Türkiye'de 2006-2015 Yılları Arasında Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Bankaların Özsermaye Karlılıklarına Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 44 - 61, 01.07.2017

Okan Fidanlı Afşin Şahin

Öz

Gelişmekte olan ülke ekonomilerinin karşı karşıya oldukları önemli sorunlardan biri olan tasarruf açıkları, bu ülkeleri dış kaynaklara yönlendirmektedir. Fakat gelişmekte olan ülke ekonomilerine dışarıdan gelen yabancı tasarruflar çoğu zaman kısa vadeli şekilde ve spekülatif amaçlı olarak gerçekleşmektedir. Bu kısa vadeli sermaye akımları; döviz kuru, enflasyon net ihracat ve faiz oranı gibi makroekonomik göstergelerde önemli değişimleri beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla kısa vadeli sermaye akımlarının makroekonomik değişkenlerde meydana getirdiği bu değişimlerin yanı sıra, bankacılık sektörüne de önemli etkileri olmaktadır. Türkiye ekonomisi gibi tasarruf açıklarının mevcut olduğu bir ekonomide, kısa vadeli sermaye giriş ve çıkışları bankacılık sektöründe faaliyette bulunan bankaların bilançolarında ve diğer finansal tablolarında önemli değişimler ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmada Türk Bankacılık Sektörü’nde açık enflasyon hedeflemesinin uygulanmaya başladığı 2006 ile 2015 yılları arasında faaliyet gösteren kamu sermayeli ve özel sermayeli bankaların konsolide bilançolarında elde edilen veriler kullanılarak, kısa vadeli sermaye hareketliliğinin yaşandığı dönemlerde kamu sermayeli ve özel sermayeli bankaların bilançolarındaki özsermaye karlılığında meydana gelen değişimler tablolar ve grafikler yardımıyla gösterilerek açıklanmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri, Türk Bankacılık Sektörü, Özel ve Kamu Sermayeli Bankalar

The Effects Of Capital Flows On The Banks’ Equity Profitability In Turkey From 2006 To 2016

Öz

Saving deficits, one of the major problems facing developing country
economies, have led these countries to external sources. However, foreign
savings to emerging country economies are often short-term and speculative.
Short term capital flows create significant changes in macroeconomic variables
such as exchange rates, inflation, net export and interest rates. Therefore, besides these changes brought
about by the short term capital flows in macroeconomic variables, there are
also significant effects on the banking sector. Short-term capital inflows and outflows in an economy where there are
savings deficits such as the Turkish economy bring significant changes in the
bank's balances and other financial statements operating in the banking sector.
In this study, the changes in profitability of the public and private capital
banks’ equity by using the data obtained from the consolidate balances of the
public and private capital banks operating in the Turkish Banking Sector spanning,
2006-2016 are tried to be explained by tables and graphs.

Anahtar Kelimeler

Short-Term Capital Movements, Turkish Banking Sector, Private and Public Capital Banks

Kaynakça

• Akyol, K., 2012, Finansal Serbestleşme Sürecinde Artan Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri: Türkiye Ekonomisine Etkileri, Riskler ve Politika Araçları, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Mesleki Yeterlilik Tezi
• Akyüz, Y. ve Boratav, K., 2002, Türkiye’de Finansal Krizin Oluşumu’’, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Cilt 17, Sayı 197, ss. 14-46
• Atasoy, H., 2007, Türk Bankacılık Sektöründe Gelir-Gider Analizi ve Karlılık Performansının Belirleyicileri, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi
• Babaoğlu B., Mutlu O.Ç., ve Topkaya M., 2017, Net Hata ve Noksan Üzerine Bir Değerlendirme, tcmbblog.org.tr
• Barışık, S., ve Şarkgüneşi, A., 2009, Yabancı Sermaye Hareketlerinin Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri (1990- 2007 Dönemi Nedensellik Analizi), ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 9, ss. 19-33
• Berksoy T. ve Saltoğlu B., 1998, Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri, İTO Yayınları, İstanbul
• Bruno V. and Shin H.S., 2012, Capital Flows, Cross-Border Banking and Global Liquidity, National Bureau of Economic Research Working Paper Series, Working Paper 19038
• Direkçi, T., ve Kaygusuz, S., 2013, Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Makroekonomik Değişkenler ile Olan Etkileşimi: Türkiye Örneği, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Yıl 5, Sayı 9, ss. 28-42
• Doğru, C., 2011, Karlılığın Belirleyicileri Analizi: Teori ve Orta Ölçekli Bir Banka Uygulaması, Maliye Finans Yazıları Dergisi, Yıl 25, Sayı 91, ss. 47-75
• Erataş, F.,ve Öztekin, D., 2010, Kısa Vadeli Sermaye Akımlarının Belirleyicileri: Türkiye Örneği, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, ss. 57-64
• Güloğlu B., Altınoğlu E., 2002, Finansal Serbestleşme Politikaları ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye Krizleri, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 27
• Güneş N., 2015, Banka Karlılığının Belirleyicileri: 2002-2012 Dönemi Türk Mevduat Bankaları Üzerine Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 20, Sayı 3, ss.265-282
• Hannan, S. A., 2017, The Drivers of Capital Flows in Emerging Markets Post Global Financial Crisis, IMF Working Paper No. 17/52
• Hazar, A. ve Babuşçu Ş., 2017, Temel Banka Muhasebesi Şube İşlemleri, Bankacılık Akademisi Yayınları, Ankara
• Işık S., Duman K., Korkmaz A., 2004, Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir Faktör Analizi Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 19, Sayı 1, ss.45-69
• İnandım, Ş., 2005, Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri ile Reel Döviz Kuru Etkileşimi: Türkiye Örneği, TCMB Piyasalar Genel Müdürlüğü Uzmanlık Yeterlilik Tezi
• Karasoy A., ve Çavuşoğlu E.Ö., 2017, Bankacılık Sektörü Likidite Ölçümünde Yeni Dönem: Net İstikrarlı Fonlama Oranı, tcmbblog.org.tr
• Keskin, N., 2009, Sermaye Kontrolleri: Nedenleri, Türleri ve Ülke Deneyimleri, Dergipark Ulakbim Sosyoekonomi, Cilt 9, Sayı 9, ss.148-166
• Kula, F., 2003, Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Etkinliği,Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, ss. 141-154
• Mangır, F., 2006, Finansal Deregülasyonun (1989-2001) Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri: Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 16, ss. 459-472
• Reinhart, Calvo, Leiderman, 1993, Capital Flows and Rea Exchange Rate Appreciation in Latin America: The Role of External Factors, International Monetary Fund Staff Papers, Vol 40, No 1
• Santos J.A.C., 1999, Bank Capital and Equity Investment Regulation, Journal of Banking Finance 23, 1095-1120
• Şahin, Berument, Doğan, 2015, Effectiveness of The Reserve Option Mechanism As A Macroeconomic Prudential Tool: Evidence From Turkey, Applied Economics, Vol 47, No 56, 6075-6087
• Takan, M. ve Boyacıoğlu, M.A., 2013, Bankacılık, (Teori, Uygulama ve Yöntem), Nobel Yayınları, Ankara
• Taşkın, F., 2011, Türkiye’de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, ss. 289-298
• TBB, Mayıs 2007, Bankalarımız 2006, TBB Yayınları, No:251, İstanbul
• TCMB, Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, www.evds.tcmb.gov.tr
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB), Türkiye Bankacılık Sektörü Konsolide Banka Bilançoları İstatistiki Raporlar, www.tbb.org.tr
• Uzunoğlu, S., 2003, Para ve Döviz Piyasaları, Literatür Yayınları, 2. Baskı, İstanbul
• World Development Indicators, http://data.worldbank.org/indicator
• Yıldırım, O., 2008, Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri, Ankara Üniversitesi Doktora Tezi