Batı’yı Kurgulamak - Doğu’yu Sunmak, Doğu’yu Kurgulamak - Batı’yı Sunmak: Oksidentalizm’de Ben ve Öteki

Yıl 2017, Cilt: 57 Sayı: 57, 133 - 160, 28.12.2017

Demet Koçyiğit

https://doi.org/10.26561/iutded.369131

Öz

Farklı tanımlamaları mevcut olan Oksidentalizm, en kısa ve genel ifade ile Doğu’nun (Ben) Batı’yı (Öteki) mukayese ederek ve sorgulayarak tartışmasıdır. Bu çalışma, Oksidentalizm’in farklı tanımları ve ilgili tartışmaların anlaşılmasına katkıda bulunmak üzere Oksidentalizm’in Doğu ve Batı algısını inceleyerek iki yaklaşım kanalına dikkat çekecektir. İlk kısımda, Doğu ve Batı ayrımı Ben-Öteki ilişkisi çerçevesinde ele alındıktan sonra önyargılar, varsayımlar, fikirler, ikili zıtlıklar, bilgi üretimi, imaj ve kurgu, özleştirme bağlamında Oksidentalizm ve Oryantalizm’de Doğu-Batı karşılaşmasının aşamalarına değinilecektir. İkinci kısımda farklı Oksidentalizm tanımlarının ve hareket noktalarının sunduğu Ben ve Öteki imajının iki yöne doğru kanalize olduğu gösterilerek iki kanaldan ilkinin Doğu’yu sunmak üzere Batı’yı kurguladığı; ikinci kanalın ise Batı’yı sunmak üzere Doğu’yu kurguladığı iddia edilecek; Oksidentalizm’in bu iki kanalı değerlendirilecektir. Bu tartışmalar doğrultusunda, Oksidentalizm’in Doğu ve Batı tarafından nasıl araçsallaştırıldığı gösterilecektir.

Anahtar Kelimeler

Oksidentalizm, Oryantalizm, Doğu, Batı, Öteki, Öteki

To Fictionalize the West is to Present the East, and to Fictionalize the East is to Present the West: “I” And “Other” in Occidentalism

Öz

Occidentalism, which has different definitions, in its most concise and general expression, is a scholarly discussion on the East (I) and the West (the Other). This study will draw attention to two approaches of Occidentalism by examining the Eastern and Western perceptions of this concept and understand its differing definitions as well as related discussions. In the first part, in the context of the I–Other relationship, the distinction between the East and the West will be examined. Next, in the context of Occidentalism and Orientalism, the phases of the East–West confrontation will be addressed through the concepts of prejudices, assumptions, ideas, binary contrasts, information production, image, and fiction.
In the second part, the study explores the two approaches to the different definitions of Occidentalism and the image of the “I” and the “Other,” presented by the points of departure. By doing this, it will be shown that the first of the two approaches fictionalized the West to present the East and the second fictionalized the East to present the West. In the light of these differences, this study will show how Occidentalism is instrumentalized by the East and the West.

Anahtar Kelimeler

Occidentalism, Orientalism, the East, the West, the Other, the Other

Kaynakça

• “Oksidantalizm” Özel Sayısı, Marife: Bilimsel Birikim, Yıl 6, Sayı 3, 2006.
• AKTAY, Yasin, “Her Karşılaşmanın İki Yanı Vardır”, Marife: Bilimsel Birikim, yıl 6, sayı 3, 2006, s. 427-436.
• Aristotle, Politics, Çev. Benjamin Jowett, Batoche Books 1999.
• ARLI, Alim, Oryantalizm-Oksidentalizm ve Şerif Mardin, Küre Yayınları, İstanbul 2009.
• ARMAĞAN, Mustafa, “Hayâlî Doğu’dan Hayâlî Batı’ya”, Doğu Batı Düşünce Dergisi: Doğu Ne? Batı Ne?, sayı 2, 1998, s. 89-96.
• AYDIN, Cemil, HAMMER, Juliane, “Critiques of the ‘West’ in Turkey, Iran and Japan: Occidentalism, the Crisis of Global Modernity and the Politics of Nationalism (Editor’s Introduction)”,  Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, cilt 26, sayı 3, Güz 2006, s. 347–352.
• AYDIN, Cemil, “Between Occidentalism and the Global Left: Islamist Critiques of the West in Turkey”, Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, Cilt 26, Sayı 3, s. 446-461.
• AYDIN, Cemil, “Modern Japon Tarihinde Batı Karşıtlığı: Okawa Shumei’nin Asyacılık Düşüncesi”, DÎVÂN İlmî Araştırmalar, Cilt 2, Sayı 13, 2002, s. 107-133.
• AYDIN, Cemil, “The Politics of Conceptualizing Politics of Islam and West”, Ethics & International Affairs, Cilt 18, Sayı 3, 2004, s. 89-96.
• AYDIN, Cemil, The Politics of Anti-Westernism in Asia: Visions of World Order in Pan-Islamic and Pan-Asian Thought, Columbia University Press, New York 2007.
• BHABHA, Homi K., “The Other Question”, Screen, Cilt 24, Sayı 6, 1983, s. 18-36.
• BJELIC, Dusan, “Introduction: Blowing Up the “Bridge” ”, Balkan as Metaphor: Between Globalisation and Fragmentation, ed. Dusan Bjelic and Obrad Savic, The MIT Press, Cambridge 2002.
• BONNETT, Alastair, “Makers of the West: National Identity and Occidentalism in the Work of Fukuzawa Yukichi and Ziya Gökalp”, Scottish Geographical Journal, Cilt 118, Sayı 3, 2002, s. 165-182.
• BONNETT, Alastair, “Occidentalism and Plural Modernities: or How Fukuzawa and Tagore Invented the West”, Environment and Planning D: Society and Space, cilt 23, sayı 4, 2005, s. 505-525.
• Bonnett, Alastair, “The Critical Traditionalism of Ashis Nandy: Occidentalism and the Dilemmas of Innocence”, Theory, Culture & Society, 2011, s. 1-20.
• BUMİN, Tülin, Hegel: Bilinç Problemi, Köle-Efendi Diyalektiği, Praksis Felsefesi, YKY, İstanbul 1998.
• BURUMA, Ian, MARGALIT, Avishai, “Occidentalism”, The New York Review of Books, 17 Ocak 2002, http://www.nybooks.com/articles/2002/01/17/occidentalism/?pagination=false&printpage=true (Erişim: 25 Mayıs 2016).
• BURUMA, Ian, MARGALIT, Avishai, Garbiyatçılık: Düşmanlarının Gözünde Batı, Çev. Güven Turan, YKY, İstanbul 2008.
• BURUMA, Ian - MARGALIT, Avishai, Occidentalism: The West in the Eyes of Its Enemies, The Penguin Press, New York 2004.
• CARRIER, James G., Occidentalism: Images of the West, Clarendon Press, Oxford 1995.
• CHEN, Xiaomei, Occidentalism: A Theory of Counter-Discourse in Post-Mao China, Oxford University Press, Oxford 1995.
• COLE, Juan R. I., “Invisible Occidentalism: Eighteenth-Century Indo-Persian Constructions of the West”, Iranian Studies, Cilt 25, Sayı 3/4, 1992, s. 3-16.
• CORONIL, Fernando, “Beyond Occidentalism: Toward Nonimperial Geohistorical Categories”, Cultural Anthropology, Cilt 11, Sayı 1, 1996, s. 51-87.
• DE VINCK, Jose John, “Occidentalism: The Classic and The Values of Culture”, The State University of New York at Binghamton, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 1988.
• DİRLİK, Arif, Postkolonyal Aura Küresel Kapitalizm Çağında Üçüncü Dünya Eleştirisi, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İ stanbul 2010.
• DURAN, Burhanettin, AYDIN, Cemil, “Competing Occidentalisms of Modern Islamist Thought: Necip Fazıl Kısakürek and Nurettin Topçu on Christianity, the West and Modernity”, The Muslim World, Cilt 103, Sayı 4, 2013, s. 479-500.
• DURAN, Burhanettin, AYDIN, Cemil, “Modern İslamcılık Düşüncesinin Rakip Oksidentalizmleri: Necip Fazıl Kısakürek ve Nurettin Topçu’da Hıristiyanlık, Batı ve Çağdaşlık Anlayışı”, Çev. Demet Koçyiğit, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı 7, 2016, s. 307-335.
• EL-AZM, Sadık Celal, “Orientalism and Orientalism in Reverse”, Khamsin, Sayı 8, 1981, s. 5-26 (Orientalism: A Reader, ed. Alexander Lyon Macfie, New York, New York University Press, 2000, s. 217-238).
• EL-AZM, Sadık Celal, “Orientalism, Occidentalism, and Islamism: Keynote Address to “Orientalism and Fundamentalism in Islamic and Judaic Critique: A Conference Honoring Sadik Al-Azm” ”, Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, Cilt 30, Sayı 1, 2010, s. 5-26.
• EVANS, Dylan, An Introductory Dictionary of Lacanian Psychoanalysis, Routledge, London 1996.
• FERREUX, Jean, “The Other as an Historical Invention”, Imagining the Arab Other: How Arabs and Non-Arabs Represent Each Other, Ed. Tahar Labib, London, US, I.B.Tauris, 2007, s. 3-9.
• FICHTE, Johann Gottlieb, The Science of Knowledge, Ed. ve Çev. Peter Heath-John Lachs, Cambridge University Press, New York 1991.
• FOUCAULT, Michel, Disiplin ve Ceza, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara 1992.
• GEWERTZ, Deborah B. – Errington, Frederick, “We Think, Therefore They Are? On Occidentalizing the World”, Anthropological Quarterly, Cilt 64, Sayı 2, Nisan 1991, s. 80-91.
• GÜNDOĞAN, Ali Osman, “Ben ve Öteki: Değerler Dünyasının Gerginliği”, s. 1-6, http://www.aliosmangundogan.com/PDF/Bildiri/Ali-Osman-Gundogan-Ben-Oteki.pdf (Erişim 08.06.2017).
• HANEFİ, Hasan, “From Orientalism to Occidentalism”, Islam in the Modern World II: Tradition, Revolution and Culture, Cairo, The Anglo-Egyptian Bookshop, 1995, s. 353-365.
• HANEFİ, Hasan, Mukaddime fi İlmi’l-İstigrab, Kahire, 1991.
• HANSON, Victor, “Occidentalism The False West”, National Review Online, 10.05.2002, http://victorhanson.com/wordpress/?p=5063 (Erişim: 27 Ağustos 2016).
• HAYMAN, Sarah, “Re-Veiling and Occidentalism: Four Case Studies”, Binghamton University State University of New York, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• HEGEL, G. W. F., The Logic Of Hegel, çev. William Wallace, Oxford University Press, London 1873.
• HEIDEGGER, Martin, Varlık ve Zaman, Çev. Kaan H. Ökten, Agora Kitaplığı, İstanbul 2008.
• HOWARD, Rhoda E., “Occidentalism, Human Rights, and the Obligations of Western Scholars”, Canadian Journal of African Studies / Revue Canadienne des Études Africaines, cilt 29, sayı 1, 1995, s. 110-126.
• HUTCHINSON, Rachael, “Occidentalism and Critique of Meiji: The West in the Returnee Stories of Nagai Kafu”, Japan Forum, Cilt 13 Sayı 2, 2001, s. 195-213.
• HUTCHINSON, Rachael, “Orientalism or Occidentalism? Dynamics of Appropriation in Akira Kurosawa”, Remapping World Cinema: Identity, Culture and Politics in Film, ed. Stephanie Dennison - Song Hwee Lim, Wallflower Press, London 2006, s. 173-187.
• ISTVAN, Feher M., “Heidegger and the Hermeneutic Turn of Philosophy”, Babeş–Bolyai University, Faculty of Philosophy, Kolozsvár (Cluj), 18 Mayıs 1998, s. 7-22.
• KABBANI, Rana, Avrupa’nın Doğu İmajı, çev. Serpil Tuncer, İstanbul 1993.
• KALIN, İbrahim, Ben, Öteki ve Ötesi: İslâm-Batı İlişkileri Tarihine Giriş, İnsan Yayınları, 9. Baskı, İstanbul 2017.
• KAPLAN, Yusuf, “Hasan Hanefi ile Röportaj: “Geleneği Yenilemek Zorundayız””, Umran, Mart 2002, s. 23-45.
• KAYA, Ayhan, “Emmanuel Levinas ve Ötekinin Çıplaklığı Egoloji’den Idoloji’ye”, Lacivert Öykü ve Şiir Dergisi, sayı 37, Ocak-Subat 2011.
• KETELAAR, James E., “Strategic Occidentalism: Meiji Buddhists at the Worlds Parliament of Religions”, Buddhist-Christian Studies, Cilt 11, 1991, s. 37-56.
• KHALİLZAD, Zalmay, “Prejudice as a Cultural Weapon: Orientalism vs. Occidentalism”, “THE GOVERMENT OF GOD”- Iran’s Islamic Republic, ed. Cheryl Bernard- Zalmay Khalilzad, Columbia University Press, New York 1984, s. 74-102.
• KILIÇBAY, Mehmet Ali, “Fakir Akrabanın Talihi”, Doğu Batı Düşünce Dergisi: Doğu Ne? Batı Ne?, Sayı 2, 1998, s. 57-64.
• KİLANİ, Munzer A., “Orientalism and Occidentalism: Invention of the Other in Anthropological Discourse”, Imagining the Arab Other: How Arabs and Non-Arabs Represent Each Other, Ed. Tahar Labib, London, US, I.B.Tauris, 2007, s. 10-16.
• KOJÉVE, Alexandre, Hegel Felsefesine Giriş, Çev. Selahattin Hilav, YKY, İstanbul 2001.
• LACAN, Jacques, “The Mirror Stage as Formative of the Function of the I as Revealed in Psychoanalytic Experience”, Çev. Alan Sheridan, Ecrits: A Selection, 1949, s. 1-7.
• LEVINAS, Emanuel, “The Trace of the Other”, Deconstruction in Context, Ed. A. Lingis ve M. Taylor, University of Chicago Press, Chicago 1986, s. 345-359.
• LEVINAS, Emanuel, Time and The Other [and additional essays], Çev. Richard A. Cohen, Duquesne University Press, Pittsburgh 1987.
• LEVINAS, Emanuel, Totality and Infinity: An Essay on Exteriority, Çev. Alphonso Lingis, The Netherlands, Martinus Nijhoff Publishers, 1979.
• LEVINAS, Emmanuel, On Thinking-of-the-Other: entre nous, Çev. Michael B. Smith, Columbia University Press, New York 1998.
• MAHÇUPYAN, Etyen, “Doğu ve Batı: Bir Zihniyet Gerilimi”, Doğu Batı Düşünce Dergisi: Doğu Ne? Batı Ne?, Sayı 2, 1998, s. 45-55.
• METİN, Abdullah, “Bilimsellik, Karşı Söylem ve Düşünce Tarzı Bağlamında Oksidentalizm”, Gazi Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• METİN, Abdullah, Oksidentalizm, İki Doğu İki Batı, Açılım Kitap, İstanbul 2013.
• MILLER, Lucien, “Occidentalism and Alterity: Native Self and Foreign Other in Chen Yingzhen and Shusaku Endo”, CHINOPERL: Journal of Chinese Oral and Performing Literature, Cilt 20, Sayı 1, 1997 - Birleştirilmiş Cilt 20-22 (1997-1999), s. 197-217.
• NING, Wang, “Orientalism Versus Occidentalism”, New Literary History, Cilt 28, Sayı 1, Kış 1997, s. 57-67.
• ORTAYLI, İlber, “Türkoloji ve Var Olmayan Bir Dal: Oksidentalistik”, Tarih Yazıcılık Üzerine, Cedit Neşriyat, Ankara 2011, s. 159-165 (Türkiye Günlüğü, sayı 19, 1992, s. 50-52.).
• ÖNDER, Ahmet Serdar, “Arap ve İran Entelektüellerinin Oksidentalizm Bağlamında Batıyı Ötekileştirmesi - Eleştirel Bakış”, Marmara Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• ÖZÇINAR, Şahin, “Hegel’de Düşünümsel Bilincin Pekinlik Yanılsaması ve Kurgusal Özne”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, sayı 2/4, 2008, s. 1-21.
• PALMER, Richard E., Hermeneutics: Interpretation Theory in Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, and Gadamer, Northwestern University Press, Evanston 1969.
• PARLA, Jale, Efendilik, Şarkiyatçılık, Kölelik, İletişim Yayınları, İstanbul 2005.
• SADARANGANI, Umeeta, “Occidentalism: Indian Writers Construct the West”, The Pennsylvania State University, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 1997.
• SAID, Edward W., Orientalism, Vintage Books, New York 1979.
• SARTRE, Jean-Paul, İmgelem, Çev. Alp Tümertekin, İthaki, İstanbul 2009.
• SARTRE, Jean-Paul, Varlık ve Hiçlik: Fenomenolojik Ontoloji Denemesi, Çev. Turhan Ilgaz, Gaye Çankaya Eksen, İthaki, İstanbul 2010.
• SARTRE, Jean-Paul, Varoluşçuluk (existentialisme),Çev. Asım Bezirci, Say Yayınları, İstanbul 1985.
• SCHNAPPER, Dominique, Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki ile İlişki, Çev. Ayşegül Sönmezay, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2005.
• SCHWANITZ, Wolfgang G., “Hasan Hanafi, Founding Father of “Occidentalistics” or Occidentalism?”, Akademie Verlag GMBH, Muhlenstrasse, 1994, http://www.trafoberlin.de/pdf-dateien/2008_12_24/Hasan%20Hanafi%20Muqaddima.pdf (Erişim: 29 Aralık 2014).
• SNODGRASS, Judith, Presenting Japanese Buddhism to The West: Orientalism, Occidentalism and The Columbian Exposition, The University of North Carolina Press, Chapel Hill – London 2003.
• SUNAR, Lütfi, “Şarkiyatçılığı Niçin Yeniden Tartışmalıyız?”, Uluslararası Oryantalizm Sempozyumu, 9-10 Aralık 2006, ed. Lütfi Sunar, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültürel ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü Yayınları, İstanbul 2007, s.27-53.
• TAKIŞ, Taşkın, “Muhabbet-i Kadim”, Doğu Batı Düşünce Dergisi: Doğu Ne? Batı Ne?, Sayı 2, 1998.
• TALİB, Ismail, “After the (Unwritten) “Postcolonial” in Southeast Asia: What Happens Next?”, The Silent Word: Textual Meaning and the Unwritten, Ed. Robert J.C. Young, Ban Kah Choon, Robbie B.H. Goh, Singapore, Singapore UP, 1998, s. 59-70.
• TAVAKOLİ-TARGHİ, Mohamad, Refashioning Iran: Orientalism, Occidentalism and Historiography, Palgrave, 2001.
• VENN, Couze, Occidentalism: Modernity and Subjectivity, Sage Publications, 2000.
• WAGNER, Tamara S., “Emulative versus Revisionist Occidentalism: Monetary and Other Values in Recent Singaporean Fiction”, The Journal of Commonwealth Literature, Cilt 39, Sayı 2, 2004, s. 73-94.
• WALLACE, William, “Prolegomena”, The Logic Of Hegel, Çev. William Wallace, Oxford University Press, London 1873, s. xiii-clxxxiv.
• WOLTERING, Robbert, “Occidentalisms: The Images of the West in Egypt”, The University of Amsterdam, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2009.
• YEĞENOĞLU, Meyda, Sömürgeci Fanteziler: Oryantalist Söylemde Kültürel ve Cinsel Fark, Metis Yayınları, İstanbul 2003.
• YOUNG SUK, Lee, “The Myth of the ‘Modern’: Occidentalism Inherent in the Korean Studies of English History”, The Vision of the Asian Community: Proceedings of the First International Conference of Asian Philosophical Association, Fatih Üniversitesi, İstanbul 2005, s. 271-278.