Farklı Öğretim Kademesindeki Öğrencilerin Işığın Yansıması Konusunu Anlama Düzeyleri

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 11, 1 - 32, 30.04.2018

Hakan Şevki Ayvacı Bahar Candaş

https://doi.org/10.18009/jcer.309748

Cited By: 3

Öz

Işık soyut yapısından dolayı öğrencilerin
zihinlerinde yapılandırmakta zorluk çektiği kavramlardan biri olup, kavramın
günlük yaşamdaki yerinden dolayı kavramsal yapılanmanın erken gelişim
dönemlerinden itibaren doğru yapılanması önemlidir. Bu çalışma, farklı öğretim
kademesindeki öğrencilerin ışığın yansıması konusuna ilişkin kavramsal anlama
düzeylerinin gelişiminin biçimlendirici yoklama soruları ile belirlenmesi
amaçlanmaktadır. Kesitsel yöntem ile yürütülen çalışma, Trabzon ilinde öğrenim
gören 18 okul öncesi, 25 dördüncü sınıf, 20 yedinci sınıf ve 15 lise ikinci
sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Keeley tarafından ışığın yansımasına yönelik
geliştirilmiş beş biçimlendirici yoklama sorusu ile veriler toplanmıştır.
Öğrencilerin cevapları incelendiğinde, her öğretim kademesindeki öğrenci
grubunun cisimlerin gece ve gündüz ile karanlıkta görünmeleri ve düzlem
aynadaki görüntünün büyüklüğü ile ilgili yanlış ve alternatif kavramlarının
olduğunu ve kavramsal gelişimleri arasında ciddi farklılıklar olmadığını
göstermektedir. Fen öğretiminde gerçek yaşam problemleri çözümlenirken
kavramsal anlama ve muhakeme yerine matematiksel problemlerin ön planda
alınmasının bu durumun nedeni olduğu düşünülmektedir. Öğrencilerin bilişsel
farklılıklarının olmadığı düşünüldüğünde, ışığın yansımasına ilişkin
hazırlanacak ders içeriklerinin öğrencilerde kavramsal derinliği sağlayacak
şekilde hazırlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Işığın yansıması, kesitsel yöntem, kavramsal anlama, biçimlendirici yoklama soruları

Students’ Undertandings on Light Reflection from Different Educational Level

Öz

Light is the one of the concepts that students
have difficulty constructed in their minds due to its abstract nature. In this
study, it is aimed to determine from different educational levels students'
development at level of conceptual understanding related to light reflection
with formative assessment probes.  In
this study, it is aimed to determine students’ conceptual understanding levels
on light reflection. The cross-sectional study was conducted with 18
pre-school, 25 fourth-grade, 20 seventh-grade and 15 high school second-year
students from Trabzon. Data were collected with five formative assessment
probes developed by Keeley about light reflection. Findings indicate that there
is no significant difference between the conceptual development for each
students' level. In science teaching when real life problems are being worked,
way of solving mathematical problems is front-line instead of conceptual
understanding and reasoning. It is suggested that course content about light
reflection should be prepared as providing students' depth conceptual
understanding because of students have no cognitive differences.

Anahtar Kelimeler

Light reflection, cross sectional method, conceptual understanding, formative assessment probes

Kaynakça

• Anderson, C. W. & Smith, E. L. (1986). Children's conceptions of light and color: understanding the role of unseen rays. ERIC, Retrieved March 14, 2014 from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED270318.pdf.
• Aşkar, P. & Akkoyunlu, B. (1993). Kolb öğrenme stili envanteri. Eğitim ve Bilim, 17 (87).
• Aydın, H. & Uşak, M. (2003). Fen derslerinde alternatif kavramların araştırılmasının önemi: Kuramsal bir yaklaşım. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 121-135.
• Aydoğan, S., Güneş, B. & Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık konusunda kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 111-124.
• Ayvacı, H. Ş. & Devecioglu, Y. (2002). Kavram haritasının fen bilgisi başarısına etkisi. Sözlü Bildiri 16-18 Eylül 2002 V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara, Türkiye.
• Ayvacı, H. Ş., Bakırcı, H. & Yıldız, M. (2012). Kütle, ağırlık ve yerçekimi kavramlarının farklı öğretim seviyelerindeki öğrencilerin anlama düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2).
• Black, P. & William, D. (2009). Developing the theory of formative assessment. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 21, 5-31.
• Bulunuz, M. & Bulunuz, N. (2013). Fen öğretiminde biçimlendirici değerlendirme ve etkili uygulama örneklerinin tanıtılması, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10 (4), 119-135.
• Büyükkasap, E., Düzgün, B., & Ertuğrul, M. (2001). Lise öğrencilerinin ışık hakkındaki yanlış kavramları. Milli Eğitim Dergisi, 149.
• Cansüngü-Koray, Ö. ve Bal, Ş. (2002). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ışık ve ışığın hızı ile ilgili yanlış kavramları ve bu kavramları oluşturma şekilleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 1-11.
• Coştu, B., Ayas, A. & Ünal, S. (2007). Kavram yanılgıları ve olası nedenleri: kaynama kavramı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 123-136.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Celepler: Trabzon.
• Çepni, S., Ayvacı, H.Ş. & Bacanak, A. (2009). Bilim teknoloji toplum ve sosyal değişim (Genişletilmiş 4. Baskı). Celepler: Trabzon.
• Demir, Y., Uzoğlu, M. & Büyükkasap, E. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kuvvet ve hareket ile ilgili sahip olduğu kavram yanılgılarının belirlenmesinde kullanılan karikatürlerin ve çoktan seçmeli soruların etkililiğinin karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 1 (1), 88-102.
• Demirci, N. & Ahçı, M. (2016). Işık ve Optik Konuları ile İlgili Üniversite Öğrencilerinin Kavramsal Anlama Düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10 (1).
• Driver, R. (1997). The application of science education theories: A reply to Stephen P. Norris and Tone Kvernbekk. Journal of Research in Science Teaching, 34 (10), 1007-1018.
• Ercan, F., Taşdere, A. & Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (2), 136-154.
• Eshach H. (2003). Small-group ınterview-based discussions about diffused shadow. Journal of Science Education and Technology, 12 (3), 261-275.
• Fang, Z. (2005). Scientific literacy: a systematic functional linguistics perspective. Science Education, 89 (2), 335-347.
• Galili, I. & Hazan, A. (2000). Learners’ knowledge in optic: interpretation, structure and analysis. International Journal of Science Education, 22 (1), 57-88.
• İpek Akbulut, H., Şahin, Ç. & Çepni, S. (2013). İş ve enerji konusu ile ilgili kavramsal değişimin incelenmesi: ikili yerleşik öğrenme modeli örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (25), 241-268.
• Kara İ., Avcı D. E. & Çekbaş, Y. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışık kavramı ile ilgili bilgi düzeylerinin araştırılması (Investigation of the science teacher candidates’ knowledge level about the concept of light). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 46-57.
• Karataş, F. Ö., Köse, S. & Coştu, B. (2003). Öğrenci yanılgılarını ve anlama düzeylerini belirlemede kullanılan iki aşamalı testler, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 13, 54-69.
• Kavanagh, C. & Sneider, C. (2007). Learning about gravity. free fall: a guide for teachers and curriculum developers. The Astronomy Education Review, 2 (5), 21-52.
• Kaya, A. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışık ve atom kavramlarını anlama seviyelerinin tespiti. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 15-38.
• Keeley, P., Eberle, F. & Farrin, L. (2005). Uncovering student ideas in science, vol. 1: 25 Formative assessment probes. California: Corwin & NSTA Press.
• Keeley, P., Eberle, F. & Tugal, J. (2007). Uncovering student ideas in science, vol. 2: 25 More formative assessment probes. Virginia: Arlington & NSTA Press.
• Keeley, P., Eberle, F., & Dorsey, C. (2008). Uncovering student ideas in science, vol. 3: Another 25 formative assessment probes. Virginia: Arlington & NSTA Press.
• Keeley, P. & Tugel, J. (2009). Uncovering student ideas in science, vol. 4: 25 New formative assessment probes. Virginia: Arlington & NSTA Press.
• Kıryak, Z., Bulunuz, N. & Zeybek, Ö. (2015). Biçimlendirici yoklama soruları ile 7. sınıf öğrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki kavramsal anlama düzeylerinin belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9 (2), 34-60.
• Kıryak, Z. & Çepni, S. (2015). Fen bilimleri ders kitabında kullanılan fizik dilinin 7. sınıf öğrencileri tarafından algılanma biçimleri. Milli Eğitim, 44, 145-168.
• Mazlum, E., & Yiğit, N. (2017). Işık konusundaki kavram bilgisi göstergelerinin ve öğretim kanallarının akran öğretimi uygulamalarıyla incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 295-311.
• Metin, M., & Özmen H. (2010). Biçimlendirici Değerlendirmeye Yönelik Öğretmen Adaylarının Düşünceleri. Milli Eğitim Dergisi, 187, 293-310.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Ömeroğlu, E. & Ulutaş, İ. (2004). Çocuk ve ergen gelişimi. MORPA Yayıncılık.
• Özdemir, O. (2010). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fen okuryazarlığının durumu. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (3), 42-56.
• Özmen, H. (2003). Kimya öğretmen adaylarının asit ve baz kavramlarıyla ilgili bilgilerini günlük olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11 (2), 317-324.
• Pine, K., Messer, D. & St. John, K. (2001). Children's misconceptions in primary science: A survey of teachers' views. Research in Science & Technological Education, 19 (1), 79-96.
• Posner, G. J., Strike, K. A., Hewson, P. W., & Gertzog, W. A. (1982). Accommodation of a scientific conception: Toward a theory of conceptual change. Science education, 66 (2), 211-227.
• Şahin, Ç., İpek, H. & Ayas, A. (2008). Students’ understanding of light concept primary school: a cross-age study. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 9 (1).
• Şen, A.İ. (2003). İlköğretim öğrencilerinin ışık, görme ve aynalar konusundaki kavram yanılgılarının ve öğrenme zorluklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 176-185.
• Taşdemir, A. & Demirbaş, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde gördükleri konulardaki kavramları günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 124-148.
• Uzun, S., Alev, N. & Karal, I. S. (2013). A Cross-age study of an understanding of light and sight concepts in physics. Science Education International, 24 (2), 129-149.
• Uzoğlu, M., Yıldız, A., Demir, Y. & Büyükkasap, E. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışıkla ilgili kavram yanılgılarının belirlenmesinde kavram karikatürlerinin ve açık uçlu soruların etkililiklerinin karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 367-388.
• Ünal, S. & Coştu, B. (2005). Problematic issue for students: Does it sink or float. In Asia-Pasific Forum on Science Learning and Teaching. 6 (1), 1-16.
• Van Zee, E. H., Hammer, D., Roy, M.B.P. & Peter, J. (2005). Learning and teaching science as inquiry: A case study of elementary school teachers' investigations of light. Science Education, 89(6), 1007- 1042.
• Yağbasan, R. & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (13), 102-120.
• Yalcin, M., Altun, S., Turgut, U. & Aggül, F. (2009). First year turkish science undergraduates’ understandings and misconceptions of light. Science and Education, 18 (8), 1083-1093.
• Yeşilyurt, M., Bayraktar, Ş., Kan, S. & Orak, S. (2005). İlköğretim öğrencilerinin ışık kavramı ile ilgili düşünceleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 1-24.