Kimya Endüstrilerinde Patlama ve Yangınların Önlenmesi ve İlgili Vaka Çalışmaları

Yıl 2019, Cilt: 31 Sayı: 1, 36 - 46, 31.03.2019

Ufuk Mevlevıoglu M.a. Neşet Kadırgan Gökçen Alev Çiftçioğlu

https://doi.org/10.7240/jeps.457561

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, iş yerlerinde karşılaşılabilen patlama ve yangın
risklerini değerlendirmek ve bu risklere karşı alınabilecek önlemleri
belirlemek için Türkiye’nin ulusal mevzuatı ve TSE standartlarında belirtilen
yöntemler incelenmekte ve hayali bir kimya tesisine uygulanmaktadır. Hayali
tesisteki solvent tankı ve solvent pompası için yapılan değerlendirmede, tank
içerisinin “Bölge 0” patlayıcı ortam olarak sınıflandırılabileceği, pompa
etrafında ise çeşitli mühendislik yaklaşımlarıyla farklı patlayıcı ortam değerlendirmeleri
yapılabileceği sonuçlarına varılmıştır. Ayrıca hayali tesisteki polimer toz
besleme hunisi için yapılan değerlendirmede, huni içerisinin “Bölge 20” patlayıcı
ortam olarak sınıflandırılabileceği, huni etrafında oluşabilecek patlayıcı
ortamın tehlike mesafesinin ise, ilgili standartta verilen nitel yöntemlere
dayanarak tahmini olarak yapılabileceği gösterilmiştir. Sınıflandırılmış olan
bu tehlikeli bölgelerin dahilinde kullanılabilecek cihazların kategorileri ve
diğer özellikleri belirlenmiş, bu bölgelerde patlama ve yangınlara karşı
alınabilecek önlemlere çeşitli örnekler verilmiştir. Sonuç olarak kimya
endüstrisinde sıkça rastlanabilecek tanklar, pompalar, solventler vb.
etkenlerle ilgili deneysel veriler üretilmesine ve yanıcı tozlarla ilgili
standart testleri yapabilecek akredite laboratuvarlara ihtiyaç duyulduğu
vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

tehlikeli bölge sınıflandırma, yangın ve patlamadan korunma

Kaynakça

• [1] Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik (30.04.2013)
• [2] TS EN 1127-1 Patlayıcı ortamlar - Patlamayı önleme ve korunma - Bölüm 1: Temel kavramlar ve metodoloji (2012)
• [3] TS EN 60079-20-1 Elektrikli Cihazlar - Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan - Bölüm 20-1: Gaz ve Buhar Sınıflandırması İçin Malzeme Karakteristikleri - Deney Metotları ve Veriler (2012)
• [4] TS EN 60079-10-2 Explosive atmospheres - Part 10-2: Classification of areas - Explosive dust atmospheres (2015)
• [5] TS EN 13463-1 Potansiyel patlayıcı ortamlar için elektrikli olmayan donanımlar - Bölüm 1: Temel yöntem ve kurallar (2010)
• [6] NFPA 77 - Recommended Practice on Static Electricity (2014)
• [7] Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik (2014/34/AB) (30.06.2016)
• [8] TS EN 60079-0 Patlayıcı ortamlar - Bölüm 0: Donanım - Genel kurallar (2013)
• [9] TS EN 60079-14 Elektrikli cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan - bölüm 14: Elektriksel tesislerin tasarımı, seçimi ve monte edilmesi (2014)
• [10] Jérôme TAVEAU. Application of dust explosion protection systems. Procedia Engineering 84 ( 2014 ) 297 – 305
• [11] Maria Mitua, Elisabeth Brandes, Werner Hirsch. Mitigation effects on the explosion safety characteristic data of ethanol/air mixtures in closed vessel. Process Safety and Environmental Protection 117 (2018) 190–199
• [12] TS EN 60079-10-1 Patlayıcı ortamlar- Bölüm 10-1: Alanların sınıflandırılması - Patlayıcı gaz ortamları (2015)
• [13] http://staubex.ifa.dguv.de/explokomp.aspx?nr=461&lang=e (18.08.2018)