The Effect of Empowerment on Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behaviour: A Study on Academic Personnel

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 313 - 334, 01.12.2015

Mustafa Taşlıyan Melda Harbalıoğlu Bengü Hırlak

Öz

In this study, it was aimed to determine the effect of empowerment between organizational commitment and organizational citizenship behaviour. For this purpose, questionnaire was applied people working in Kilis 7 Aralık University. As a result of correlation analyzes, it was determined that has been found a weak positive relationship between meaning, impact, self-determination and organizational commitment and a weak negative relationship between competence and organizational commitment. However, it was determined that has been found a weak positive relationship between meaning, impact, self-determination, competence and organizational citizenship behaviour. According to the results of the regression analysis, organizational commitment and organizational citizenship behaviour are affected by the variability of empowerment dimensions.

Anahtar Kelimeler

Empowerment, Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behaviour

Personel Güçlendirmenin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmada, personel güçlendirmenin, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışına etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca personel güçlendirme, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışının demografik faktörler açısından farklılık gösterip göstermediğini tespit etmektir. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizinin sonucuna göre, personel güçlendirme boyutlarından anlam, serbesti ve etki ile örgütsel bağlılık arasında anlamlı düzeyde pozitif yönlü zayıf bir ilişki, yetkinlik boyutu ile örgütsel bağlılık arasında anlamlı düzeyde negatif yönlü zayıf bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.Bununla birlikte personel güçlendirme boyutlarından anlam, serbesti, yetkinlik ve etki ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında anlamlı düzeyde pozitif yönlü zayıf bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizinin sonuçlarına göre, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı değişkenliği personel güçlendirme boyutlarından etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Personel Güçlendirme, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı

Kaynakça

• Akbolat M., Işık O., Karadağ M. (2010). A Research on the Attitudes of the Burnout and Organizational Commitment of Medical Secretaries, International Journal of Economic and Administrative Studies, 2(4): 41- 64.
• Allanazarov, Y. (2008). Personel Güçlendirme ve Algılanan Kontrolün Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Kültürlerarası Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Allen, N., Meyer, J. (1990). The Measurement and Antecedents Of Affective, Continuance And Normative Commitment To The Organization”, Journal Of Occupational Psychology, 63(1): 1-18.
• Arslantaş C. (2007). Güçlendirici Lider Davranışının Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7: 227-240.
• Aslan, Ş. (2008). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Örgütsel Bağlılık ve Mesleğe Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Araştırılması, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2): 163- 178.
• Atalay, G.C. (2009). Personel Güçlendirmeye Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi İşlevlerinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Ve Eczacıbaşı Topluluğu’nda Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kütahya.
• Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Geliştirilmiş 3. Baskı. Ankara: Eğitim Araştırma Yayın Danışmanlık A.Ş.
• Basım, H.N., Şeşen, H. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi. 61(4): 83-102.
• Benligiray, S., Sönmez, H. (2010). Hekimlerin Ve Hemşirelerin Performans Yönetiminde Önemli Bir Faktör: Örgütsel Bağlılık, II. Uluslararası Sağlıkta Performans Ve Kalite Kongresi (28 Nisan-1 Mayıs Manavgat- Antalya), Bildiriler Kitabı, Cilt 2, Ankara: Baydan Ofset, 201-215.
• Bolat, O.İ., Bolat, T. (2008). Otel İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19): 75- 94.
• Ceylan, A., Özbal, S., Dinç, A., Kesgin, M. (2005). Lider Üye Etkileşimi Ve Güvenin Psikolojik Güçlendirmeye Etkileri Üzerine Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi-Yönetim, Yıl: 16, Sayı: 50.
• Çavuş, M.F., Akgemci, T. (2008). İşletmelerde Personel Güçlendirmenin Örgütsel Yaratıcılık ve Yenilikçiliğe Etkisi: İmalat Sanayiinde Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20: 229-244.
• Çekmecelioğlu G,H., Keleş, Ö. (2008). Örgüt İklimi, Güçlendirme ve Bireysel İş Performansı Arsındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi, Muhan Soysal İşletmecilik Konferansı-İşletmecilikte Yeni Gelişmeler ve Fırsatlar, Muhan Soysal İşletmecilik Konferansı, 129-141.
• Çelebi, M.A. (2009). Örgütsel Bağlılığın Sağlanılmasında Bir Araç Olarak Personel Güçlendirme, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Karaman.
• Deluga, R.J. (1994). Supervisior trust building, leader – member exchange and organizational citizenship behavior. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67: 315–326.
• Demiral, Ö. (2008). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirme ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine İlişkin Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Yönetim Ve Organizasyon Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
• Dimitriades, Z.S. (2007). The influence of service climate and job ınvolvement on customer-oriented organizational citizenship behavior in grek service organizations: A survey. Employee Relations, 29(5): 469-491.
• Doğan, S., Kılıç, S. (2009). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirme Ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine İlişkin Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(Ocak-Haziran): 55-60.
• Erdil, O., Keskin, H. (2003). Güçlendirmeyle İş Tatmin, İş Stresi Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Araştırması, İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 32(1).
• Ergeneli, A., Arı, S.G. (2005). Krizde İşten Çıkarmaların Banka Yöneticileri Üzerine Etkileri: Örgütsel Bağlılık, Güven ve Güçlendirme Algıları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 60.
• Greenberg, R.A., Baron R.A. (2000). Behavior in Organizations, 7th. Ed. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
• Güler, B. (2009). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgüt içi çatışma arasındaki ilişki: Sağlık sektörü uygulaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim Ve Organizasyon Bilim Dalı, İstanbul.
• Hempel P.S, Zhang Z., Han Y. (2009). Team Empowerment and the Organizational Context: Decentralization and the Contrasting Effects of Formalization, Journal of Management, 1-26.
• Henkin A.B., Marchiori, D.M. (2002), Empowerment And Organizational Commitment Of Chiropratic Faculty, Journal Of Manipulative And Physiological Therapeutics, 26(5): 277-278.
• İçerli, L., Yıldırım, M. (2012). Örgütsel Sinisizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1): 167-176.
• İlisu, İ. (2012). Personel Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
• İşbaşı, J.Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: bir turizm örgütünde uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Janssen, O. (2004). The Barrier Effect of Conflict with Superiors in the Relationship between Employee Empowerment and Organizational Commitment, Work & Stres, 18(1): 56-57.
• Karahan, A. (2008). Çalışma Ortamındaki Statü Farklılıklarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi. X(3): 231-246.
• Karahan, A. (2009). İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesine Katkısı Açısından Personel Güçlendirme Yaklaşımı: Afyon Kocatepe Üniversitesi Hastanesi Örneği, Celal Bayar Üniversitesi S.B.E., 7(1): 95-114.
• Karahan, A., Yılmaz, H. (2010). Örgütsel Öğrenme, Personel Güçlendirme Ve Takım Performansı Arasındaki İlişkilerin Analiz Edilmesi: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24): 153-171.
• Keleş Y. (2009). İşgörenlerin Eğitim Düzeylerinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Eğitimi ABD, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Klidas, A.K. (2001). Employee Empowerment in the European Hotel Industry: Meaning, Process and Cultural Relativity, European Commission Training and Mobility of Researchers Programme.
• Koç, R. (2008). Personel Güçlendirme İle Çalışanların Örgüte Bağlılığı Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Uygulama. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı İnsan Kaynakları Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İstanbul.
• Köse, S., Kartal, B., Kayalı, N. (2003). Örgütsel Vatandaşlık Kavramı ve Tutuma İlişkin Faktörlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20: 1-19.
• Menon, S.T. (2001). Employee Empowerment: An Integrative Psychological Approach, Applied Psychology: An International Reveiew, 50(1): 153- 180.
• Meyer, J.P., Herscovitch, L. (2001). Commitment in the Workplace Toward a General Model, Human Resource Management Review, 11: 299-326.
• Meyer, J.P., Allen, N.J., Smith, C.A. (1993). Commitment to Organizations and Occupations: Extension and test of a Three Component Conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4): 538-552.
• Moorman, R.H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: do fairness perceptions ınfluence employee citizenship? Journal of Applied Phsychology 6(76): 845-855.
• Mujka, Fl. (2011). Personel Güçlendirme İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Neuman, G.A., Kickul, J.R. (1998). Organizational citizenship behaviors: Achievement orientation and personality. Journal of Bussiness and Psychology, 2(13): 263-279.
• Organ, D.W. (1988). O.C.B.: The Good Soldier Syndrome. Lexington MA: Lexington Book.
• Organ, D.W. (1997). Organizational citizenship behavior: It’s construct clean-up time. Human Performance, 2(10): 85-97.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan Örgütsel Destek ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2): 113–130.
• Özutku, H. (2008). Örgüte Duygusal, Devamlılık ve Normatif Bağlılık İle İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2): 79-97.
• Pekdemir, I., Özçelik, O., Karabulut, E., Arslantaş, C.C. (2006). Personel Güçlendirme, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Verimlilik Dergisi, 4: 18.
• Podsakoff, P.M., Mackenzıe, S.B., Moorman, R.H., Fetter, R. (1990). Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Followers Trust Inleader, Satisfaction, and Organizational Citizenship Behaviors”, The Leadershipquarterly, 1(2): 107–142.
• Podsakoff, P.M., Mackenzıe, S.B. (1994). Organizational citizenship behaviours and sales unit effectiveness, Journal of Marketing Research, 3(31): 351-363.
• Polat, S., Ceep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları, Educational Administration: Theory and Practice, 54: 307-331.
• Sökmen, A., Boylu, Y. (2011). Örgütsel vatandaşlık davranışı cinsiyete göre farklılık gösterir mi? otel işletmeleri açısından bir değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1): 147-163.
• Spreitzer, G.M. (1995). Psychological Empowerment in The Workplace: Dimensions, Measurement, and Validation, Academy of Management Journal, 38(5): 1442-1465.
• Şahin, N. (2007). “Personel Güçlendirmenin İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, İzmir.
• Şehitoğlu, Y. (2010). Örgütsel sessizlik örgütsel vatandaşlık davranışı ve algılanan çalışan performansı ilişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze İleri teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Tansky, J.W. (1993). Justice and organizational citizenship behavior: What is the relationship? Employee responsibilities and rights journal, 3(6): 195-207.
• Tengilimoğlu, D., Akdemir Mansur, F. (2009). İşletmelerde Uygulanan Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel Bağlılığa Etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1(3): 69-84.
• Taş, Y. (2011). İş Tatmini Ve Bilgi Paylaşım Düzeyinin Duygusal Bağlılığa Etkisi: Kocaeli Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesinde Bir Araştırma, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21/1.
• Top, M., Tarcan, M., Tekingündüz, S., Yılmaz, İ. (2010). Hastane İnsan Kaynaklarında Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Araştırması. II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi: Hastanelerin Teşviki Ve Güvenliği. Manavgat - Antalya, 28 Nisan-01 Mayıs.
• Tutar, H. (2007). Erzurum’da Devlet Ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 12(3): 97-120.
• Uyguç, N., Çımrın, D. (2004). DEÜ Araştırma Ve Uygulama Hastanesi Merkez Laboratuvarı Çalışanlarının Örgüte Bağlılıklarını Ve İşten Ayrılma Niyetlerini Etkileyen Faktörler, D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, 19(1): 91-99.
• Ünsal, T. (2004). Astların Güçlendirilmesinde İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolü ve Önemi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı, Doktora Tezi.
• Veranyurt, G. (2009). Personel Güçlendirmenin; İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Örgüte Bağlılığın Rolü. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Yılmazer, A. (2012). Yerel Yönetimlerde Kurumsal Bağlılığın Bireysel Performansa Etkisine İlişkin Bir Araştırma: Sakarya Büyükşehir Belediyesi Örneği Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) 7(1).
• Yücel, İ., Demirel, Y. (2012). Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23: 19-48.