Müzik Kültürleri İncelemelerinde “Öteki” Kavramı Üzerine Sosyolojik ve Antropolojik Yaklaşımlar

Yıl 2018, Cilt: 38 Sayı: 1, 67 - 88, 28.12.2018

Uğur Zeynep Güven

Öz

Bu makalenin ana amacı, müzik kültürleri incelemelerinde “öteki” kavramının bağlamını ve kullanımını,
sosyolojik ve antropolojik yaklaşımlar çerçevesinde irdelemektir. Müzikle ilintili çalışmaların, sosyoloji ve
antropolojinin çalışma alanları içinde görece daha az yer kapladığı göz önüne alındığında, müziğin üretimi,
temsili ve tüketimi üzerine mevcut analizlerin, belirgin biçimde kültür ve kimlik temaları etrafında şekillendiği
dikkat çekmektedir. Buradan hareketle bu makalede, erken dönem etnomüzikolojik çalışmalarda, önceden
tahayyül edilen bir uzaktaki öteki dikkat çekerken, postkolonyal dönem müzik antropolojisinde, yanyana
ötekilerin tasavvur edildiği ileri sürülmektedir. Öte yandan, daha ziyade makro yaklaşıma sahip müzik sosyolojisi,
esasen sanayileşmiş, kentleşmiş ve modern toplumlardaki müzik kültürlerine ilgi duymaktadır. Bu sebeple,
özellikle altkültür müzikleri ve popüler müzik çalışmalarında açığa çıkan kimlik ve kültür örüntüleri bağlamında,
kültür endüstrilerinin etkilerini hesaba katıp, öteki kavramının ötesine geçerek herkesin eşzamanlı ötekiliğini
düşündürür. Bu çalışma, içinde bulunduğumuz post-endüstriyel çağın bulanık sınırlarına uygun olarak, hem
müzik sosyolojisi hem müzik antropolojisi perspektifinden öteki üzerine kavramsallaştırma çabalarının, giderek
genişleyen disiplinlerarası bir kesişim kümesinde yer aldığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzik kültürleri, Öteki, Kimlik, Müzik sosyolojisi, Müzik antropolojisi

Sociological and Anthropological Perspectives on the Notion of “The Other” in Studies on Music Cultures

Öz

The main objective of this paper is to utilize sociological and anthropological approaches to examine the contexts
of the notion of “the other” in studies on music cultures. Given the fact that music-related studies represent
a relatively small portion of the essential framework of both sociology and anthropology, analyses of
the production, the representation and the consumption of music lay weight on culture and identity related
issues. In this respect, this paper suggests that earlier ethnomusicological studies premeditate a far away other
whereas the postcolonial anthropology of music envisions a collateral other. On the other hand, the sociology
of music, with its macro approach, is primarily interested in the music cultures within industrial, urban, and
modern societies. Therefore, by taking into account the impact of culture industries, it conceives of a bilateral
other particularly with regard to subcultural music and popular music studies. In accordance with the blurred
boundaries of our post-industrial era, this article asserts an expanding intersection set for the conceptualization
of “the other” within both the sociology and the anthropology of music.

Anahtar Kelimeler

Music cultures, The other, Identity, Sociology of music, Anthropology of music

Kaynakça

• Adorno, T. W. (1991). The culture industry. London, UK: Routledge.
• Adorno, T. W. (1994). Introduction à la sociologie de la musique. Genéve: Contrechamps.
• Adorno, T. W., & Horkheimer, M. (1979). Dialectics of enlightenment. London, UK: Verso.
• Becker, H. (1997). Art worlds. Berkeley, CA: University of California.
• Bennett, A. (1999). Subcultures or neo-tribes? Rethinking the relationship between youth, style and musical taste. Sociology, 33(3), 599–617.
• Bennett, A. (2004). Consolidating the music scenes perspective. Poetics, 32(3), 223–234.
• Bhabha, H. K. (1994). The location of culture. New York, NY: Routledge.
• Blacking, J. (1973). How musical is man? Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Blacking, J. (1995). Music, culture, experience. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Boas, F. (1888). On certain songs and dances of the Kwakiutl of British Columbia. The Journal of American Folklore, 1(1), 49–64.
• Clark, B. (2008). İki kere yabancı (M. Pekin, Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
• De Erlanger, F. R. (2001). La musique arabe, Tome 1-6. Paris: Guethlen.
• Feld, S. (2000). A sweet lullaby for world music. Public Culture, 12(1), 145–171.
• Hebdige, D. (1979). Subculture, the meaning of style. London, UK: Routledge.
• Jasen, D. A. (1988). Tin Pan Alley: The composers, the songs, the performers and their times: The Golden age of American popular music from 1886 to 1956. New York, NY: DI Fine.
• Jenks, C. (2005). Subculture, the fragmentation of the social. London, UK: Sage.
• Jones, A. M. (1971). Studies in African music (Vol. 1-2). London, UK: Oxford University.
• Loomba, A. (1998). Kolonyalizm postkolonyalizm (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• McGee, R. J., & Warms, R. L. (2000). Anthropological theory. New York, NY: McGraw Hill.
• Merriam, A. (1964). The anthropology of music. Illinois, IL: Northwestern University.
• Merriam, A. (1977). Definitions of comparative musicology and ethnomusicology: An historicaltheoretical perspective. Ethnomusicology, 21(2), 189–205.
• Middleton, R. (2003). Locating the people: Music and the popular. In M. Clayton, T. Herbert, & R. Middleton (Eds.), The cultural study of music (pp. 251–263). New York, NY: Routledge.
• Myers, H. (1992). Ethnomusicology. London, UK: W.W. Norton & Company.
• Nidel, R. (2005). World music, the basics. London, UK: Routledge.
• Peterson R. A., & Kern R. M. (1996). Changing highbrow taste: From snob to omnivore. American Sociological Review, 61(5), 900–907.
• Peterson, R. (1992). Understanding audience segmentation: From elite and mass to omnivore and univore. Poetics, 21, 243–258.
• Petropoulos, E. (2000). Songs of the Greek underworld: The Rebetika tradition. London, UK: Saqi.
• Seeger, A. (1985). General articles on ethnomusicology and related disciplines, Reviewed work(s). Ethnomusicology, 29(2), 345–351.
• Seeger, C. (1958). Prescriptive and descriptive music writing. The Music Quarterly, XLIV(2), 184–196.
• Small, C. (1999). Musicking, the meanings of performing and listening: A lecture. Music Education Research, 1(1), 9–22.
• Spivak, G. C. (2010). Can the subaltern speak? New York, NY: Columbia University.
• Stokes, M. (2004). Music and the global order. Annual Review of Anthropology, 33, 47–72.
• Tagg, P. (1982). Analyzing popular music: Theory, method, practice. Popular Music, 2, 37–67.
• Turner, V. (1988). The anthropology of performance. New York, NY: PAJ.
• Turner, V. (2007). The ritual process: Structure and anti-structure. New Jersey, NJ: New Burnswick, Aldine Transaction.