Aydın Fatma Hanım Sebil-Küttâbı

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 14, 1 - 16, 27.09.2016

Muzaffer Yılmaz Muzaffer Yılmaz

Öz

Aydın il merkezinde bulunan ve çeşme, sebil-sıbyan mektebinden müteşekkil ünik bir yapı olan Fatma Hanım Sebil-Küttâbı, daha önce farklı isimlerle çeşitli yayınlara konu olmuştur. Buna rağmen yapıyı bütüncül bir bakış açısı ile ele alan ve ayrıntılı bir karşılaştırma-değerlendirmeye tabi tutan herhangi bir yayın henüz yapılmamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun batılılaşma sürecinde, Aydın’ın kendine has dinamiklerinin etkisiyle iki ayrı yapım sürecine bağlı olarak inşa edilmiş olan Fatma Hanım Sebil-Küttâbı, bu makale ile daha önce yapılmamış bir adlandırmayla bir bütün olarak ilk kez ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. 

Fatma Hanim Sebil-Kuttabi which is an unique structure composed of public fountain and (Ottoman) primary school in Aydin city centre was mentioned in many studies with different names. Despite that a study, which approach the structure holistically and make comparision and evaluation, hasn’t been done yet. Fatma Hanim Sebil-Kuttabi that was built in two different periods in effect of Aydin’s own dynamics during Ottoman Empire’s westernization process was examined holistically and detailedly for the first time with a new nomenclature in this article. 

Anahtar Kelimeler

Aydın, Sebil, Sıbyan Mektebi, Sebil-Küttâb, Cihanoğulları

Kaynakça

• Arel, A. 1991. Ege Bölgesi Ayanlık Dönemi Mimarisi: 1989 Dönemi Yüzey Araştırmaları. VIII. Araştırma Sonuçları Toplantısı Bildirileri, Ankara: Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, s.125.
• Arel, A. 1992. Ege Bölgesi Ayanlık Dönemi Mimarisi: 1986-1991 Çalışmaları. X. Araştırma Sonuçları Toplantısı Bildirileri, Ankara, s.231-248.
• Arel, A. 1993. Foça Bağ Evleri ve Kule-Ev Geleneği. Ege Mimarlık, Sayı: 93/3, s. 37-40.
• Arel, A. A. 1998. Aydın ve Yöresinde Bir Ayan Ailesi ve Mimarlık: Cihanoğulları. (I. Uluslarası Tarih Kongresi Bildirileri 24-26 Mayıs 1993), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Problemler Araştırımalar Tartışmalar, Tarih Vakfı Yayınları, Ankara, s.184-222.
• Arslan, A. 2000. Aydın'da Türk Mimarisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Aydın İl Kültür Turizm Müdürlüğü (2012). Aydın İl Kültür Envanteri I II, Aydın Valiliği Yayınları, Ankara.
• Bayhan, A. A. 1997. Mısırda Osmanlı Devri Mimarisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Van.
• Bayhan, A. A. 2000. Mısır’daki Yarım Daire Cepheli Sebil-Küttâblar. IV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, (24-27 Nisan), s.94-102.
• Bayhan, A. A. 1997. Mısırda Osmanlı Devri Mimarisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Van.
• Bloom, J. 1989. Minaret Symbol of Islam. Oxford Press, London.
• Cantay, T. 1978. Aydın’da Fatma Hanım Sübyan Mektebi. Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Cilt:1, s.25-27.
• Cündioğlu, D. 2012. Mimarlık ve Felsefe. Kapı Yayınları, İstanbul. Geyik, G. 2007. İzmir Su Yapıları (Çeşme-SebilŞadırvan). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Haykıran, S. A. 2013. Aydın Vilayeti’nde Çiftlikler (1839-1918). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Aydın.
• Özkan, M. K. 2002. Afife Hanım Çeşmesi ile Fatma (Şerife) Hanım Sebili ve Sıbyan Mektebi. Aydın Kültür Sanat Bülteni, Sayı:15, s.26-28.
• Özkaya, Y. 1994. Osmanlı İmparatorluğu’nda Ayanlık. TTK Yayınları, Ankara.
• Pilehvarian, N. K. ve Urfalıoğlu, N. ve Yazıcıoğlu, L. 2000. Osmanlı Başkenti İstanbul’da Çeşmeler. Yem Yayınları, İstanbul.
• Şapolyo, B. E. 1968. Sebiller. Önasya Dergisi, Cilt: 3, Ankara, s.10.
• Tali, Ş. 2005. İstanbul Suriçi Sebilleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum. Tanman, B. 1993. Cihanoğlu Külliyesi. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 7, s.542-544.
• Tül, Ş. 2011. El-Hace Ümmühan Kadın Vakfiyesi, Ege Defterleri, Sayı: 2, s. 59-66.
• Urfalıoğlu, N. 2009. Sebil Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 36, s. 249-251.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü (1983). Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler. Cilt: 1, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, s. 672-673.
• Yılmaz, M. 2010. Aydın İli Merkezi’ndeki Tarihi Su Yapıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Yılmaz, M. 2014. Aydın’da Türk Devri Kamu Yapıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.