Adlî antropolojik vakalarda vücut tipinin tahmin edilmesi

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 17 - 26, 17.06.2012

O. Özgür Sargın İzzet Duyar Can Pelin Osman Sargın

Öz

Adlî amaçla yapılan kimlik tespitinde beden tipolojisi (somatotip) genellikle ihmal
edilen bir konudur. Bu çalışmada, çeşitli antropometrik ölçü ve oranlardan
yararlanılarak somatotip bileşenlerinin tahmin edilip edilemeyeceği ve bu bilgilerin adlî
antropoloji alanında nasıl kullanılacağı sorularına yanıt aranmaktadır. Bu sorulara cevap
bulmak amacıyla yaşları 18,05-62,52 yıl arasında değişen 220 erkek bireyin
antropometrik ölçüleri alınmış ve Heath-Carter metoduna göre somatotip değerleri
hesaplanmıştır. Bireyler üzerinde ayrıca referans noktaları kemiklere dayanan ve
çoğunluğu ekstremitelerde yer alan 5 antropometrik ölçü alınmış ve çeşitli oransal
değerler hesaplanmıştır. İncelenen bireyler çalışma grubu (n = 170) ve test grubu (n =
50) olmak üzere rastgele iki gruba ayrılmıştır. Çalışma grubunun ölçü ve oranlarından
yola çıkarak ve kademeli (stepwise) regresyon modeli kullanılarak somatotip
bileşenlerini tahmin etmeye yönelik eşitlikler geliştirilmiştir. Ayrıca, oluşturulan bu
eşitliklerin geçerliliği kontrol grubu üzerinde test edilmiştir. Yapılan analizler,
somatotipi öngörmede ölçülerden ziyade oransal değişkenlerin daha iyi sonuçlar
verdiğini ortaya koymaktadır. Diz, kalça ve dirsek genişliklerinin boya oranları en iyi
kestirimi yapan değişkenlerdir. Antropometrik ölçüler arasında ise en kıymetli değişken
diz genişliğidir. Somatotip bileşenleri içerisinde en güvenilir tahmin edilen bileşen
mezomorfidir. Bunu sırasıyla ektomorfi ve endomorfi bileşenleri izlemektedir. Kontrol
grubu üzerinde yapılan testler, somatotip bileşenlerinin yaklaşık ortalama 1 birim
hatayla tahmin edilebileceğini ortaya koymaktadır. Bu bulgulardan hareketle, adli
antropolojik vakalarda kimlik tespitinde beden tipolojisinin özellikle oransal
değişkenler yardımıyla öngörülebileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Adlî antropoloji, somatotip tayini, beden tipolojisi, antropometri, vücut oranları

Kaynakça

• Atamturk D, Duyar İ. (2008) Age-related factors in the relationship between foot measurements and living stature and body weight. J Forensic Sci 53:1296–1300.
• Al-Alousi LM, Anderson RA, Worster DM, Land DV. (2002) Factors influencing the precision of estimating the postmortem interval using the triple-exponential formulae (TEF). Part I. A study of the effect of body variables and covering of the torso on the postmortem brain, liver and rectal cooling rates in 117 forensic cases. Forensic Sci Int 125:223-230.
• Cameron N, Hiernaux J, Jarman S, Marshall WA, Tanner JM, Whitehouse RH. (1981) Anthropometry. In: Weiner JS, Lourie JA, eds. Practical Human Biology. London: Academic Press, 25-52.
• Carter JEL, Heath BH. (1990) Somatotyping−Development and Applications. Cambridge: Cambridge University Press, 352-397.
• De Groote I, Humphrey LT. (2011) Body mass and stature estimation based on the first metatarsal in humans. Am J Phys Anthropol 144:625-632.
• Hauser R, Barres D, Durigon M, Derobert L. (1980) Estimation of height and weight using femoral morphometry. Acta Med Leg Soc (Liege) 30(2):87-90.
• Heath BH, Carter JEL. (1967) A modified somatotype method. Am J Phys Anthropol 27:57-74.
• Krogman WM, İşcan MY. (1986) The human Skeleton in Forensic Medicine. 2nd ed. Springfield: Charles C Thomas, 302-351.
• Martin AD, Carter JEL, Hendy KC, Malina RM. (1988) Segment Lengths. In: Lohman TG, Roche AF, Martorell R, eds. Anthropometric Standardization Reference Manual. Champaign: Human Kinetics, 8:9-26.
• Porter AMW. (1999) The prediction of physique from the skeleton. Int J Osteoarchaeol 9:102-115.
• Ruff CB. (2000) Body mass prediction from skeletal frame size in elite athletes. Am J Phys Anthropol 507-517.
• Wilmore JH, Frisancho RA, Gordon CC, Himes JH, Martin AD, Martorell, R, Seefeldt VD. (1988) Body breadth equipment and measurement techniques. In: Lohman TG, Roche AF, Martorell R, eds. Anthropometric Standardization Reference Manual. Champaign: Human Kinetics, 27-38.
• Zvyagin VN, Zamyatina AO, Galitskaya OI. (2003) The diagnosis of skeleton massiveness and of human somatotype by hand bones. Forensic Medical Examination (6):19-24.