Dişi bedenler erkek düşünceler mi? Değişen geleneksel köy toplumsal yapısında kadınlar, erkekler ve ataerkil değerler

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 35 - 55, 03.07.2012

Mehmet Nuri Gültekin

Öz

Geleneksel patriyarşinin kendini var ettiği alanlardan ilki, hiç kuşkusuz, kadınlar ve kadın bedenleridir. Erkek egemen değerlerin baskınlığı kadınlara, erkek ya da eril değerleri en az erkekler kadar hatta çoğu kez onlardan daha fazla savunmayı bir zorunluluk olarak dayatır. Erkek kültürün çeşitli geleneksel araçlarla kuvvetlendirildiği bu yapıda kadınların diğer kadınlara ve onların eylemlerine karşı tutumu genellikle, "erkek" bakış açısını yansıtır. Dolayısıyla evlilikten kadının hane dışında ücretli çalışmasına, erkeklerle ilişkilerden miras paylaşımına ya da "namus" algısından evlilik öncesi flörtlere kadar pek çok konuda kadınların erkek kültürde var olmaya çalışan bireyler olarak ne düşündüklerini görmek önemli olmaktadır. Bu ve buna benzer diğer sorulara verilecek cevapları, kadınların yaşadıkları toplumsal mekan, kültür, sınıf, eğitim gibi pek çok etken belirlemektedir. Gaziantep'te, coğrafi, etnik ve kültürel olarak görünürde farklılıklara sahip olan iki köydeki kadınların bu konulardaki tutumları bize geleneksel ataerkil toplumsal yapının kadınlar üzerindeki mevcut etkisini görmek açısından da önemli ipuçları sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Köy, köylülük, toplumsal değişme, ataerkil değerler, toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• Akçay AA. (1998) Toprak ağalığından kapitalist işletmeciliğe Türkiye tarımında büyük topraklı işletmeler. Köymen O (Ed): 75 Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 115-131.
• Akşit B. (1985) Köy, Kasaba ve Kentlerde Toplumsal Değişme - Toplum, Siyaset ve Kültür Dönüşümleri Üzerine Araştırmalar. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Akşit B. (1998) Cumhuriyet döneminde Türkiye köylerindeki dönüşümler. Köymen O (Ed): 75 Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 173-186.
• Aydın Z. (2002) The new right, structural adjustment and Turkish agriculture: rural responses and survival strategies. The European Journal of Development Research 14(2):183-208.
• Aydın Z. (2010) Neo-liberal transformation of Turkish agriculture. Journal of Agrarian Change 10(2):149-187.
• Berger D G., Wenger MG. (1973) The ideology of virginity. Journal of Marriage and the Family 35(4):666- 676.
• Bernstein H. (2009) Tarımsal Değişimin Sınıfsal Dinamikleri. Köymen O (Çev): İstanbul: Yordam Kitap.
• Campbell JK. (1976) Honour, Family, and Patronage. New York & Oxford: Oxford University Press.
• Cindoğlu D. (1997) Virginity tests and artificial virginity in modern Turkish medicine. Women's Studies International Forum 20(2):253-261.
• Delaney C. (2001) Tohum ve Toprak Türk Köy Toplumunda Cinsiyet ve Kozmoloji. Somuncuoğlu S, Bora A.(Çev): İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit MC, Karkıner N, Büke A. (2009) Köy sosyolojisinin daraltılmış kapsamından tarım-gıda- köylülük ilişkilerine yönelik bazı değerlendirmeler. Mülkiye 33(262):41-61.
• Eserpek A. (1979) Sosyal Kontrol, Sapma ve Sosyal Değişme Erzurum'un İki Köyünde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Eserpek A. (1992) Family in transition: emigration and changing household structure in a Turkish village. Sosyoloji Dergisi 3:97-116.
• Fortier L. (1975) Women, sex and patriarchy. Family Planning Perspectives 7(6):278- 281.
• Galvin KL. (2001) Schneider revisited: sharing and ratification in the construction of kinship. Stone L. (Ed): New Directions in Anthropological Kinship. Lanham Boulder New York Oxford: Rowman & Littlefield Publishers,109-124.
• Günaydın G. (2009) Türkiye tarım politikalarında "yapısal uyum": 2000'li Yıllar. Mülkiye 33(262):175-221.
• Hatem M. (1987) Class and patriarchy as competing paradigms for the study of middle eastern women. Comparative Studies in Society and History 29(4):811- 818.
• Ilcan SM. (1994) Peasant struggles and social change: migration, households and gender in a rural Turkish society. International Migration Review 28(3):554-579.
• Johnson, K. (2001) Media and social change: the modernizing influences of television in rural India. Media Culture Society 23(2):147-169.
• Kandiyoti D. (1974) Some social-psychological dimensions of social change in a Turkish village. The British Journal of Sociology 25(1):47-62.
• Kandiyoti, D. (1977) Sex roles and social change: a comparative appraisal of Turkey's Women. Signs, 3(1):57-73.
• Kandiyoti D. (1988) Bargaining with patriarchy. Gender and Society 2(3):274-290.
• Kandiyoti DA. (1987) Emancipated but unliberated? Reflections on the Turkish case. Feminist Studies 13(2):317-338.
• Kardam F. (2005) Türkiye'de namus cinayetlerinin dinamikleri eylem programı için öneriler sonuç raporu. Ankara: Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, Nüfus Bilim Derneği, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı.
• Koğacıoğlu D. (2004) The tradition effect: framing honor crimes in Turkey. A Journal of Feminist Cultural Studies 15(2):118-151.
• Koğacıoğlu D. (2009) Gelenek söylemleri ve iktidarın doğallaşması: namus cinayetleri örneği. Cogito 58:350-384.
• Köymen O. (2008) Kapitalizm ve Köylülük - Ağalar, Üretenler, Patronlar. İstanbul: Yordam Kitap.
• Köymen O. (2009) Kapitalizm ve köylülük. Mülkiye 33(262):25-39.
• Newby H. (1983) The sociology of agriculture: toward a new rural sociology. Annual Review of Sociology 9:67-81.
• Parla A. (2001) The “honor” of the state: virginity examinations in Turkey. Feminist Studies, 27(1):65- 88.
• Ruggi S. (1998) Commodifying honor in female sexuality: honor killings in Palestine. Middle East Report 206:12-15.
• Schlegel A. (1991) Status, property and the volume on virginity. American Ethnologist 18(4):719-734.
• Strathern M. (1985) Kinship and economy: constitutive orders of a provisional kind. American Ethnologist 12(2):191-209.
• Tambiah SJ. (1958) The structure of kinship and its relationship to land possession and residence in Pata Dumbara, Central Ceylon. The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland 88(1):21-44.
• Tillion G. (2006) Harem ve Kuzenler. Tekeli Ş. ve Sirman N. (Çev): İstanbul: Metis Yayınları.
• Toktaş S, Cindoğlu D. (2006) Modernization and gender: a history of girls’ technical education in Turkey since 1927. Women’s History Review 15(5):737-749.
• Walby S. (1997) Theorizing Patriarchy. Oxford & Cambridge: Blackwell.