BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 3, 279 - 285, 25.10.2015
https://doi.org/10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533

Öz

Objective: The aim of this study was to determine the antibiotic resistance profiles of Pseudomonas aeruginosa and Acinetobacter baumannii strains isolated from patients in our hospital intensive care units (ICUs) between the years 2011-2014 and to investigate the changes of these profiles over the years. Methods: Identification and antibiotic susceptibility testing of the strains were performed by automated system. Cefoperazone-sulbactam and tigecycline susceptibility was determined by disk diffusion method. Imipenem, meropenem and colistin resistance was confirmed by E-test method. Chi-square and Fisher’s exact test were used to compare the antibiotic susceptibilities statistically. Results: The highest resistance rates were determined for imipenem (50.2%), meropenem (51.9%) and piperacillintazobactam (64.0%) in P. aeruginosa strains (n=722). The changes in the rates of antibiotic resistance were not statistically significant in P. aeruginosa strains between the years 2011 and 2014. The decrease in gentamicin, amikacin and trimethoprim-sulfamethoxazole resistance and the increase in cefoperazone-sulbactam and tigecycline resistance was found to be statistically significant in A. baumannii strains (n=1044) between the years 2011 and 2014. The increase in imipenem and meropenem resistance was found to be statistically significant between the years 2012 and 2013. Piperacillin-tazobactam, ceftazidime, cefepime, imipenem and meropenem resistances in A. baumannii strains were found to be over 95% in all the years. Colistin was found to be the most effective antimicrobial agent for both bacteria. Conclusion: The determination of considerably high antibiotic resistance rates in P. aeruginosa and A. baumannii strains isolated from our hospital ICUs has indicated that rational antibiotic use policies and more effective infection control programs should be applied along with monitoring the antibiotic susceptibility profiles constantly. J Clin Exp Invest 2015; 6 (3): 279-285

Kaynakça

  • 1. Vincent JL, Rello J, Marshall J, et al. International study of the prevalence and outcomes of infection in intensive care units. JAMA 2009;302:2323-2329.
  • 2. Kollef MH. Is antibiotic cycling the answer to preventing the emergence of bacterial resistance in the intensive care unit? Clin Infect Dis 2006;43:82-88.
  • 3. Maragakis LL, Perl TM. Acinetobacter baumannii: epidemiology, antimicrobial resistance, and treatment options. Clin Infect Dis 2008;46:1254-1263.
  • 4. Alışkan H, Çolakoğlu Ş, Turunç T, ve ark. Yoğun bakım ve servis hastalarından izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii izolatlarının antibiyotik duyarlılık oranlarının dört yıllık izlemi. Mikrobiyol Bul 2008;42:321-329.
  • 5. Yüce A, Yapar N, Eren Kutsoylu O. İzmir Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi yoğun bakım hastalarından izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter spp. suşlarının 2000-2002 ve 2003-2006 yıllarında saptanan antibiyotik duyarlılık paternlerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyol Bul 2009;43:195-202.
  • 6. Clinical and Laboratory Standards Institute. Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing; Twenty-fourth Informational Supplement, CLSI Document M100-S24, CLSI, Wayne PA (2014).
  • 7. Uzun B, Güngör S, Sezak N, ve ark. Yoğun Bakım hastalarının kan kültürlerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii izolatlarının antibiyotik direnç yüzdelerindeki değişim. Turk Hij Den Biyol Derg 2014;71:1-8.
  • 8. Güven T, Yılmaz G, Güner HR, et al. Increasing resistance of nosocomial Acinetobacter baumannii: are we going to be defeated? Turk J Med Sci 2014;44:73-78.
  • 9. Özdem B, Gürelik FÇ, Çelikbilek N, ve ark. Çeşitli klinik örneklerden 2007-2010 yıllarında izole edilen Acinetobacter türlerinin direnç profilleri. Mikrobiyol Bul 2011;45:526-534.
  • 10. Jones RN, Ferraro MJ, Reler LB, et al. Multicenter studies of tigecycline disk diffusion susceptibility results for Acinetobacter spp. J Clin Microbiol 2007;45:227-230.
  • 11. Karlowsky JA, Draghi DC, Jones ME, et al. Surveillance for antimicrobial susceptibility among clinical isolates of Pseudomonas aeruginosa and Acinetobacter baumannii from hospitalized patients in the United States, 1998 to 2001. Antimicrob Agents Chemother 2003;47:1681-1688.
  • 12. İnce N, Geyik MF, Özdemir D, ve ark. Hastane infeksiyonu etkeni olan Pseudomonas aeruginosa suşlarının yıllara göre antibiyotik duyarlılıklarının karşılaştırılması. ANKEM Derg 2014;28:94-99.
  • 13. Jones RN, Stilwell MG, Rhomberg PR, Sader HS. Antipseudomonal activity of piperacillin/tazobactam: more than a decade of experience from the SENTRY Antimicrobial Surveillance Program (1997-2007). Diagn Microbiol Infect Dis 2009;65:331-334.
  • 14. Gur D, Hascelik G, Aydin N, et al. Antimicrobial resistance in gram-negative hospital isolates: results of the Turkish HITIT-2 Surveillance Study of 2007. J Chemother 2009;21:383-389.
  • 15. Rhomberg PR, Jones RN. Summary trends for the Meropenem Yearly Susceptibility Test Information Collection Program: a 10-year experience in the United States (1999-2008). Diagn Microbiol Infect Dis 2009;65:414-426.
  • 16. Zhanel GG, DeCorby M, Laing N, et al. Antimicrobialresistant pathogens in intensive care units in Canada: Results of the Canadian National Intensive Care Unit (CAN-ICU) Study, 2005-2006. Antimicrob Agents Chemother 2008;52:1430-1437.
  • 17. Mendes C, Oplustil C, Sakagami E, et al; MYSTIC Brazil Group. Antimicrobial susceptibility in intensive care units: MYSTIC Program Brazil 2002. Braz J Infect Dis 2005;9:44-51.
  • 18. Tan R, Liu J, Li M, et al. Epidemiology and antimicrobial resistance among commonly encountered bacteria associated with infections and colonization in intensive care units in a university-affiliated hospital in Shanghai. J Microbiol Immunol Infect 2014;47:87-94.
  • 19. Avcı M, Özgenç O, Coşkuner A, ve ark. Yoğun bakım ünitesinde hastane infeksiyonu etkenleri ve en sık soyutlanan mikroorganizmalarda yıllara göre değişen antibiyotik direnç profili. ANKEM Derg 2007;21:179- 183.
  • 20. Altunok ES, Koç MM. Yoğun Bakım Ünitesinden izole edilen Acinetobacter suşlarının yıllara göre antibiyotik direnç oranlarının karşılaştırılması. ANKEM Derg 2014;28:1-7.
  • 21. Zer Y, Akın FEÖ, Namıduru M. Acinetobacter baumannii suşlarında tigesiklin etkinliğinin araştırılması. İnfeksiyon Derg 2007;21:193-196.
  • 22. Sader HS, Farrell DJ, Flamm RK, Jones RN. Antimicrobial susceptibility of Gram-negative organisms isolated from patients hospitalized in intensive care units in United States and European hospitals (2009-2011). Diagn Microbiol Infect Dis 2014;78:443-448.
  • 23. Dizbay M, Keten DT, Arman D. Nozokomiyal Gram-Negatif Mikroorganizmalar: 10 Yılda Ne Değişti? FLORA 2010;15:105-111.
  • 24. Kurtoğlu MG, Opuş A, Kaya M, ve ark. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde klinik örneklerden izole edilen Acinetobacter baumannii suşlarında antibakteriyel direnç (2008-2010). ANKEM Derg 2011;25:35-41.
  • 25. Türk Dağı H, Arslan U, Tuncer İ. Kan kültürlerinden izole edilen Acinetobacter baumannii suşlarında anti¬biyotik direnci. ANKEM Derg 2011;25:22-26.
  • 26. Turner PJ. MYSTIC Europe 2007: activity of meropenem and other broad-spectrum agents against nosocomial isolates. Diagn Microbiol Infect Dis 2009;63:217- 222.
  • 27. Gales AC, Jones RN, Sader HS. Contemporary activity of colistin and polymyxin B against a worldwide collection of Gram-negative pathogens: results from the SENTRY Antimicrobial Surveillance Program (2006- 09). J Antimicrob Chemother 2011;66: 2070-2074.
  • 28. De Francesco MA, Ravizzola G, Peroni L, et al. Prevalence of multidrug-resistant Acinetobacter baumannii and Pseudomonas aeruginosa in an Italian hospital. J Infect Public Health 2013;6:179-185.
  • 29. McCracken M, Mataseje LF, Loo V, et al. Characterization of Acinetobacter baumannii and meropenemresistant Pseudomonas aeruginosa in Canada: results of the CANWARD 2007-2009 study. Diagn Microbiol Infect Dis 2011;69:335-341.
  • 30. Yolbaş I, Tekin R, Güneş A, et al. Antibiotic susceptibility of Acinetobacter baumannii strains in a university hospital. J Clin Exp Invest 2013;4:318-321.
  • 31. Bilman FB, Ayaydın Z, Turhanoğlu M, et al. Nonfermentative gram-negative microorganisms isolated from intensive care units and their resistance profiles in a training and research hospital. J Clin Exp Invest 2014;5:391-396.
  • 32. Navon-Venezia S, Leavitt A, Carmeli Y. High tigecycline resistance in multidrug-resistant Acinetobacter baumannii. J Antimicrob Chemother 2007;59:772- 774.

Yoğun bakım ünitelerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarında antibiyotik direnç profillerinin yıllar içindeki değişimi

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 3, 279 - 285, 25.10.2015
https://doi.org/10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533

Öz

Amaç: Bu çalışmada 2011-2014 yılları arasında yoğun bakım üniteleri (YBÜ)’nde yatan hastalardan izole edilen Pseudomonas aeruginosa veAcinetobacter baumannii suşlarının antibiyotik direnç profillerinin belirlenmesi ve yıllar içindeki değişiminin araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntemler: Suşların tür tanımlamaları ve antibiyotik duyarlılık testleri otomatize sistem ile yapılmıştır. Sefoperazon-sulbaktam ve tigesiklin duyarlılığı disk difüzyon yöntemiyle belirlenmiştir. İmipenem, meropenem ve kolistin direnci E-test yöntemiyle doğrulanmıştır. Antibiyotik duyarlılıklarının istatistiksel olarak karşılaştırılmasında ki-kare ve Fisher’s exact testi kullanılmıştır.

Bulgular: P. aeruginosa suşlarında (n=722), en yüksek direnç oranları imipenem (%50,2), meropenem (%51,9) ve piperasilin-tazobaktama (%64,0) karşı saptanmıştır. P. aeruginosa'da 2011 ile 2014 yılı arasındaki antibiyotik direnç oranlarındaki değişimler istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.A. baumannii suşlarında (n=1044), 2011 ile 2014 yılı arasında gentamisin, amikasin ve trimetoprim-sülfametoksazol direncinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalma saptanırken, sefoperazon-sulbaktam ve tigesiklin direncinde istatistiksel olarak anlamlı bir artış saptanmıştır. 2012 ile 2013 yılı arasında imipenem ve meropenem direncindeki artışlar anlamlı bulunmuştur. Piperasilin-tazobaktam, seftazidim, sefepim, imipenem ve meropenem direncinin A. baumannii'de tüm yıllarda %95’in üzerinde olduğu görülmüştür. Her iki bakteri için en etkili antimikrobiyal ajanın kolistin olduğu saptanmıştır.

Sonuç: Hastanemiz YBÜ’nde izole edilen P. aeruginosa ve A. baumannii suşlarında antibiyotik direnç oranlarının oldukça yüksek bulunması, antibiyotik duyarlılık profillerinin sürekli izlenerek akılcı antibiyotik kullanım politikalarının ve daha etkin enfeksiyon kontrol programlarının uygulanması gerektiğini göstermiştir.

Anahtar kelimeler: Pseudomonas aeruginosaAcinetobacter baumannii, yoğun bakım üniteleri, antibiyotik direnci

Kaynakça

  • 1. Vincent JL, Rello J, Marshall J, et al. International study of the prevalence and outcomes of infection in intensive care units. JAMA 2009;302:2323-2329.
  • 2. Kollef MH. Is antibiotic cycling the answer to preventing the emergence of bacterial resistance in the intensive care unit? Clin Infect Dis 2006;43:82-88.
  • 3. Maragakis LL, Perl TM. Acinetobacter baumannii: epidemiology, antimicrobial resistance, and treatment options. Clin Infect Dis 2008;46:1254-1263.
  • 4. Alışkan H, Çolakoğlu Ş, Turunç T, ve ark. Yoğun bakım ve servis hastalarından izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii izolatlarının antibiyotik duyarlılık oranlarının dört yıllık izlemi. Mikrobiyol Bul 2008;42:321-329.
  • 5. Yüce A, Yapar N, Eren Kutsoylu O. İzmir Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi yoğun bakım hastalarından izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter spp. suşlarının 2000-2002 ve 2003-2006 yıllarında saptanan antibiyotik duyarlılık paternlerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyol Bul 2009;43:195-202.
  • 6. Clinical and Laboratory Standards Institute. Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing; Twenty-fourth Informational Supplement, CLSI Document M100-S24, CLSI, Wayne PA (2014).
  • 7. Uzun B, Güngör S, Sezak N, ve ark. Yoğun Bakım hastalarının kan kültürlerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii izolatlarının antibiyotik direnç yüzdelerindeki değişim. Turk Hij Den Biyol Derg 2014;71:1-8.
  • 8. Güven T, Yılmaz G, Güner HR, et al. Increasing resistance of nosocomial Acinetobacter baumannii: are we going to be defeated? Turk J Med Sci 2014;44:73-78.
  • 9. Özdem B, Gürelik FÇ, Çelikbilek N, ve ark. Çeşitli klinik örneklerden 2007-2010 yıllarında izole edilen Acinetobacter türlerinin direnç profilleri. Mikrobiyol Bul 2011;45:526-534.
  • 10. Jones RN, Ferraro MJ, Reler LB, et al. Multicenter studies of tigecycline disk diffusion susceptibility results for Acinetobacter spp. J Clin Microbiol 2007;45:227-230.
  • 11. Karlowsky JA, Draghi DC, Jones ME, et al. Surveillance for antimicrobial susceptibility among clinical isolates of Pseudomonas aeruginosa and Acinetobacter baumannii from hospitalized patients in the United States, 1998 to 2001. Antimicrob Agents Chemother 2003;47:1681-1688.
  • 12. İnce N, Geyik MF, Özdemir D, ve ark. Hastane infeksiyonu etkeni olan Pseudomonas aeruginosa suşlarının yıllara göre antibiyotik duyarlılıklarının karşılaştırılması. ANKEM Derg 2014;28:94-99.
  • 13. Jones RN, Stilwell MG, Rhomberg PR, Sader HS. Antipseudomonal activity of piperacillin/tazobactam: more than a decade of experience from the SENTRY Antimicrobial Surveillance Program (1997-2007). Diagn Microbiol Infect Dis 2009;65:331-334.
  • 14. Gur D, Hascelik G, Aydin N, et al. Antimicrobial resistance in gram-negative hospital isolates: results of the Turkish HITIT-2 Surveillance Study of 2007. J Chemother 2009;21:383-389.
  • 15. Rhomberg PR, Jones RN. Summary trends for the Meropenem Yearly Susceptibility Test Information Collection Program: a 10-year experience in the United States (1999-2008). Diagn Microbiol Infect Dis 2009;65:414-426.
  • 16. Zhanel GG, DeCorby M, Laing N, et al. Antimicrobialresistant pathogens in intensive care units in Canada: Results of the Canadian National Intensive Care Unit (CAN-ICU) Study, 2005-2006. Antimicrob Agents Chemother 2008;52:1430-1437.
  • 17. Mendes C, Oplustil C, Sakagami E, et al; MYSTIC Brazil Group. Antimicrobial susceptibility in intensive care units: MYSTIC Program Brazil 2002. Braz J Infect Dis 2005;9:44-51.
  • 18. Tan R, Liu J, Li M, et al. Epidemiology and antimicrobial resistance among commonly encountered bacteria associated with infections and colonization in intensive care units in a university-affiliated hospital in Shanghai. J Microbiol Immunol Infect 2014;47:87-94.
  • 19. Avcı M, Özgenç O, Coşkuner A, ve ark. Yoğun bakım ünitesinde hastane infeksiyonu etkenleri ve en sık soyutlanan mikroorganizmalarda yıllara göre değişen antibiyotik direnç profili. ANKEM Derg 2007;21:179- 183.
  • 20. Altunok ES, Koç MM. Yoğun Bakım Ünitesinden izole edilen Acinetobacter suşlarının yıllara göre antibiyotik direnç oranlarının karşılaştırılması. ANKEM Derg 2014;28:1-7.
  • 21. Zer Y, Akın FEÖ, Namıduru M. Acinetobacter baumannii suşlarında tigesiklin etkinliğinin araştırılması. İnfeksiyon Derg 2007;21:193-196.
  • 22. Sader HS, Farrell DJ, Flamm RK, Jones RN. Antimicrobial susceptibility of Gram-negative organisms isolated from patients hospitalized in intensive care units in United States and European hospitals (2009-2011). Diagn Microbiol Infect Dis 2014;78:443-448.
  • 23. Dizbay M, Keten DT, Arman D. Nozokomiyal Gram-Negatif Mikroorganizmalar: 10 Yılda Ne Değişti? FLORA 2010;15:105-111.
  • 24. Kurtoğlu MG, Opuş A, Kaya M, ve ark. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde klinik örneklerden izole edilen Acinetobacter baumannii suşlarında antibakteriyel direnç (2008-2010). ANKEM Derg 2011;25:35-41.
  • 25. Türk Dağı H, Arslan U, Tuncer İ. Kan kültürlerinden izole edilen Acinetobacter baumannii suşlarında anti¬biyotik direnci. ANKEM Derg 2011;25:22-26.
  • 26. Turner PJ. MYSTIC Europe 2007: activity of meropenem and other broad-spectrum agents against nosocomial isolates. Diagn Microbiol Infect Dis 2009;63:217- 222.
  • 27. Gales AC, Jones RN, Sader HS. Contemporary activity of colistin and polymyxin B against a worldwide collection of Gram-negative pathogens: results from the SENTRY Antimicrobial Surveillance Program (2006- 09). J Antimicrob Chemother 2011;66: 2070-2074.
  • 28. De Francesco MA, Ravizzola G, Peroni L, et al. Prevalence of multidrug-resistant Acinetobacter baumannii and Pseudomonas aeruginosa in an Italian hospital. J Infect Public Health 2013;6:179-185.
  • 29. McCracken M, Mataseje LF, Loo V, et al. Characterization of Acinetobacter baumannii and meropenemresistant Pseudomonas aeruginosa in Canada: results of the CANWARD 2007-2009 study. Diagn Microbiol Infect Dis 2011;69:335-341.
  • 30. Yolbaş I, Tekin R, Güneş A, et al. Antibiotic susceptibility of Acinetobacter baumannii strains in a university hospital. J Clin Exp Invest 2013;4:318-321.
  • 31. Bilman FB, Ayaydın Z, Turhanoğlu M, et al. Nonfermentative gram-negative microorganisms isolated from intensive care units and their resistance profiles in a training and research hospital. J Clin Exp Invest 2014;5:391-396.
  • 32. Navon-Venezia S, Leavitt A, Carmeli Y. High tigecycline resistance in multidrug-resistant Acinetobacter baumannii. J Antimicrob Chemother 2007;59:772- 774.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Yazısı
Yazarlar

M. Cem Şirin

Neval Ağuş Bu kişi benim

Nisel Yılmaz Bu kişi benim

Yeşer Derici Bu kişi benim

Sevgi Hancı Bu kişi benim

Arzu Bayram Bu kişi benim

Pınar Şamlıoğlu Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 25 Ekim 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 6 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Şirin, M. C., Ağuş, N., Yılmaz, N., Derici, Y., vd. (2015). Yoğun bakım ünitelerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarında antibiyotik direnç profillerinin yıllar içindeki değişimi. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 6(3), 279-285. https://doi.org/10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533
AMA Şirin MC, Ağuş N, Yılmaz N, Derici Y, Hancı S, Bayram A, Şamlıoğlu P. Yoğun bakım ünitelerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarında antibiyotik direnç profillerinin yıllar içindeki değişimi. J Clin Exp Invest. Kasım 2015;6(3):279-285. doi:10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533
Chicago Şirin, M. Cem, Neval Ağuş, Nisel Yılmaz, Yeşer Derici, Sevgi Hancı, Arzu Bayram, ve Pınar Şamlıoğlu. “Yoğun bakım ünitelerinden Izole Edilen Pseudomonas Aeruginosa Ve Acinetobacter Baumannii suşlarında Antibiyotik Direnç Profillerinin yıllar içindeki değişimi”. Journal of Clinical and Experimental Investigations 6, sy. 3 (Kasım 2015): 279-85. https://doi.org/10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533.
EndNote Şirin MC, Ağuş N, Yılmaz N, Derici Y, Hancı S, Bayram A, Şamlıoğlu P (01 Kasım 2015) Yoğun bakım ünitelerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarında antibiyotik direnç profillerinin yıllar içindeki değişimi. Journal of Clinical and Experimental Investigations 6 3 279–285.
IEEE M. C. Şirin, “Yoğun bakım ünitelerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarında antibiyotik direnç profillerinin yıllar içindeki değişimi”, J Clin Exp Invest, c. 6, sy. 3, ss. 279–285, 2015, doi: 10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533.
ISNAD Şirin, M. Cem vd. “Yoğun bakım ünitelerinden Izole Edilen Pseudomonas Aeruginosa Ve Acinetobacter Baumannii suşlarında Antibiyotik Direnç Profillerinin yıllar içindeki değişimi”. Journal of Clinical and Experimental Investigations 6/3 (Kasım 2015), 279-285. https://doi.org/10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533.
JAMA Şirin MC, Ağuş N, Yılmaz N, Derici Y, Hancı S, Bayram A, Şamlıoğlu P. Yoğun bakım ünitelerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarında antibiyotik direnç profillerinin yıllar içindeki değişimi. J Clin Exp Invest. 2015;6:279–285.
MLA Şirin, M. Cem vd. “Yoğun bakım ünitelerinden Izole Edilen Pseudomonas Aeruginosa Ve Acinetobacter Baumannii suşlarında Antibiyotik Direnç Profillerinin yıllar içindeki değişimi”. Journal of Clinical and Experimental Investigations, c. 6, sy. 3, 2015, ss. 279-85, doi:10.5799/ahinjs.01.2015.03.0533.
Vancouver Şirin MC, Ağuş N, Yılmaz N, Derici Y, Hancı S, Bayram A, Şamlıoğlu P. Yoğun bakım ünitelerinden izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter baumannii suşlarında antibiyotik direnç profillerinin yıllar içindeki değişimi. J Clin Exp Invest. 2015;6(3):279-85.