Valuation analysis in erosion control activities

Yıl 2016, Cilt: 66 Sayı: 1, 139 - 158, 01.01.2016

Tuğba Deniz Kenan Ok

https://doi.org/10.17099/jffiu.18338

Öz

Erozyon kontrolü çalışmalarında değer analizi

Özet: Erozyon kontrol çalışmalarıyla pazarı olan ve olmayan birçok mal ve hizmet üretilmektedir. Pazarı olan mal ve hizmetlerin piyasada fiyatı bulunmakta ve bu fiyat değerin göstergesi olarak kabul edilebilmektedir. Oysa pazarı olmayan mal ve hizmetlerin değerini belirlemek için Koşullu Değer Belirleme, Fayda Transferi, Hedonik Fiyatlandırma ve Seçim Deneyleri gibi özel yöntemler kullanmak gerekmektedir. Bu çalışmada, Adana ve Niğde illerinin bazı ilçe ve köylerinde yürütülen Çakıt Çayı Erozyon Kontrol Projesi’nin yarattığı, pazarı olmayan dört faydanın (sel riskinin önlenmesi, toprak erozyonunun azaltılması, baraj ömrünün uzaması, kaliteli kaynak suyuna erişimin arttırılması) marjinal değerleri Seçim Deneyleri Yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir. Seçim Deneyleri Yönteminin gerektirdiği veriler, geliştirilen özel anketlerle elde edilmiştir. Yüz yüze görüşme tekniği ile 300 adet anket yapılmış ve toplanan veriler, Çok Durumlu Logit Model’de değerlendirilerek, havzada yaşayan halkın incelenen faydalar için ödeme eğilimleri belirlenmiştir. Model sonuçlarına göre; deneklerin selleri bir yıl ertelemek için 1,15 TL, toprak erozyonunu yüzde bir oranında önlemek için 4,43 TL, baraj ömrünü bir yıl uzatmak için -0,25 TL ve kaynak suyuna erişimi yüzde bir oranında arttırmak için 2,13 TL ödeme eğiliminde oldukları saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler: Erozyon, erozyon kontrol çalışmaları, değer belirleme, seçim deneyleri yöntemi, Çakıt Havzası

Valuation analysis in erosion control activities

Abstract: Many market and non-market goods and services are generated via erosion control activities. Prices of market goods and services are readily available and are regarded as indicators of their value. However, to determine the monetary value of non-market goods and services, special valuation methods such as Contingent Valuation Method, BenefitTransfer Method, Hedonic Pricing Method and Choice Experiments Method need to be used. This study attempts to estimate the values of four non-market benefits (namely, postpone of flood occurrence, prevention of soil erosion, increase dam life and increase access to spring water) generated via the Çakıt Stream Basin Erosion Control Project executed in Adana and Niğde Provinces of Turkey. The marginal values of these benefits were estimated via Choice Experiments Method. A customized face-to-face survey was conducted among 300 respondents in order to meet the data requirements of this evaluation method. The basin residents’ willingness to pay for the examined benefits was determined via an assessment of the collected data using Multinomial Logit Model. The results reveal that, respondents would pay for one year postpone of flood occurrence; 4.43 Turkish Liras for one percent prevention of soil erosion; -0.25 Turkish Liras one year increase for dam life; and 2.13 Turkish Liras one percent increase for access to spring water.

Keywords: Erosion, erosion control activities, valuation, choice experiments method, Çakıt Basin

Received (Geliş tarihi): 26.02.2015 - Revised (Düzeltme tarihi): 10.03.2015 -   Accepted (Kabul tarihi): 10.03.2015

To cite this article: Deniz, T., Ok, K., 2016. Erozyon kontrolü çalışmalarında değer analizi. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 66(1): 139-158. DOI: 10.17099/jffiu.18338

Anahtar Kelimeler

-

Erozyon kontrolü çalışmalarında değer analizi

Öz

Erozyon kontrol çalışmalarıyla pazarı olan ve olmayan birçok mal ve hizmet üretilmektedir. Pazarı olan mal ve hizmetlerin piyasada fiyatı bulunmakta ve bu fiyat değerin göstergesi olarak kabul edilebilmektedir. Oysa pazarı olmayan mal ve hizmetlerin değerini belirlemek için Koşullu Değer Belirleme, Fayda Transferi, Hedonik Fiyatlandırma ve Seçim Deneyleri gibi özel yöntemler kullanmak gerekmektedir. Bu çalışmada, Adana ve Niğde illerinin bazı ilçe ve köylerinde yürütülen Çakıt Çayı Erozyon Kontrol Projesi’nin yarattığı, pazarı olmayan dört faydanın (sel riskinin önlenmesi, toprak erozyonunun azaltılması, baraj ömrünün uzaması, kaliteli kaynak suyuna erişimin arttırılması) marjinal değerleri Seçim Deneyleri Yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir. Seçim Deneyleri Yönteminin gerektirdiği veriler, geliştirilen özel anketlerle elde edilmiştir. Yüz yüze görüşme tekniği ile 300 adet anket yapılmış ve toplanan veriler, Çok Durumlu Logit Model’de değerlendirilerek, havzada yaşayan halkın incelenen faydalar için ödeme eğilimleri belirlenmiştir. Model sonuçlarına göre; deneklerin selleri bir yıl ertelemek için 1,15 TL, toprak erozyonunu yüzde bir oranında önlemek için 4,43 TL, baraj ömrünü bir yıl uzatmak için -0,25 TL ve kaynak suyuna erişimi yüzde bir oranında arttırmak için 2,13 TL ödeme eğiliminde oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Erozyon, erozyon kontrol çalışmaları, değer belirleme, seçim deneyleri yöntemi, Çakıt Havzası

Kaynakça

• Adamowicz, W., Louviere, J., Swait, J., 1998. Introduction to Attribute-Based Stated Choice Methods, Resource Valuation Branch Damage Assesment Center, NOAA- National Oceanic and Atmospheric Administration, Final Report.
• AGM, 2007. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Eylem Planı (2008-2012), T. C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• AGM, 2009. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü Müdürlüğü Resmi Web Sitesi, [online], http://www.agm.gov.tr [Ziyaret Tarihi: 07.03.2009].
• Balcı, N., 1996. Toprak Koruması, İ. Ü. Yayın No: 394, Orman Fakültesi Yayın No: 439, ISBN: 975-404-423-6, İstanbul.
• Bateman, I.J., Carson, R.T., Day, B., Hanemann, M., Hanley, N., Hett, T., Lee, M.J., Loomes, Mourato, S.,
• Özdemiroğlu, E., Pearce, D.W., Sugden, R., Swanson, J., 2002. Economic Valuation with Stated Preference Techniques, Edward Elgar Publishing, USA.
• Bekiroğlu, S., 1998. Arazi ve Orman Değerinin Saptanması Konusunda Araştırmalar (Ayvalık Örneği), Doktora Tezi (Yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Bennett, J., Blamey, R., 2001. The Choice Modelling Approach to Environmental Valuation, Edward Elgar Publishing,
• ISBN: 1 84064 304, USA. Brown, C. T., Bergstrom, C.J., Loomis B. J. 2005. Defining, Valuing, and Providing Ecosystem Goods and Services.
• Colombo, S., Hanley, N., Calatrava-Requena, J., 2005. Designing policy for reducing the off-farm effects of soil erosion using choice experiments. Journal of Agricultural Economics 56(1): 81-95. Deniz, T., 2006. Çevresel Muhasebe ve Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Deniz, T., 2012. Erozyon Kontrolü Çalışmalarında Değer Analizi. Doktora Tezi (Yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• DSİ, 2008. Adana-Pozantı-Çakıt Çayı Belemedik Heyelan Islahına Ait Yukarı Havza Planlama Raporu, Çevre ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü VI. Bölge Müdürlüğü, Adana.
• DSİ, 2009. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2008 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara, [online], http://www.dsi.gov.tr, (Ziyaret Tarihi: 21.07.2010).
• Fırat, F., 1971. Ormancılık İşletme İktisadı. İ.Ü. Yayın No: 1541, O. F. Yayın No: 156, 336 sayfa, İstanbul.
• Georgiou, S., Whittington, D., Pearce, D., Moran, D., 1997. Economic Values and the Environment in the Developing World, Edward Elgar Publishing, ISBN: 1-85898-500-5, UK.
• Görcelioğlu, E., 2003. Sel ve Çığ Kontrolü. İ. Ü. Orman Fakültesi Yayınları, İ. Ü. Yayın No: 4415, O. F. Yayın No: 473, ISBN: 975-404-688-3, İstanbul.
• Hanley, N., Wright, R.E., Alvarez-Farizo, B., 2006. Estimating the Economic Value of Improvements in River Ecology Using Choice Experiments: An Application to th Water Framework Directive, Journal of Environmental Management 78: 183-193.
• Holmes, T.P., Adamowicz, W.L., 2003, Attribute-Based Methods, A Primer on Non-market Valuation, Chapter 6, 171- 219, Kluwer Academic Publishers, ISBN: 0-7923-6498-8, Netherlands.
• Kahn, J.R., 1998. The Economic Approach to Environmental and Natural Resources, Second Edition, ISBN: 0-03- 024511-7 .
• Kaya, G., 1998, Orman Kaynaklarının Değerlerinin Belirlenmesi. Çevre Ekonomisi ve Politikası’98, Uluslararası Çevre Ekonomisi ve Politikası Konferansı, 18-19 Nisan 1998, İstanbul, S.O.S Yayınları, 78-92.
• Kaya, G., 2002. Pazarı Olmayan Ürünler Çerçevesinde Orman Kaynaklarının Değerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi (Yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, G., 2007. Orman Kaynaklarının Ürettiği Pazar Dışı Faydaların Ekonomik Değerinin İşlevsel Kaynak Yönetimine Entegrasyonunu Engelleyen Darboğazlar. Orman Kaynaklarının İşlevleri Kapsamında Darboğazlar, Çözüm Önerileri ve Öncelikler Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 17-19 Ekim, İstanbul.
• Kural, S., 1997. Havza Yönetimi ve Çakıt Projesi Örneğinde Uygulamaların İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Adana. LIMDEP. 2009. LIMDEP 9, Econometric Software, Inc.
• Louviere, J.J., Hensher, D.A., 1982. Analysis of simulated choice or allocation experiments in travel choice modelling. Transportation Research Record 890: 11-17.
• Louviere, J.J., Woodworth, G., 1983. On the design and analysis of simulated choice or allocation experiments in travel choice modelling”. Journal of Marketing Research 20: 350-67.
• Mogas, J., Riera, P., Bennett, J., 2005. Accounting for afforestation externalities: a comparison of contingent valuation and choice modelling. European Environment 15: 44-58.
• N-GENE, 2010. N-Gene 1.0, ChoiceMetrics Pty Ltd.
• OGM, 1988. Adana Çakıt Çayı Erozyon Kontrolu Projesi. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Ağaçlandırma ve Silvikültür Dairesi, Orman Genel Müdürlüğü Büyük Uygulama Projeleri, No: 2, Ankara.
• Othman, J., Bennett, J., Blamey, R., 2004. Environmental values and resource management options: a choice modelling experience in Malaysia. Environment and Development Economics 9: 803-824, Cambridge University Press, DOI: 10.1017/S1355770X040001718, UK.
• Özer, H., 2004. Nitel Değişkenli Ekonometrik Modeller: Teori ve Bir Uygulama, Nobel Yayın Evi No: 667, İktisat Yayınları Dizi No: 83, ISBN: 975-591-651-2, Ankara.
• Pearce, D.W., Turner, R.K., 1990. Economics of Natural Resources and the Environment. Harvester Wheatsheaf Press, New York.
• Pearce, D., Özdemiroğlu, E., 2002. Economic Valuation with Stated Preference Techniques. Summary Guide. Department for Transport, Local Government and the Regions: London.
• Rolfe, J., Bennett, J., 1996. Valuing International Rainforests: A Choice Modeling Approach, Vanuatu Forest Conservation Research Report No. 12, University College, University of New South Wales, Canberra.
• Rolfe, J., Bennett, J., Louviere, J., 2000. Choice modelling and its potential application to tropical rainforest preservation. Ecological Economics 35: 289-302.
• TDK, 2011. Türk Dil Kurumu Resmi Web Sitesi, [online], http://www.tdk.org.tr, (Ziyaret Tarihi: 16.05.2011).
• Türker, M. F., 2008. Ormancılık İşletme Ekonomisi. I. Baskı, 255 sayfa, Derya Kitabevi, ISBN: 978-605-60295-0-9, Trabzon.