Çankırı İli için Deprem Olasılık Tahmini

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 455 - 470, 01.12.2016

M.Murat Köle

Öz

Tektonik açıdan Çankırı ili oldukça hareketli bir kuşakta yer almaktadır. Çalışmanın amacı, seçili stokastik yöntem yardımıyla Çankırı il sınırları içerisinde farklı deprem olma olasılıklarının ve dönüş periyotlarının hesaplanmasıdır. Çalışma genelinde, Richter ölçeğine göre dört ve dörtten büyük olan deprem verilerinden faydalanılmıştır. Çankırı ili için Gutenberg – Richter (1954) büyüklük – sıklık (frekans) bağıntısından itibaren Poisson (1838) yöntemi kullanılarak farklı büyüklüklerdeki depremlerin oluşma olasılıkları ve dönüş periyotları hesaplanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre; (1) Çankırı’da 100 yıllık dönemde, büyüklüğü (xM) 6,0, 6,5 ve 7,0 olan yıkıcı depremlerin ortaya çıkma olasılığı sırası ile %78, %45 ve %26 olarak hesaplanmıştır. (2) Büyük ölçekli depremler ile bölge halkının yüz yüze gelme olasılığı çok yüksektir.

Anahtar Kelimeler

Çankırı, Deprem, Deprem Olasılığı, Poisson Yöntemi.

Probability of Earthquake Occurrences to Cankiri Province

Öz

Due to for tectonic activity, Cankiri province is located at quite a moving belt. It aims to investigate the probability of earthquake occurrences to Cankiri province and to compute the average recurrence periods by selected stochastic approach. In this study, earthquake data which is equal to or greater than four according to Richter scale are used. Probability of earthquake occurrences and recurrence periods of Cankiri were found by using the equation of Gutenberg and Richter (1954) with magnitude – frequency statistic method and Poisson (1838) method. As a results of study; (1) The probability of an earthquake occurrence at Cankiri in 100 years period, was calculated 78%, 45% and 26% respectively magnitudes for (xM) 6,0, 6,5 and 7,0. (2) There is a high probability of coming across to larger magnitude earthquakes for inhabitants.

Anahtar Kelimeler

Cankiri, Earthquake, Earthquake Probability, Poisson Method.

Kaynakça

• Bayrak, Y., Öztürk, S. (2004). “Spatialand Temporal Variations of the Aftershock Sequences of the 1999 İzmit and Düzce Earthquake”, Earth Planets Space, 56: 933–944.
• Bayrak, Y., Yılmaztürk, A., Öztürk, S. (2005). “Relationships Between Fundamental Seismic Hazard Parameters for the Different Source Regions in Turkey”, Natural Hazards, 36: 445-462.
• Bayrak, Y., Bayrak, E. (2011). “An Evaluation of Earthquake Hazard Potential for Different Regions in Western Anatolia Using the Historical and Instrumental Earthquake Data”, Pureand Appl. Geophys., 169(10): 1859 0)) Dat
• Bender, B.A. (1984). “A Two-State Poisson Model for Seismic Hazard Estimation”, Bull. Seismol. Soc. Am., 74: 1463 – 1468.
• Burton, P.W. (1979). “Seismic Risk in Southern Europe Through to India Examined Using Gumbel’s Third Distribution of Extreme Values”, Geophys. J. R. astr. Soc, 59: 249–280.
• Çobanoğlu, İ., Bozdağ, Ş., Dinçer, İ., Erol, H. (2006). “Statistical Approachesto Estimating the Recurrence of Earthquakes in the Eastern Mediterranean Region”, İstanbul Univ. Eng. Fac. Earth Sciences Journal, 19(1): 91-100.
• Çobanoğlu, İ., Alkaya, D. (2011). “Seismic Risk Analysis of Denizli (SouthwestTurkey) Region Using Different Statistical Models”, International Journal of thePhysicalSciences, 6(11): 2662–2670.
• Gençoğlu, S. (1972). Kuzey Anadolu Fay Hattının Sismisitesi ve Bu Zon Üzerinde Sismik Risk Çalışmaları. Kuzey Anadolu Fayı ve Deprem Kuşağı Sempozyumu, Maden Tetkik Arama (MTA), Ankara.
• Gumbell, E.J. (1958). Statistics of Extremes, New York: Colombia University Pres.
• Gutenberg, B., Richter, C.F. (1944). “Frequency of Earthquake in California”, Bulletin of the Seismological Society of America, 34: 185- 188.
• Gutenberg, B., Richter C.F. (1954). “Earthquake Magnitüde, Intensity, Energyand Acceleration”, Bull. Seism. Soc. Am., 32(3): 162–191.
• Gökmen, B. (2011). Çankırı İli Coğrafyası, Çankırı: Çankırı Belediyesi Kültür Yayınları.
• Jordanovski, L.R., Todorovska M.I. (1995). “Earthquake Source Parameters for Seismic Hazard Assessment: How to Obtain Them From Geoloogic Data, Historic Seismicity and Relative Plate Motions”, in G. Duma (Ed.), Proc. 10th European Conf. Earthquake Engrg, Aug. 28 - Sept. 2, 1994, Vienna, Austria. Spec. Theme Sess. S01.2: Source mechanism, Balkema, Rotterdam, 4: 2561-2566.
• Kahraman, S., Baran, T., Saatçı, A.İ, Şalk, M. (2008). “The Effect of Regional Borderswhen Using the Gutenberg-Richter Model, Case Study: Western Anatolia”, PureAppl. Geophys., 165: 331-347.
• Kannan, S. (2014). “Innovative Mathematical Model for Earthquake Prediction”, Engineering Failure Analysis, 41: 89-95.
• Ketin, İ. (1948). “Uberdie Tectonisch – Mechanischen Folgerungenaus den Grossen Anato-lischen Erdbebendes Letzten Dezenniums”, Geologie Rundsh, 36: 77–83.
• Kijko, A., Graham, G. (1998). “Parametric–Historic Procedure for Probabilistic Seismic Hazard Analysis. Part I. Estimation of Maximum Regional Magnitudemmax.”, Pure Appl. Geo Referenc esphys.” 152: 413–442.
• Lomnitz, C. (1973). “Poisson Process in Earthquake Studies” Bull. Seismol. Soc. Am., 63(2): 735.
• Manakou, M.V., Tsapanos, T.M. (2000). “Seismicity and Seismic Hazard Parameters Evaluation in the Island of Creteand the Surrounding Area Inferred from Mixed Data Files”, Tectonophysics, 321: 157-178.
• Özmen, B. (2001). “Kastamonu İlinin Depremselliği ve Deprem Tehlikesi”, 54. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara.
• Özmen, B. (2011). “Kastamonu ve Yakın Çevresi için Deprem Olasılığı Tahminleri”, Türkiye Jeoloji Bülteni, 54(3): 109–122.
• Özmen, B. (2013). “Ankara için Deprem Olasılığı Tahminleri”, Yerbilimleri, 34 (1): 23–36.
• Papazachos, B.C. (1992). “A Time and Magnitude Predictable Model for Generation of Shallow Earthquakes in the Aegean Area”, Pure Appl. Geophys., 138: 287–308.
• Poisson, S.D. (1838). Recherches Sur la Probabilitedes Jugements en Matieres Criminelles et Matiere Civile, Paris: Elibron Classic Series.
• Rafi, Z. (2005). “Analysis of Seismicity in ArabianSeaBased on Statistical Model”, Pakistan Journal of Meteorology, 2(4): 109- 119.
• Sayıl, N.,Osmanşahin, İ. (2008). “An investigation of Seismicity for Western Anatolia”, Natural Hazards, 44: 51-64.
• Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D., Altınok, Y. (1981). Türkiye ve Çevresinin Tarihsel Deprem Kataloğu, TÜBİTAK Projesi, Proje No: TBAG.
• Tabban, A.,Gencoğlu, S. (1975). “Deprem ve Parametreleri”, Deprem Araştırma Bülteni, 11: 7–83.
• Tokay, M. (1973). Kuzey Anadolu Fay Zonunun Gerede-llgaz Arasındaki Kısmında Jeolojik Gözlemler, Kuzey Anadolu Fayı ve Deprem Kuşağı Sempozyumu, Maden Tetkik Arama (MTA), Ankara, 12–29.
• Türkecan, A.,Hepşen, N., Papak, İ., Dinçel, A., Akbaş, B., Bedi, Y., Karataş, S., Özgür, İ., B., Akay, E., Sevin, M., Mutlu, G., Sevin, D., Ünay, E., Saraç, G. (1991). Seben - Gerede (Bolu) – Güdül - Beypazarı (Ankara) ve Çerkeş - Orta-Kurşunlu (Çankırı) Yörelerinin (Köroğlu dağları) Jeolojisi ve Volkanik Kayaçların Petrolojisi, Maden Tetkik Arama (MTA) Rapor, No:9193 (yayımlanmamış), Ankara.
• Ünver, Ö.,Gamgam, H., Altunkaynak, B. (2013). Temel İstatistik Yöntemler, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücemen, M.S., Akkaya, A. (1996). “A Comparative Study of Stochastic Models for Seismic Hazard Estimation”, Landbased and Marine Hazards: Scientificand Management Issues, 7: 5–24.
• Zhengxiang, F.,Liu, J., Liu, G. (2004). “On the Long-Term Seismic Hazard Analysis in The Zhangjiakou–Penglai Seismotectonic Zone, China”, Tectonophysics, 390:75-83.
• Weeks, J., Lockner, D., Byerlee, J. (1978). “Change in B – Values During Movement on Cut Surfaces in Granite”, Bull. Seism. Soc.Am., 68: 333–341.
• Deprem Kataloğu (2016), Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (BÜKRDAE) Bölgesel Deprem Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi (DTİDM) veri tabanı,
• http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/zeqdb/, Erişim Tarihi: 01.02.2016.