Silifke Yöresi Türkülerinin Usul Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 14, 1 - 12, 27.12.2016

Sinan Haşhaş Ünal İmik Ali Gündeşli

Öz

Silifke yöresi türküleri kendilerine has dokuları ve birçok açıdan çeşitlilik gösteren icra karakteristiklerini bünyesinde barındıran yapıları ile öne çıkmaktadırlar. Yöre türkülerinin büyük bir çoğunluğunda söz bölümleri özel bir hançere ile seslendirilmekte ve aynı paralelde türkülerdeki saz bölümlerinin icrası da ustalık gerektiren karmaşık müzikal yapıları bünyelerinde barındırmaları hasebiyle Türk halk müziği (THM) için ayrı bir değer taşımaktadırlar. Bu araştırma; Silifke yöresine ait olan THM eserlerindeki mevcut notaların usul özellikleri –notaya aktarım ve icra farklılıkları- açısından değerlendirilmesini konu almaktadır. Araştırma sürecinde TRT-THM arşivinde kayıt altına alınmış olan –ulaşılabilen- 29 adet türkü usul özellikleri açısından tasnif edilmiş ve çeşitli açılardan yorumlanmıştır. Araştırma doğrultusunda, yöre türkülerinde 11 adet ana-temel usul, 17 adet birleşik usul ve 1 adet değişken/geçkili usul şeklinde notaya aktarılmış türkü saptanmıştır. Sonuç olarak, yöre türkülerinin mevcut notaları/icraları arasında –özellikle usul yazımları açısından- çeşitli problemlerin var olduğu tespit edilmiş ve bu problemlerin çözümüne yönelik öneriler sunulmuştur. 

The folk songs of Silifke region are prominent with their unique texture and their structures embodying performance characteristics which vary in many aspects. As the lyrics in majority of the region’s folk songs, are performed with a special larynx and in parallel the performance of the stringed instruments in the folk songs embody complex musical structures which require expertise, they have a special value for Turkish folk music (TFM). This research aims to evaluate the Silifke region’s folk songs in terms of the tempo characteristics of the existing notes, transferring to note and performance differences. In the course of the research, 29 – accessible - folk songs which were recorded in TRT-TFM archive were classified in terms of tempo characteristics and were interpreted from different point of view.  In line with the research, folk songs transferred to note with 11 main basic tempos, 17 combined tempos and 1 variable tempo were determined. As a result, various problems between existing notes/performances of region’s folk songs – especially in terms of tempo notation – were detected and suggestions aiming at solving these problems were submitted. 

Anahtar Kelimeler

Türk Halk Müziği, Türkü, Usul, İcra, Turkish Folk Music, Folk Song, Tempo, Performance

Kaynakça

• Boratav, P. N. (1997). 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Demir, Ö ve Bakar, N. (2014). Silifke Yörüklerinde Doğum, Evlenme ve Ölüm Gelenekleri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 35, Konya.
• Gedikli, N. (2013). “Akdeniz Bölgesi Halk Musikisi Çalışmalarına Toplu Bir Bakış”. Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Dergisi, 3.
• Karasar, N.(1984). Bilimsel Araştırma Metodu. Ankara: Hacettepe Taş Kitapçılık.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Orkun, E. (2012). Silifke Halk Oyunlarında Yer Alan Türkülerin Konuları – Silifke Türkülerindeki Motif ve Semboller. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Özdemir, N. (1997). Türkiye’deki Halk Eğlenceleri ve Kış Eğlenceleri. V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi 2005, Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü. Akçay Yayınları. Ankara.
• Öztürk, O. M. (2005). Arif Sağ Üstadın Davullar Çalınırken Çalışması Vesilesiyle Anadolu Müziğinde Usuller, www.turkuler.com
• Terzi, C. (2015). Türk Halk Müziğinde Metrik Yapı. İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Yayınları:10, İstanbul. Trt-Thm Repertuvar Arşivi
• Uzunkaya, E. (2012). Appraising traditional rhythmical structures of Turkish folk dances musics as a part of meter and “usul” concepts. Journal of Human Sciences, 9(2), 176187.