Hasanlar baraj havzasında arazi kullanımındaki zamansal değişimlerin belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 68 Sayı: 1, 53 - 60, 01.01.2018

Hayati Zengin Hakan Yasin Özdemir Ahmet Salih Değermenci

https://doi.org/10.17099/jffiu.292036

Öz

Özet: İnsanların doğa üzerindeki etkileri gün geçtikçe artmakta ve arazi kullanım biçimleri değişmektedir. Bu değişimler, doğal ekosistemlerden beklenen fonksiyonların düzeyini de etkilemektedir. Bu nedenle artan nüfusun ekosistem hizmetlerine yönelik gereksinimlerinin optimal düzeyde karşılanabilmesi için arazi kullanımında etkili faktörlerin anlaşılması ve değişimlerin amaçlar doğrultusunda kontrol edilmesi önemlidir. Bu çalışmada, Hasanlar baraj havzasının 1986-2010 yıllarına ait meşcere haritaları, bilgisayar ortamında sayısallaştırılarak, dönemler itibariyle arazi kullanım biçimleri belirlenmeye, arazi kullanımındaki zamansal değişimler alansal olarak hesaplanmaya ve değişimin sebepleri belirlenmeye çalışılmıştır. Arazi kullanım biçimleri orman (yapraklı, ibreli, karışık, bozuk), orman toprağı, fındıklık, ziraat, mera ve diğer alanlar olmak üzere 6 gruba ayrılmıştır. Orman alanları 1986’da 64 843 ha iken 2010 yılında 62 709 ha’a gerilemiştir. Fındık alanları 1986’da 3 636 ha’lık bir alana sahipken 2010 yılı meşcere haritalarında ziraat alanları içerisinde gösterilmiştir ve 1986 yılında 8925 ha olan ziraat alanları 2010 yılında 15 420 ha’a yükselmiştir. Mera alanları 1986’da 267 ha iken 2010’da 19 ha’a gerilemiştir. Diğer alanlar 1986-2010 yılları arasında 1302 ha’dan 2010’da 825 ha’a gerilemiştir. Melen projesi ile Hasanlar barajından İstanbul’a su taşınmaktadır. Dolayısı ile Hasanlar barajı havzasındaki arazi kullanımının değişmesi hidrolojik olarak hem su verimini hem de su kalitesini etkileyebileceğinden orman, ziraat, mera, orman toprağı, diğer alanlar ve demografik yapıdaki değişimlerin izlenmesi, su verimi ve kalitesinin bu değişimlerden en az şekilde etkilenmesinin sağlanması gerekmektedir.

Anahtar kelimeler: Arazi kullanım değişimi, CBS, Hasanlar baraj havzası, zamansal değişim,

Anahtar Kelimeler

Arazi kullanım değişimi, CBS, Hasanlar baraj havzası, zamansal değişim

Determination of temporal changes in land uses in Hasanlar Dam basin

Öz

Abstract: The impact of people on nature is increasing day by day and patterns of land use are changing. These changes also affect the level of the expected function of natural ecosystems. Therefore, for the purposes of meeting the needs of a growing population for the ecosystem services at optimal levels, it is important to understand and control the factors which are effective in land use and it is crucial to control the changes in land use in accordance with the objectives. In this study, the aim is to determine land use patterns in Hasanlar Dam basin per periods, carry out the temporal changes in land use as of area, and find out the reasons for the changes in the basin by digitizing maps of basin area that belongs to the period between 1986 and 2010. Forest land use patterns are divided into 6 groups; forest, (deciduous, coniferous, mixed, degraded), forest gaps, hazelnut, agriculture, pasture and other areas. While the forest area was 64 843 ha in 1986, it declined to 62 709 ha in 2010. Hazelnut areas covering an area of 3 636 ha in 1986, they were shown in agriculture areas in 2010 stand maps. The agricultural areas, which were 8925 hectares in 1986, rose to 15 420 hectares in 2010. 267 ha of pasture area in 1986 decreased to 19 ha in 2010. Other areas showed a decline from 1302 ha to 825 ha between 1986 and 2010. With the Melen project, water is being transported to Istanbul from Hasanlar Dam. Therefore, as change of land use in the Hasanlar dam basin may affect both water efficiency hydrologically and the quality of water; it is necessary to monitor the changes in forest, agriculture, pasture, forest soil, other areas and also the changes in the demographic structure and it must be ensured that these changes make the minimum impact on water yield and quality.

Keywords: Land use changes, GIS, Hasanlar dam basin, temporal changes

Anahtar Kelimeler

Land use changes, GIS, Hasanlar dam basin, temporal changes

Kaynakça

• Değermenci A.S., Zengin H., Ormanlardaki karbon birikiminin konumsal ve zamansal degisiminin incelenmesi: Daday planlama birimi örneği, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17-2 (177-187), Artvin 2016.