Determination of Copper, Iron, Cadmium and Lead Contents of the Oils from Sunflower Seeds (Helianthus annus L.) Grown Trakya Region, Turkey

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 1, 55 - 63, 01.03.2009

Y. Üstbaş M. Taşan Ü. Geçgel

Öz

The aim of this study was to determine the copper (Cu), iron (Fe), cadmium (Cd), and lead (Pb) contents of the oils from sunflower seeds which were grown in the Trakya region, Turkey. For this reason, the samples of sunflower seed were collected from three different provinces (Tekirdag, Edirne and Kirklareli) which are located on the Trakya region. A total of 90 sunflower seed samples from 2007 harvest seasons were collected from these different provinces. The contents of these metals in the crude oils obtained by soxhlet extraction with n-hexane from sunflower seed samples were determined by using Atomic Absorption Spectrophotometer method. Preparing sample stage was made by using microwave analyze system in close container. According to the analysis results, the average amounts in the oil samples from three different provinces (Tekirdag, Edirne and Kirklareli) were for Cd 0.11, 0.23 and 0.12 ppm; for Cu 0.12, 0.15 and 0.11 ppm; for Pb 0.23, 0.15 and 0.24 ppm; for Fe 4.83, 4.30 and 4.27 ppm, respectively. According to the analysis of variance, the differences among the provinces were statistically significant (P<0.01) with respect to Cd and Fe contents. The obtained these results were compared between the values reported in literatures. Potential sources of metal contamination of the oils from sunflower seeds were also discussed. 

Anahtar Kelimeler

Trakya region, sunflower seed, copper, iron, cadmium, lead

Trakya Bölgesinde Üretilen Ayçiçeği Tohumu (Helianthus annus L.) Yağlarında Bakır, Demir, Kadmiyum ve Kurşun İçeriklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışmada, Trakya Bölgesinde üretilen ayçiçeği tohumları yağlarında bakır (Cu), demir (Fe), kadmiyum (Cd) ve kurşun (Pb) içeriklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, bölgedeki üç ilden (Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli) 2007 yılı hasad döneminde toplam 90 adet ayçiçeği tohumu örneği toplanmıştır. Sokshlet n-hekzan ekstraksiyonu ile ayçiçeği tohumlarından elde edilen ham yağ örneklerinde bu elementlerin düzeyleri atomik absorpsiyon spektrofotometre (AAS) cihazı kullanılarak belirlenmiştir. Örnek hazırlama aşaması kapalı kapta mikrodalga çözümleme sistemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illerinden yağ örneklerinde ortalama olarak sırasıyla Cd miktarları 0,11; 0,23 ve 0,12 ppm, Cu miktarları 0,12; 0,15 ve 0,11 ppm, Pb miktarları 0,23; 0,15 ve 0,24 ppm, Fe miktarları 4,83; 4,30 ve 4,27 ppm düzeylerindedir. Varyans analizlerine göre, sözkonusu illere ait örneklerin Cd ve Fe düzeylerindeki farklılıklar istatistiksel açıdan (P

Anahtar Kelimeler

Trakya bölgesi, ayçiçeği tohumu, bakır, demir, kadmiyum, kurşun

Kaynakça

• Akın, N., A. Ayar, D. Sert ve N. Çalık, 2003. Konya ilinin değişik bölgelerinden toplanan sütlerin ağır metal içerikleri üzerine bir araştırma. Süt Endüstrisinde Yeni Eğilimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İzmir, 22–23 Mayıs, s.355– 358.
• Alpaslan, M., Ş. Irmak ve Ş. Kurultay, 2001. Effect of physical and chemical refining methods of sunflower oil on the amounts of some metals. Energy Education Science and Technology 7 (2): 45–51.
• Angelova, V., R. Ivanova and K. Ivanov, 2004. Heavy metal accumulation and distribution in oil crops. Communications in Soil Science and Plant Analysis 35 (17–18): 2551–2566.
• Anonim, 1987. Standard Methods for the Analyses of Oils, Fats, and Derivatives. International Union of Pure and Applied Chemistry Commission on Oils, Fats and Derivatives, IUPAC, 7th edn., Blackwell Jevent Publishers, Oxford. pp: 14-16.
• Anonim, 1998. Nordic Committee on Food Analysis. Determination by Atomic Absorption Spectrophotometry after Wet Digestion in a Microwave Oven. Metals. Metot no. 161 (NMKL, Næringsmidler, National Veterinary Institute- Oslo, Norwegian; www.nmkl.org.). for
• Asri, F.Ö., S. Sönmez ve S. Çıtak, 2007. Kadmiyum çevre ve insan sağlığı üzerine etkileri. DERİM 24 (2): 32–39.
• Başkaya, H.S. ve A.Teksoy, 1997. Topraklarda ağır metaller ve ağır metal kirliliği. I. Uludağ Çevre Mühendisliği Sempozyumu Bildiri Kitabı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa, s.763– 770.
• Baysal, A. 1989. Genel Beslenme Bilgisi. 5. Baskı, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara, 189s.
• Belivermiş, M., Y. Çotuk, M. Coşkun ve G. Çobanoğlu, 2004. Trakya’da çinko, kurşun ve kadmiyum değişimi. 17. Ulusal Biyoloji Kongresi Bildiriler Kitabı, Adana, 21–24 Haziran, s.115–121.
• Cleenewerck, B. and A.J. Dijkstra, 1992. The total degumming application in refining and hydrogenation. Fat Sci. Tech. 94 (8): 317–322. and industrial
• Çayır, A. 2005. Havadan gelen ağır metallerin Trakya’daki dağılımı. (Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 38s.
• Çepel, N. 1997. Toprak kirliliği, erozyon ve çevreye verdiği zararlar. Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) yayınları No.14.
• Dabeka, RW. and A.D. McKenzie, 1992. Total diet study of lead and cadmium in food composites: preliminary investigations. Journal of AOAC International 75 (3): 386–394.
• Doğan, Ü. ve M. Certel, 1999. Antalya-Burdur karayolu çevresinde yetiştirilen buğdaylarda kurşun ve kadmiyum kirlilik düzeylerinin belirlenmesi. Gıda 24 (4): 283–288.
• Evans, C.D., G.R. List, R.E., Beal and L.T Black, 1974. Iron and phosphorus contents of soybean oil from normal and damaged beans. J. Am. Oil Chem. Soc. 51:444-448.
• Jawad, I.M, S. Kochhar and B.J.F Hudson, 1983. Quality characteristics of physically refined soybean oil: effects of pretreatment and processing time and temperature. J. Food Tech. 18:353–360.
• Kabata-Pendias, A. 2000. Trace Elements in Soils and Plants. 3rd Edition, CRC Press Inc., New York.
• Karaali, A. 1981. Ayçiçeği yağının rafinasyonu sırasında değişmeler. TÜBİTAK, Gebze Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü, Beslenme ve Gıda Teknolojisi Bölümü, Yayın No.55, s.31-50. meydana gelen
• Ünal, K., C. Nergiz ve E. Katmer, 1989. Bazı bitkisel yağların rafinasyonu sırasında demir ve bakır Uluslararası Gıda Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Bursa, s.131–136. değişiklikler. I.
• List, G.R., C.D. Evans and W.F. Kwolek, 1971. Copper determined by atomic absorption spectroscopy. J. Am. Oil Chem. Soc. 48 (9): 438-441.
• Nergiz, C. And K. Ünal, 1986. Lipidlerin bozulması üzerine metallerin etkileri. E.Ü. Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri B, Gıda Mühendisliği 4 (1): 86–97.
• Peker, İ. 1993. Soya fasulyesi ve ayçiçeği ham yağında eser element tayini. Gıda 18 (2): 121– 124.
• Peredi J. and A. Balogh, 1981. Experimental data on the tocopherol content of Hungarian vegetable oils. Olaj Szappan Kozmetika 30 (1): 1–5.
• Prevot A., J.M. Gente and O. Morin, 1977. Progress in atomic absorption spectrometry of fats. Revue Française des Corps Gras 24: 409–418.
• Özbek, H., Z. Kaya, M. Gök ve H. Kaptan, 1995. Toprak Bilimi. Ç.Ü. Ziraat Fak. Ders Kitapları, Yayın No. 73, 35s.
• Saldamlı, İ. 1998. Gıda Kimyası. Hacettepe Üniversitesi yayınları, Ankara, 527s.
• Sleeter, R.T. 1981. Effects of processing on quality of soybean oil. J. Am. Oil Chem. Soc. 58: 239– 247.
• Semerci, A. ve Y. Kaya, 2007. Trakya’da ayçiçeği üreten işletmelerin sosyo-ekonomik yapısı. I. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Tekird ağ Zir aa t F akü ltes i D er gis i Üst ba ş ve a , 2 00 9 6 )