TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ STRATEJİK PLANLARININ OLUŞTURULMASINDA SWOT ANALİZİ YÖNTEMİ; MARDİN KASIMİYE(SULTAN KASIM) MEDRESESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 65 - 77, 30.06.2018

Hicran Halaç Haşim Akdağ

Öz

Ülkemiz,
geçmişten günümüze birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu nedenle
kültürel miras bakımından zengin, ender ülkelerdendir. Tüm insanlığın ortak
malı olan bu kültür miraslarımızın korunması, belgelenmesi ve gelecek nesillere
aktarılması oldukça önemlidir. Gündelik hayatımızı kuşatan, her an birlikte
olduğumuz ama çoğunun pek de farkında olmadığımız bu kültürel miraslarımızı
tekrar görünür kılmak oldukça önemli bir konudur. Bu nedenle günümüzde önemini,
özelliklerini ve işlevini kaybetmiş Taşınmaz Kültür Varlıklarının yeniden
topluma kazandırılıp, yaşanılır hale getirilip, gelecek nesillere aktarması
konusunda nasıl çözümlemeler üretmek gerektiği araştırmanın çıkış noktasını
oluşturmaktadır. Taşınmaz Kültür Varlıklarının en önemli vazifesi toplumsal gündelik hayata karışmasıdır. Eğer toplumsal
ve gündelik hayata karışamıyorsa yok olmaya mahkûmdur. Ne yazık ki ülkemizde bu
durumla karşı karşıya gelen birçok kültür mirasımız bulunmaktadır. Bunlardan
biri de günümüzde işlevini kaybetmiş olan ‘Medrese’lerdir. Eğitim ve
öğretim faaliyetleri camilerde başlamış olmasına rağmen daha sonra sistematik
ve düzenli hale getirilmesi hedeflenerek eğitim kurumları oluşturulmaya
başlanmıştır. Bu doğrultuda Medreseler açılarak eğitim ve öğretim faaliyetleri
daha düzenli ve sistematik bir hale getirilmiştir. Günümüzde ise medreseler, işlevlerini
yitirdiğinden kimi kaderine terk edilip harabe durumda bırakılırken, kimisi de müze ve kültür merkezi gibi yeni işlevler
verilerek dönüştürüldüğü için toplumsal ve gündelik hayattan soyutlanmaktadır.
Bu araştırma aracılığı ile
günümüzde El-Cezeri müzesi olarak kullanılan Mardin Kasımiye (Sultan Kasım)
Medresesi’nin yaşadığı sıkıntılar keşfedilmeye çalışılacaktır.  Tarihi kültür varlıklarına, stratejik planlar
oluşturulmadan ve yeterli analizler yapılmadan önerilen işlevlendirme
programlarının aslında yapının sürdürülebilirliğine zarar verdiği
araştırılacaktır. Edinilen bilgiler ışığında da medreseye dair önermelerde
bulunulacaktır. Sonuç olarak; medresenin stratejik planlarının oluşturulması
için SWOT analizlerinden yararlanarak, olumlu ve olumsuz yönlerin tespit
edilip, medresenin sürdürülebilirliğini ve topluma entegre edilmesini sağlamak
için stratejilerin geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kasımiye Medresesi(Sultan Kasım), Mardin, SWOT Analizi, Yeniden İşlevlendirme

SWOT ANALYSIS METHOD FOR CREATING STRATEGIC PLANS OF IMMOVABLE CULTURAL ASSETS; MARDİN KASIMİYE (SULTAN KASIM) MADRASA SAMPLE

Öz

Our country is a place where many civilizations have
been hosted daily from the past. Therefore, it is one of the rare countries
rich in cultural heritage. It is very important that our cultural heritage,
which is a common property of all mankind, is protected, documented and
transmitted to future generations. It is a very important issue to make visible
again our cultural heritage, which surrounds our everyday life, which we are
always together with, but which many of us are unaware of. For this reason, the
starting point of researching is how to regain to society cultural assets that
have lost their importance, features and function today, and how to produce
solution them by making them live and transfer them to future generations. The
most important duty of the Immovable Cultural Assets is being in social daily
life. If society and everyday life are not involved, they are destined to
disappear. Unfortunately, we have many cultural heritages which encountering
this situation, in our country. One of them is the 'Madrasas' which has lost
its function today. Despite the fact that education and training activities
started in the mosques, educational institutions were started to be organized
with the aim of making them systematic and regular. In this direction, the
education and training activities have been made more regular and systematic by
the opening of the Madrasas. Nowadays, because the madrasas have lost their
functions, some are abandoned to fate and ruined, while some are transformed by
giving new functions such as museums and cultural centres, so social and
everyday life is abstracted. Through this research, the troubles experienced by
Mardin Kasımiye (Sultan Kasım) Madrasa, which is now used as the Al-Jezeri
museum, will be tried to be discovered. it will be investigated without the
creation of strategic plans and without sufficient analysis, that the proposed
retrofitting programs actually damage the Historical cultural assets'
sustainability of the structure. In the light of the information obtained,
proposals will be made about the medreseye. As a result; it was aimed to
develop strategies to develop, by identifying the positive and negative
aspects, by taking advantage of the SWOT analysis to establish the strategic
plans for the sustainability of the madrasa and integrated to society.  

Anahtar Kelimeler

Kasımiye Madrasa (sultan kasım), Mardin, SWOT analysis, re-activation

Kaynakça

• Alioğlu, E. F. (2003), Mardin Şehir Dokusu ve Evler, 2. Baskı, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 46-47.
• Altınoluk, Ü.(1991).’’Özgün İşlevini Tamamen Yitiren ya da İşlevsel Olarak Eskiyen Yapıların Yeniden Kullanımı’’,Tasarım Dergisi, Sayı 14,İstanbul
• Altun ,A.,(2011) ,Mardin’de Türk Devri Mimarisi, 94-102.
• Amsterdam Bildirgesi,1975
• Anonim, T.C. Mardin Valiliği, (2012), 81 İlde Kültür ve Şehir Mardin, Mardin, 68-70.
• Anonim, T.C. Mardin Valiliği, (2011) Çevre Durum Raporu, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Mardin,18-20.
• Anonim, T.C. Mardin Valiliği, (2016), Kültür Sanat Turizm Dergisi (Yıl:2 Sayı:4 Ocak 2016), Mardin, 7-8.
• Arabacıoğlu, P., (2007), ‘’Tarihi Çevrelerde Yeniden Değerlendirme Kavramı’’, YTÜ- Megaron Dergisi, Cilt:2, Sayı:4, İstanbul, 208.
• Arcan, E.F. ,Evci, F.(1992).Mimari Tasarıma Yaklaşım 1,İstanbul
• Aslanapa, O. ve Altınay N. P. (2010), “Artuklu Sarayında Bir Mühendis: Cezerî” Uluslararası Şırnak ve Çevresi Sempozyumu Bildirileri, Şırnak Üniversitesi Yayınları, Ankara, 550.
• Aşkun, İ. Y. (2006). Gökdere Medresesi Örneğinde Osmanlı Klasik Dönemi Öncesi Medreseleri. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul, 7.
• Atina Tarihi Anıtların Korunmasıyla İlgili Mimar ve Teknisyenlerinin 1.Uluslararası Konferansı, 1931
• Avrupa Mimarî Mirasının Korunması Sözleşmesi, 1985
• Bekin, D. (2009). Tarihin ışığında Mardin. Ankara, Korza, 204.
• Cantay, G. (1992), Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Sayı 61, Ankara, 39.
• Deren, A.S.(2006). Sanal Ortamda Kültürel Miras Enformasyon Sistemlerinin Kurulması ve Türkiye İçin Durum Analizi, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Doratlı, N., Hoşkara, Ş.Ö., Faslı, M. (2004), An Analytical Methodology For Revitalization Strategies İn Historic Urban Quarters: A Case Study Of The Walled City Of Nicosia, North Cyprus, Cities, 21(4) 329-48.
• Kuban, D.(2002).Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• Kuran, A. (1969), Anadolu Medreseleri, ODTÜ. Mimarlık Fakültesi, C.1, Ankara, 22-23.
• Tayla H. 1988 ‘’İşlevlendirme Koruma Karşıtlığı ’’ ,Yapı Dergisi, Sayı 84,İstanbul
• Uğursal, S.(2011). Tarihi Yapıların Yeniden İşlevlendirilmesi; İzmir Sümerbank Basma Sanayi Yerleşkesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 19-20.
• URL-1 https://www.makaleler.com/swot-analizi-nedir (Erişim Tarihi: 10.10.2017)
• URL-2 https://www.google.com/earth/ (Erişim Tarihi: 06.05.2017)
• URL-3 https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96merli,_Mardin (Erişim Tarihi: 06.03.2017)
• Usta, A.(1994) ‘’Anadolu Türk Mimarlığında Form Analizi’’,KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon.
• Venedik Tüzüğü,1964
• Yıldırım, D.(1999).Anıtsal Binalardaki İşlev Değişikliklerinden Doğacak Müdahalelerin Yapısal Çevresel Olarak İncelenmesi, İTÜ, Fen Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul