OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ “KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİSİ” KAVRAMINA İLİŞKİN ALGILARININ METAFOR ANALİZİ YOLUYLA İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 34 - 44, 01.12.2017

Sertan Talas

Öz

Ülkemizde ve
dünyada özel gereksinimli bireylere ve onların eğitimine verilen önemin artması
ile birlikte, eğitim alanından ön plana çıkmakta olan kaynaştırma eğitimi, özel
gereksinimli öğrencilerin destek özel eğitim hizmetleri sağlanarak akranları
ile birlikte genel eğitim sınıflarında eğitim alması olarak tanımlanmaktadır.
Kaynaştırma eğitiminde, pozitif bir eğitim ortamının oluşturulmasında en önemli
görev öğretmenlere düşmektedir. Bu bağlamda özel gereksinimli öğrencilerin
tanılama sürecinden sonra ilk olarak dahil oldukları eğitim süreci okul öncesi
eğitimidir. Okul öncesi eğitimde öğrencilerin bilişsel özellikleri düşünüldüğünde
özel gereksinimli öğrencinin eğitim sürecine dahil olmasında en büyük rol okul
öncesi öğretmenine düşmektedir. Tüm öğretmenler gibi okul öncesi öğretmenleri
de eğitim ortamında algı, tutum ve düşüncelerinden arındırılmış olarak dahil
olmamaktadır. Dolayısyla sahip oldukları algı, tutum ve düşüncelerin,
öğretmenlerin davranışlarını doğrudan etkilediği ifade edilebilir.
Öğretmenlerin davranışlarına yön veren bu algıların birçoğu, lisans eğitimleri
süresince oluşmakta ve meslek hayatı süresince devam etmektedir.

Bu araştımanın amacı okul öncesi öğretmen adaylarının özel
eğitime gereksinim duyan “kaynaştırma öğrencilerine” ilişkin algılarının
metafor analiz yoluyla incelenmesidir. Araştırmanın verileri, orta karadeniz
bölgesinde yer alan bir devlet üniversitesinde, 2017-2018 eğitim öğretim
yılında okul öncesi öğretmenliği programında eğitim görmekte olan öğretmen
adaylarından toplanmıştır. Bu kapsamda okul öncesi öğretmen adaylarından
toplanan veriler metafor analizi yoluyla incelenmiştir. Araştırma sonucunda katılımcılar
74 geçerli metafor 

Anahtar Kelimeler

Kaynaştrma Eğitimi, Metafor, Okul Öncesi Öğretmenliği

INVESTIGATION OF PRESERVICE PRESCHOOL TEACHERS’ PERCEPTIONS OF “INCLUSIVE STUDENT” THROUGH METAPHORS

Öz

With the increase in the importance attached to
individuals with special needs and their education both in Turkey and the
world, inclusive education has come into prominence. Inclusive education is
defined as educating the students with special needs in the regular classrooms
with their peers by making use of supportive special education services. The
biggest role in creating a positive educational environment for inclusive
education is played by the teachers. Within this context, the students with
special needs primarily participate in preschool education after the diagnosis
process. Considering the cognitive characteristics of preschoolers, preschool
teacher has an important role in the inclusion of students with special needs
into education process. Like other teachers, preschool teachers start their
careers with some perceptions, attitudes, and thoughts. Therefore, it can be
expressed that their perceptions, attitudes, and thoughts have an effect on
their behaviors as teachers. Most of these perceptions are constituted during
their bachelor education and continue for the rest of their professional life.

The purpose of this study was to investigate the
preservice preschool teachers’ perceptions of “inclusive students” through
metaphors. The data were collected from preservice preschool teachers studying
at a state university in Central Black Sea Region during 2017-2018 academic
year. Within this scope, the data were analyzed through metaphor analysis
technique. The results revealed that the participants produced a total of 74
metaphors. 52 of these metaphors were positive while 22 were negative. The
metaphors were classified into 6 categories based on the explanations of
participants. 

Anahtar Kelimeler

Inclusive education, Metaphor, Preschool Teachers

Kaynakça

• Aktekin, S. (2010). Hayat Boyu Öğrenme ve Sürekli Mesleki Gelişim. İçinde: M.Safran (Ed.), Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri İçin Özel Öğretim Yöntemleri (377-384), İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Avcı, N. (1998). Entegrasyon ve Entegre Sınıf Öğretmeni. Destek, 1 (1), 20-24.
• Aydın, İ. S., Pehlivan, A. (2010). Türkçe Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Ve “Öğrenci” Kavramlarına İlişkin Kullandıkları Metaforlar, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic Volume 5/3
• Batu, S. (1997). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir
• Batu, S. (2000) “Kaynaştırma Destek Hizmetleri ve Kaynaştırma Etkinlikleri” Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Ozel Egitim Dergisi, Vol 2, Iss 4, Pp 35-45
• Diken, H. İ. (1998). Sınıfında zihinsel engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarını karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Diken, İ.H. ve Sucuoğlu, B. (1999). “Sınıfında Zihin Engelli Çocuk Bulunan ve Bulunmayan Sınıf Öğretmenlerinin Zihin Engelli Çocukların Kaynaştırılmasına Yönelik Tutumların Karşılaştırılması”. Özel Eğitim Dergisi Cilt 2(3) 35-29
• Hannu, S., Petra, E., Mirna, N., & Olli-Pekka, M. (2012). Understanding teachers’ attitudes and self-efficacy in inclusive education: Implications for pre-service and in-service teacher education. European Journal of Special Needs Education, 27 (1), 51-68.
• Hargreaves, A. (1994) Changing Teachers, Changing Times: Teachers’ Work and Culture in the Postmodern Age. New York: Teachers College Press.
• Kargın, T. (2004). “Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi ve İlkeleri”, Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Ozel Egitim Dergisi, Vol 5, Iss 2, Pp 1-13
• Kargın, T. (2012). “Kaynaştırma: Temel Kavramlar, Tarihçe ve İlkeleri”, İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları, Kök Yayıncılık. Ankara.
• Kırcaali İftar, G.(1992). “Özel Eğitimde Kaynaştırma”. Eğitim ve Bilim,(16).
• Kırcaali-İftar, G. (1998). “Özel eğitim kaynaştırma ve destek özel eğitim hizmetleri” Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. No: 561.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil. G.Y. Demir(Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Lindsay, G. (2007). Educational psychology and the effectiveness of inclusive education/mainstreaming. British Journal of Educational Psychology, 7 (1), 1-24.
• MEB, (1973). “Milli Eğitim Temel Kanunu” http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf Erişim Tarihi: 11.11.2017
• MEB, (2012). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2012). http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111226_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf erişim tarihi: 25.11.2015
• Orel, A., Zerel, Z., Töret, G. (2004). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Kayanaştırmaya İlişkin Tutumlarının İncelenmesi”, Özel Eğitim Dergisi Cilt 5(1) 23-33
• Ömeroğlu, E., Yaflar, M. C. (2004). Okul Öncesi Eğitim. Görüş Dergisi
• Polat, S., Apak, Ö., Akdağ, M. (2013). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Akademisyen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:14, Sayı:2, 57-78.
• Saban, A., Kocbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi [An investigation of the concept of the teacher among prospective teachers through metaphor analysis]. Educational Sciences: Theory & Practice (Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri), 6/2, 461-523.
• Temel, Z. F. (2000). Okulöncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 148-155.
• Yob, I.M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education. 22, 127–138.