Cumhuriyet'in İlk Yıllarından Bir Harita Örneği: 1927 Tarihli Tosya Kazası Haritası

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 429 - 454, 01.12.2016

Bekir Gökmen

Öz

Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan dört yıl sonra Tosya kazası ziraat
memurlarından Behçet Bey, Tosya kazasında meydana gelen gelişmeleri
konu edindiği bir harita hazırlamıştır. 1927 tarihli bu harita, henüz yeni
kurulmuş olan Türk Tayyare Cemiyeti’ne hediye edilerek, basımı
İstanbul’da, Çiftçi Matbaasında gerçekleştirilmiştir. Tosya kazasındaki
gelişmeler gerek altyapı gerekse üst yapı dâhilinde ele alınmıştır. Kazada
kurulmuş telefon hatlarından, yapılmış ve yapılmakta olan yollara ait
bilgileri haritaya işlenmiştir. Kaza köylerinde açılmış okullar, cinsiyetlerine
göre öğrenci sayıları hakkında bilgilere tablolarda yer verilmiştir. Tosya
kazasının kalkınması ve gelişmesi için var olan coğrafi potansiyeller, fiziki,
beşeri ve ekonomik bakımdan değerlendirilerek, ilgili konular grafik ve
tablolarla görsel hale getirilmiştir. Eski Türk Alfabesiyle hazırlanmış olan
Tosya kazası haritasının transkripsiyonu ve reprodüksiyonu yapılarak, elde
edilen bilgiler modern coğrafya prensipleri dâhilinde değerlendirilmiştir.
Böylece, harita ve haritaya eklenmiş diğer bilgilerin de yardımıyla Tosya
kazasının, Cumhuriyetin kuruluş yıllarındaki coğrafi görünümü yansıtılmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Harita, Kaza, Tosya, Coğrafya, İdari Bölünüş

An Example of a Map From Early Days of Turkish Republic: Tosya District’s Map Dated on 1927

Öz

An agriculture officer, Behcet Bey drew a geographical map of Tosya district, four years after the establishment of the Turkish Republic. This administrative map has subjected about the social and economical development of the district. The map was presented to the Turkish Aviation Society and was published by the Ciftci Matbaası in İstanbul. The economic developments in Tosya district are considered by the view of infrastrucrure and superstructure. The wired telephone lines, constructed roads were located in the map. It was also mentioned about the schools and number of students which were shown as tables. The evolution and the development progress of the district’s potential was evaluated in the aspect of physical, social and economical approach. All these subjects were illustrated by the graphic and tables in the map. Tosya district map was drawn with the label of the former Turkish Alphabet so it has been translated to the modern Turkish language and interpreted by the principles of modern geographic methods. Through this, the map of Tosya district has been analysed to obtain the geographical potential.

Anahtar Kelimeler

Map, District, Tosya, Geography, Administrative Division

Kaynakça

• Kitaplar
• BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ DAİRE BAŞKANLIĞI , 438 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defteri II (937/1530), Bolu, Kastamonu, Kângırı ve Koca-ili Livaları,Yay. No:20, Ankara, 1994.
• DEVLET SALNAMESİ (SALNAME-İ DEVLET-İ ALİYE-İ OSMANİYE), 1278h. (1861-62 m.).
• DEVLET SALNAMESİ (SALNAME-İ DEVLET-İ ALİYE-İ OSMANİYE), Kastamonu Vilayeti, 1286h. (1869-70 m.).
• GENEL NÜFUS SAYIMI, 20 İlkteşrin 1935, Kastamonu Vilayeti, Türkiye Cumhuriyeti, Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, Neşriyat Sayısı:75, Cilt.32, İstanbul, 1937.
• KANKAL Ahmet, XVI. Yüzyılda Çankırı, Çankırı Belediyesi Kültür Yay., Yenigün Ofset Matbaacılık, Çankırı, 2011.
• ÖZÇAĞLAR Ali, İdari Coğrafya, Ümit Ofset Matbacılık, Ankara, 2011.
• ŞEMSETTİN SÂMİ , Kâmûsu’l-a’lâm, Cilt 4, Kaşgar Neşriyat, Ankara ,1996.
• YURT ANSİKLOPEDİSİ, Anadolu Yayıncılık, Cilt 6. İstanbul,1982.
• YURT ANSİKLOPEDİSİ, Cilt 3, Anadolu Yayıncılık, İstanbul, 1982. 2.Makaleler
• İBRET Ünal, “Tarihi İpek Yolu Üzerinde Bir Anadolu Şehri :Tosya (Kuruluşu ve Gelişmesi)”, Marmara Coğrafya Dergisi, S. 8,İstanbul Temmuz 2004.
• İBRET Ünal, “Tosya Şehrinin Fonksiyonel Özellikleri”, Marmara Coğrafya Dergisi, S.9, İstanbul. Ocak -2004,
• GÖKMEN Bekir, Çankırı İli Coğrafyası, Çankırı Belediyesi Kültür Yayınları, Yenigün Ofset Matbaacılık, Çankırı, 2011.
• SARIKURT Kemal, “Tosya’nın Özgeçmişinden Pasajlar”, Tosya Düşünce ve Kültür Dergisi, Tosya Kalkınma ve Kültür Vakfı Yay, Yıl 2, Cilt 2, Sayı 7, Çorum, 1991.
• TATLI Hüseyin, Tosya Düşünce ve Kültür Dergisi, Yıl: 3, Cilt: 3, Sayı: 10, Çorum, 1992.
• TIRAŞ Adem, “Yakın Tarihimiz”, Tosya Düşünce ve Kültür Derg., Yıl:3, Cilt:3,Sayı:15, Çorum, 1993.
• TONGUL Neriman, “Türk Harf İnkılabı”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu Dergisi, Ankara,2004.
• TÜRKSEZER Ali – Çobanoğlu Selman, “Türk Haritacılık Tarihi – 1:200.000 Ölçekli Haritalar, Harita Dergisi, Harita Genel Komutanlığı, Sayı: 148, 2012. 3.Tezler
• TANRIKULU Murat, Tosya İlçesinin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst., Yüksek Lisans (Basılmamış), Tezi, 1999.
• TAŞ Barış, Tosya İlçesinde Araziden Faydalanma ve Planlamaya Yönelik Öneriler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst., Doktora Tezi (Basılmamış), 2006.
• YAKAR Mustafa, Kargı İlçesi Coğrafyası, Ankara Ün. Sosyal Bilimler Enst., Yüksek Lisans (Basılmamış), 2004.
• İnternet Sitesi TOSYA BELEDİYESİ, Tosya Coğrafyası, [16.05.2012], http://tosya.bel.tr/index.php?option=com_content&view=article&id= 107&Itemid=127.
• TOSYA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ, [15.05.2012.], 2011-2014 Stratejik Plan, s.25, http://tosya.meb.gov.tr/belgeler / tosyamemsp.pdf. TOSYA KAYMAKAMLIĞI, http://www.tosya.gov.tr/default_B0.aspx?id=606. [06.03.2012] . TÜRK DİL KURUMU, Yazım
• Kuralları,[10.02.2012],
• http://www.tdk.gov.tr/images/dosyalar/YAZIM_KURALLARI.pdf
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ ADALET BAKANLIĞI, Mevzuat Bilgileri, “Köy http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/368.html. Kanunu”, [01.03.2012]. 5.Haritalar
• Tosya Kazası, Çiftçi Mabaası, İstanbul, 1927.
• /200.000 Ölçekli Kastamonu Paftası, Harita Genel Müdürlüğü, 1947.
• /200.000 Ölçekli Çankırı Paftası, Harita Genel Müdürlüğü, 1952.
• /200.000 Ölçekli Osmancık Paftası, Harita Genel Müdürlüğü, 1947.