BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 22 - 43, 29.10.2014

Duygu Ulusoy Yılmaz Gülay Karşıcı Ali Selçuk

Öz

In Alevi belief, people are gender neutral community and women and men have equal rights in many fields. In the religious hierarchical structure, experience in belief is essential principal. In this context, it is come across the existence of women in ∗ Yazışma adresi: Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi ABD, 58140 Kampüs, Sivas (e-posta:duygulusoy@hotmail.com) Erciyes Üniversitesi, BAP Birimi tarafından desteklenen SBD-12-4096 kodlu doktora tez projesinden üretilen bu çalışmanın dar kapsamlı hali Yeditepe Üniversitesi’nde düzenlenen Uluslararası Kadın Hayatlarını Yazmak Sempozyumu’nda 20 Nisan 2014 tarihinde “Sivas Beydili Köyü Müzik Pratiklerinde Kadın” başlığı altında sunulmuştur. Anatolian Alevi belief who are religious leaders. For instance, Kadıncık Ana is the female leader after death of Hacı Bektas Veli and educated Abdal Musa who is accepted to be founder of Bektashism. One of the other female leaders except Kadıncık Ana is Anşa Bacı. Anşa Bacı is the wife of Veli Baba who left Hubyar Ocak (guild) by thinking that this ocak became closer to the Sunni belief and established another ocak. After his death, Anşa Bacı became the leader of this ocak. The members (talip) of this ocak are named as Babacı and/or subscribe people to Anşa Bacı. Talips who used the notion of Baba instead of Dede as the religious leader in Alevi belief and described themselves as subscribe people to Baba and got seperated from other Alevi communitites with their appearance of a closed society having traditional life styles and religious beliefs and sustaining their generation as based on blood bonds. Therefore, they are described as Sıraç by other Alevi communities. Beydili Village, located on the 30 km northwest of Hafik town (Sivas), is a a village which arouse interest because this community pertain to Anşa Bacı and sustains their traditional elements. The present study is based on field researches during summer seasons in 2002-2004 and 2012-2013. Within the light of data obtained from participant observation and in-depth interviews, based on the female identity in the traditional culture of Beydili Village pertaining to Anşa Bacı Ocağı, woman’s role and its reflection on musical practices in Cem Sect (Cem Tarikatı) are addressed.

Anahtar Kelimeler

Woman gender tradition culture music

Kaynakça

  • Avşar L. (2009) Türk takılarında Umay inancının izleri ve Avrasya kökleri. İdil Sanat ve Dil Dergisi 1:1Bayat F. (2010) Toplumsal cinsiyet bağlamında kadın şamanlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 3:44-51.
  • Beşiroğlu Ş. (2003) Osmanlı’da musiki, raks ve kadın. İstanbul ve Müzik. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 45:69-79.
  • Beşiroğlu Ş. (2002) Osmanlı Musikisi ve Kadın. Yeni İstanbul Türkiye Yayınları, 12:454-463.
  • Bülbül C. (2009) Eski Anadolu tarihinde Frigler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27:79-94.
  • Cihan AK. (2002) Orhon Yazıtlarındaki ‘bilge’ terimi üzerine. Felsefe Dünyası 35:89-101.
  • Cömert M. (2014) Ana Derge İle Sayder ve Sey Gaji’nin rüyası. Bak: http://www.kizilbas.biz/ attachments/article/157/2014-05%20Kizilbas%2038.pdf Erişim tarihi: 13 Ekim 2014.
  • Dedekargınoğlu H. (2010) Dünkü ve bugünkü Alevilik. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 56:327-348.
  • Doğan L. (2009) Uygur atasözlerinde yüceltilen değerler. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
  • Erdoğan A. (1996) Türk kadını ve edebiyat. Kastamonu’da ilk Kadın Mitingi’nin 75. Yıldönümü Uluslararası Sempozyum Bildirileri Kitabı. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
  • Ergun P. (2011) Alevilik-Bektaşilikteki tavşan inancının mitolojik kökleri üzerine. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 60.
  • Erkul A. (2002) Eski Türklerde Evlenme Gelenekleri. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları (Cilt3).
  • Eröz M. (1977) Türkiye’de Alevilik Bektaşilik. İstanbul: Otağ Yayınları.
  • Ersoy E. (1996) Ana Tanrıça Kültü. Anadolu Aydınlanma Vakfı Bak: http://anadoluaydinlanma.org/ Anadolu/ana_tanrica_kultu.pdf Erişim tarihi: 19 Haziran 2014.
  • Gaspard F. (2005) Bak: http://www.un.org/womenwatch/daw/vaw/panelists_pres/gaspard presentation.pdf.
  • Gömeç S. (2007) Türk Kültürünün Ana Hatları. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Hassan Ü, Berktay H, Ödekan A. (2002) Türkiye Tarihi 1 Osmanlı Devletine Kadar Türkler. Ankara: Cem Yayınları.

Sivas Beydili Köyü inanç sistemi içinde kadın

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 22 - 43, 29.10.2014

Duygu Ulusoy Yılmaz Gülay Karşıcı Ali Selçuk

Öz

Alevi inanç yapısında insanların cinsiyetlerine göre ayrımı söz konusu olmayıp kadın ve erkek birçok alanda eşit haklara sahiptir. Dini hiyerarşi yapılanmasında inançta sahip olunan birikim esas alınır. Bu bağlamda Anadolu Aleviliğinde, inanç önderliği yapan kadın liderlerin varlığına rastlanır. Örneğin Kadıncık Ana, Hacı Bektaş Veli’nin ölümünün ardından onun postuna oturan ve Bektaşiliğin kurucusu olarak kabul edilen Abdal Musa’yı yetiştiren bir kadın liderdir. Kadıncık Ana dışında önemli kadın liderlerden biri de Anşa Bacı’dır. Anşa Bacı, Hubyar Ocağı’ndan Sünnileştikleri gerekçesiyle ayrılarak yeni bir ocak kuran Veli Baba’nın eşidir. Onun ölümünün ardından ocağa liderlik yapar. Bu ocağa mensup olanlar (talipler) Babacılar ve/veya Anşa Bacılılar olarak adlandırılır. Alevilikte dini önder için kullanılan Dede kavramı yerine Baba kavramını kullanan ve kendilerini Babacılar olarak tanımlayarak diğer Alevi topluluklarından ayrılan talipler, geleneksel yaşam biçimlerini ve dini inançlarını katı şekilde sürdürmesiyle ve soyunu kan bağına dayalı olarak devam ettirmesiyle kapalı bir topluluk görünümündedir. Hafik ilçesinin 30 km kuzeybatısında yer alan Beydili köyü de bu tanımlamaya dâhil edilen, Anşa Bacılı olmasıyla ve geleneksel unsurları sürdürmesiyle dikkati çeken bir köydür. Çalışma, 2002-2004 yılları arasında ve 2012-2013 yaz aylarında yapılan alan araştırma-sına dayanmaktadır. Gözlem ve görüşmelerle elde edilen veriler doğrultusunda Anşa Bacı Ocağına bağlı Beydili köyünün geleneksel kültürü içerisinde kadın kimliğinden yola çıkarak Cem Tarikatında ve müzik pratiklerinde kadının rolü ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın cinsiyet gelenek kültür müzik.

Kaynakça

  • Avşar L. (2009) Türk takılarında Umay inancının izleri ve Avrasya kökleri. İdil Sanat ve Dil Dergisi 1:1Bayat F. (2010) Toplumsal cinsiyet bağlamında kadın şamanlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 3:44-51.
  • Beşiroğlu Ş. (2003) Osmanlı’da musiki, raks ve kadın. İstanbul ve Müzik. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 45:69-79.
  • Beşiroğlu Ş. (2002) Osmanlı Musikisi ve Kadın. Yeni İstanbul Türkiye Yayınları, 12:454-463.
  • Bülbül C. (2009) Eski Anadolu tarihinde Frigler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27:79-94.
  • Cihan AK. (2002) Orhon Yazıtlarındaki ‘bilge’ terimi üzerine. Felsefe Dünyası 35:89-101.
  • Cömert M. (2014) Ana Derge İle Sayder ve Sey Gaji’nin rüyası. Bak: http://www.kizilbas.biz/ attachments/article/157/2014-05%20Kizilbas%2038.pdf Erişim tarihi: 13 Ekim 2014.
  • Dedekargınoğlu H. (2010) Dünkü ve bugünkü Alevilik. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 56:327-348.
  • Doğan L. (2009) Uygur atasözlerinde yüceltilen değerler. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
  • Erdoğan A. (1996) Türk kadını ve edebiyat. Kastamonu’da ilk Kadın Mitingi’nin 75. Yıldönümü Uluslararası Sempozyum Bildirileri Kitabı. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
  • Ergun P. (2011) Alevilik-Bektaşilikteki tavşan inancının mitolojik kökleri üzerine. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 60.
  • Erkul A. (2002) Eski Türklerde Evlenme Gelenekleri. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları (Cilt3).
  • Eröz M. (1977) Türkiye’de Alevilik Bektaşilik. İstanbul: Otağ Yayınları.
  • Ersoy E. (1996) Ana Tanrıça Kültü. Anadolu Aydınlanma Vakfı Bak: http://anadoluaydinlanma.org/ Anadolu/ana_tanrica_kultu.pdf Erişim tarihi: 19 Haziran 2014.
  • Gaspard F. (2005) Bak: http://www.un.org/womenwatch/daw/vaw/panelists_pres/gaspard presentation.pdf.
  • Gömeç S. (2007) Türk Kültürünün Ana Hatları. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Hassan Ü, Berktay H, Ödekan A. (2002) Türkiye Tarihi 1 Osmanlı Devletine Kadar Türkler. Ankara: Cem Yayınları.
Toplam 16 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Duygu Ulusoy Yılmaz

Gülay Karşıcı

Ali Selçuk Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 29 Ekim 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013 Cilt: 2 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Ulusoy Yılmaz, D., Karşıcı, G., & Selçuk, A. (2014). Sivas Beydili Köyü inanç sistemi içinde kadın. İnsanbilim Dergisi, 2(2), 22-43.
AMA Ulusoy Yılmaz D, Karşıcı G, Selçuk A. Sivas Beydili Köyü inanç sistemi içinde kadın. İnsanbilim Dergisi. Temmuz 2014;2(2):22-43.
Chicago Ulusoy Yılmaz, Duygu, Gülay Karşıcı, ve Ali Selçuk. “Sivas Beydili Köyü Inanç Sistemi içinde kadın”. İnsanbilim Dergisi 2, sy. 2 (Temmuz 2014): 22-43.
EndNote Ulusoy Yılmaz D, Karşıcı G, Selçuk A (01 Temmuz 2014) Sivas Beydili Köyü inanç sistemi içinde kadın. İnsanbilim Dergisi 2 2 22–43.
IEEE D. Ulusoy Yılmaz, G. Karşıcı, ve A. Selçuk, “Sivas Beydili Köyü inanç sistemi içinde kadın”, İnsanbilim Dergisi, c. 2, sy. 2, ss. 22–43, 2014.
ISNAD Ulusoy Yılmaz, Duygu vd. “Sivas Beydili Köyü Inanç Sistemi içinde kadın”. İnsanbilim Dergisi 2/2 (Temmuz 2014), 22-43.
JAMA Ulusoy Yılmaz D, Karşıcı G, Selçuk A. Sivas Beydili Köyü inanç sistemi içinde kadın. İnsanbilim Dergisi. 2014;2:22–43.
MLA Ulusoy Yılmaz, Duygu vd. “Sivas Beydili Köyü Inanç Sistemi içinde kadın”. İnsanbilim Dergisi, c. 2, sy. 2, 2014, ss. 22-43.
Vancouver Ulusoy Yılmaz D, Karşıcı G, Selçuk A. Sivas Beydili Köyü inanç sistemi içinde kadın. İnsanbilim Dergisi. 2014;2(2):22-43.