yorum teorisi açısından bakıldığında aslında

gerçek irade tespit edilebildiği sürece farazi iradeye dayanan objektif yorum teorilerine başvurmaya gerek yoktur.

Dolayısıyla bu kural yorum teorisi açısında önem taşır. Çünkü gerçek iradeden artık ümidin kesildiği halde farazi iradeye

başvurmak gerekir. İşte gerçek iradeden hangi hallerde vazgeçilmesi gerektiği araştırılırken bu kuralın önemli bir işlevi

vardır. Kuralın borçlar hukukundaki anlamı da konumuzu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İrade beyanı, Yorum, Sözleşme

Borçlar Hukukunda “Falsa Demonstratio Non Nocet (Yanlış Niteleme Zarar Vermez)” Kuralının Uygulanması

Öz

The old rule known as falsa demonstratio non nocet is actually a reflection of Article 19 of the Turkish Code of Obligations.

It means that a false statement will not be taken into consideration as long as the real intent of the parties can be

interprited. In other words, false statements that do not reflect the real will of the parties should not be taken into

account during interpretation. The rule is important not only in succession law but also in contract law. This is particularly

true during interpretations of contracts and declarations of intent because it enables one to draw the line between real

intent and fictive intent. Objective interpretation theories that are based on fictive intent do not apply as long as real

intent can be determined. Thus, it is important to clarify the function of rules in contract law.

Anahtar Kelimeler

Keywords Declaration of intent, Interpretation, Contract

Kaynakça

• Akyol, Şener; Sözleşmenin Yorumu, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2010.
• Breitschmid, Peter: Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, Art. 457-977 ZGB, Art 1-61 SchlT ZGB, Herausgeber: Heinrich Honsell/ Nedim Peter Vogt/Thomas Geiser, 3. Auflage, Basel, 2007.
• Brox, Hans ; Wolf Dietrich Walker; Allgemeiner Teil des BGB, 39. Auflage, Vahlen, 2012.
• Dursun, Sanem Aksoy; “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumuna Dair Bazı Düşünceler”, İÜHFM; C. LXVI, S.2, 2008, s. 311-326.
• Eren, Fikret; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 9. Basım, Ankara, Beta, 2006.
• Ergüne, Serkan; Vasiyetnamenin Yorumu, İstanbul, 12 Levha Yayıncılık, 2011.
• Esther Lange; Das Auslegungsprinzip des Sichverständlichmachens, Zürich, Schulthess, 1981.
• Flume, Werner; Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts; Das Rechtgeschäft, Zweiter Band, 3. Ergänzte Auflage, Berlin, Springer Verlag, 1979.
• Gauch, Peter; Walter R. Schluep; Jörg Schmidt; Heinz Rey; Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, Bd. I, 8. Auflage, Schulthess, 2003.
• Jäggi, Peter; Peter Gauch; Kommentar zum Schweizrischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Teilband V1b, (Art. 18OR), Zürich, Schulthess, 1980.
• Kalkan Oğuztürk, Burcu; Güven Sorumluluğu, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2008.
• Kaplan, İbrahim; Hâkimin Sözleşmeye Müdahalesi, 2. Basım, Ankara, Seçkin Kitabevi, 2007,
• Keller, Max; “Der Vertragswille im Obligationenrecht”, SJZ 58 (1962), s. 365-371.
• Keller, Max; Christian Schöbi; Allgemeine Lehren des Vertragsrechts, Basel, Helbing & Lichtenhahn, 1988.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip; Borçlar Hukuku Genel Bölüm; Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2017.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip; Güven Nazariyesi Karşısında Borç Sözleşmelerinde Hata Kavramı, İstanbul, 1968.
• Kramer, Ernst A.; Bruno Schmidlin; Berner Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht; Allgemeine Einleitung in das schweizerische Obligationenrecht und Kommentar zu Art. 1-18 OR, Bd.VI, 1. Abteilung, 1.Teilband, Bern, Stämpfli, 1986.
• Larenz, Karl; Die Methode der Auslegung des Rechtsgeschäfts, 1966.
• Larenz, Karl; Allgemeiner Teil des deutschen Bürgerlichen Rechts, Ein Lehrbuch, 7., neubearbeitete Auflage, München, Beck, 1989.
• Lehmann, Hans; Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Gesetzbuches, 12. Auflage, Berlin, 1960.
• Medicus, Dieter; Allgemeiner des BGB , 18., neubearbeitete Auflage, Heidelberg, Müller Verlag.
• Meier-Hayoz, Arthur; Berner Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht Einleitung Art. 1-10, Bd.I, 1. Ableitung, Bern Stämpfli, 1966. Merz, Hans; Berner Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht Einleitung Artikel 1-10, Bd. I, 1. Abteilung, Herausgegeben von Arthur Meier-Hayoz, Bern, Stämpfli, 1966.
• Oğuzman, Kemal; Turgut Öz; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt I, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2017.
• Piotet, Paul; La Formation du Contrat, Berne, 1956.
• Schmidt, Jürgen; J. Von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen,12., neubearbeitete Auflage, Berlin, 1983.
• Scherer, Inge; Andeutungstheorie und falsa demonstratio beim formbedürftigen Rechtsgeschäft in der Rechtssprechung des Reichsgerichts und des Bundesgerichtshofs, 1987.
• Serozan, Rona; Baki İlkay Engin; Miras Hukuku, 2. Bası, Ankara, 2008.
• Tekinay, Selahattin Sulhi; Sermet Akman; Haluk Burcuoğlu; Atilla Altop; Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1993.
• von Tuhr, Andreas; Hans Peter; Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts, Erster Band, Erste Lieferung, 3. Auflage, Zürich, Schulthess, 1984.
• Wieling, Hans Josef; “Die Bedeutung der Regel “falsa demonstratio non nocet” im Vertragsrecht”, AcP, 172, s. 297-316.