Okul Öncesi Öğrencilerinin Su Farkındalığı ve Su Okuryazarlıklarındaki Gelişimin İncelenmesi: Proje Tabanlı Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 45, 30.06.2018

Nazihan Ursavaş Ayşe Aytar

Öz

Kullanabileceğimiz su miktarı bugün pek çok
tehlikeyle karşı karşıyadır. Bu tehlikelerin başında da bilinçsizce
kullanımından kaynaklanan su kirliliği gelmektedir. Var olan su kaynaklarımızın
doğru bir şekilde kullanımı ise gelecek nesillerin doğru bir şekilde
eğitilmesinden geçmektedir. İstenilen eğitimin davranışa dönüştürülmesi de
erken yaşlarda verilecek eğitimlerle mümkündür. Bu nedenle bu çalışmada okul
öncesi öğrencilerinin su farkındalıklarının ve su okuryazarlıklarının
incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer alan bir
ilin denize kıyısı olan bir ilçesindeki ana okulunda okuyan 15 öğrenci
katılmıştır. Bir proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmada 10 hafta süren
uygulamalı etkinlikler gerçekleştirilmiştir. Her hafta araştırmacılardan oluşan
bir ekip belirlenen gün ve saatlerde okulu ziyaret etmiş ve bu öğrencilerle iki
saatlik etkinlikler yürütmüşlerdir. Öğrencilerle suyun kimyasal formülü, su
döngüsü, yağmur, suyun gücü ve suyun önemine yönelik çeşitli gösteri ve çeşitli
okul dışı etkinlikler gerçekleştirilmiştir. 
Veri toplama aracı olarak uygulama öncesi ve sonrasında öğrencilerle yarı-yapılandırılmış
mülakatlar gerçekleştirilmiş, gözlemler 
yapılmış ve sürece dahil edilen öğretmen adaylarına günceler
tutturulmuştur. Elde edilen tüm veriler betimsel analize tabi tutulmuştur. Buna
göre öğrencilerin suyla ilgili vermiş oldukları bilimsel cevapların arttığını,
suyun tasarruflu kullanımına yönelik farkındalıklarının arttığını ve son olarak
bir projede yer almanın bilimsel çalışmalara olan pozitif tutumlarında artışa
neden olduğu belirlenmiştir.  

Anahtar Kelimeler

su eğitimi, su farkındalığı, su okuryazarlığı, okul öncesi, sürdürülebilirlik

Analysing Pre-School Students’ Water Awareness and Water Literacy Development in a Project Based Study

Öz

The amount of water we can use today faces
many dangers. At the beginning of these dangers is water pollution caused by
unconscious use. The correct use of existing water resources can be provided by
proper training of future generations. Transforming the desired education into
behavior is also possible with early education. For this reason, in this study,
it was aimed to gain pre-school students’ water awareness and water literacy development.
The study was conducted at a town which is in Turkey's coastal province located
in the northeast region. 15 students participated in the study. The study was
carried out within the scope of a project and the practical activities application
process lasted 10 weeks. Each week a team of researchers visited the school on
selected days and hours and conducted two-hour activities with those students.
There are various demonstrations and various out-of-school activities for the
students regarding water chemical formula, water cycle, rain, water power and
the importance of water. Semi-structured interviews were carried out before and
after the application, observations were made and diaries of teacher candidates
included in the process are used as data collection tool. All data obtained
were subjected to descriptive and content analysis. As a conclusion, students'
scientific responses to water-related questions have increased, their awareness
of water-saving use has increased, and, finally, joining of a project has led
to an increase in positive attitudes toward scientific studies.

Anahtar Kelimeler

water education, water awareness, water literacy, pre-school education, sustainability

Kaynakça

• Ahi, B. (2017). The effect of talking drawings on five-year-old Turkish children’s mental models of the water cycle. Internatıonal Journal of Environmental & Science Education, 12 (3), 349-367.
• Akman, B., Üstün, E. ve Güler, T. (2003). 6 yaş çocuklarının bilim süreçlerini kullanma yetenekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 11-14.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt:14, No:2 s.599-616.
• Aydın, A., Güney, M. Y. (2017). Yapılandırmacı yaklaşıma uygun olarak geliştirilen etkinliklerin okul öncesi öğretmen adaylarının fen kavramlarını öğrenmelerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18 (Özel Sayı), 181-201.
• Aypay, A. (2015). Eğitim politikası. Ankara: Pegem.
• Brody, M. J. (1993). Student understanding of water and water resources: A review of the literature. Annual Meeting of the American Educational Research Association, April, Atlanta.
• Brody, M.J. (1995). Development of a curriculum framework for water education for educators, scientists, and resource managers. Journal of Environmental Education, Vol. 26 (4). Campbell, N.A ve Reece, J. B. (2008). Biology. 8th ed. Pearson, San Francisco.
• Cappellaro, E., Ünal Çoban, G., Akpınar, E., Yıldız e. ve Ergin, Ö. (2011). Yetişkinler için yapılan uygulamalı çevre eğitimine bir örnek: Su farkındalığı eğitimi. Türk Fen Eğitimi Dergisi (Journal of Turkish Science Education). 8 (2), s. 157-173.
• Cho, H., Kim, J. ve Choi, D. H. (2003). Early childhood teachers’ attitudes toward science teaching: a scale validation study, Educational Research Quarterly, 27 (2), 33-42.
• Cohen, L., Manion, L. Ve Morrison, K. (2007). Research methods in education. 6th ed. New York: Routledge.
• Covitt, B.A., Gunckel, K.L. ve Anderson, C. W. (2009). Students’ developing understanding of water in environmental systems. Reports and Research. 40 (3), p. 37-51.
• Çamlıbel Çakmak, Ö. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretime yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9 (3), 40-51.
• Demiral, Ü. ve Kartal, T. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilimsel düşünme becerilerine ilişkin görüşleri: problemler ve çözüm önerileri. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7 (25), 332-365.
• Demirkaya, H. (2006). Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), s. 207-222. DSİ, (2014). http://www.dsi.gov.tr
• Erden. F.T ve Sönmez, S. (2011). Study of Turkish preschool teachers’ attitudes toward science teaching. International Journal of Science Education, 33 (8), 1149-1168.
• Ergin, Ö. (2008). Su farkındalığı üzerine bir eğitim projesi. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi.
• Ewing, M. S. ve Mills, T. J. (1994). Water literacy in college freshman: COuld a cognitive imagery strategy improve understanding.Journal of Environmental Education, Vol. 25 (4).
• Güney, E. (2004). Türkiye Çevre Sorunları. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Güngör Seyhan, H. (2015). Okul öncesi fen eğitiminde analoji kullanımının önemi ve analoji örnekleri. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 4 (2), 15-28.
• Henriques, L. (2002). Children’s ideas about water: A review of the literature. School Science and Mathematics. 102 (5), pp. 202-215.
• Kallery, M. ve Psillos, D. (2001). Pre-school teachers’ content knowledge in science: their understanding of elementary science concepts and of issues raised by children’s questions. International Journal of Early Years Education, 9 (3), 165-179.
• Kılınç, B., Demir Atalay, S., Kara, A., İlkyaz, A., Bayhan, B. ve Hekimoğlu, M. A. (2016). Okul öncesi çocuklara verilen su ürünleri eğitiminin farkındalık oluşumuna etkisinin belirlenmesi. Su Ürünleri Dergisi (Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences), 33(2), 129138.
• Kıryak, Z. ve Çalık, M. (2017). Improving grade 7 students’ conceptual understanding of water pollution via common knowledge construction model. International Journal of Science and Mathematics Education, 1-22.
• Marinopoulos, D. ve Stavridou, H. (2008). Improving primary school (11-12) students understanding about water pollution. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2013). İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi ()3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı. Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Sage, Thousand Oaks, CA:
• Önder A. Ve Özkan B. (2013). Sürdürülebilir Çocuk Gelişimi. Okul Öncesinde Etkinliklerle Çevre Eğitimi. 1. Baskı, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Özbey, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin fen etkinliklerine ilişkin yeterliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 1-18.
• Ravanis, K. ve Bagakis, G. (1998). Science education in kindergarten: sociocognitive perspective. International Journal of Early Years Education, 6 (3), 315-327.
• Samaltani, D. ve Christidou, V. (2013). Water conservation in the nursery school. Global NEST Journal, 15 (3), 421-429.
• Sansar, S. B. (2010). Okul öncesi öğretmenlerin fen öğretimine yönelik tutumları ile fen etkinliklerinde kullandıkları yöntemler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Sönmez, S. (2007). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine yönelik tutumları ve bunun sınıfta uygulanan fen etkinliklerinin sıklığına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, F. (2000). Okul öncesinde fen bilgisi öğretimi ve aktivite örnekleri. Yapa Yayınları, İstanbul
• Şahin, H. (2016). Okul öncesi fen eğitiminde analoji yöntemi ve analojinin okul öncesi eğitim programlarında yer alma düzeyi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (6), 48-61.
• Topçu, M. S. (2015). Sosyobilimsel konular ve öğretimi. 1. Baskı, Pegem Akademi, Ankara.
• Tu, T. (2006). Preschool science environment: what is available in a preschool classroom? Early Childhood Education Journal, 33 (4), 245-251.
• Uzunöz, A., Şeyihoğlu, A., Akbaş, Y. ve Gençtürk, E. (2012). Doğa eğitimi, ders dışı öğretim faaliyetlerine örnek. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Ültay, N. ve Ültay, E. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının bazı fen kavramları hakkındaki kavramsal bilgilerinin kesitsel olarak incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (41), 1046-1051.
• Üstüner, M. (2004). Geçmişten Günümüze Türk Eğitim Sisteminde Öğretmen Yetiştirme ve Günümüz Sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (7). http://www.pegem.net/akademi/makale_detay.aspx?id=8232 alınmıştır. Gülgöz, S. (2005). Five factor theory and NEO-PI-R in Turkey. In J. Allik & R. R.
• McCrae (Eds.), The five-factor model of personality across cultures (pp. 175-196). Dordrecht, Netherlands: Kluwer Academic Publishers. [İngilizce Eser İçerisinde Bölüm]
• Yıldırım, A. ve Hasan Şimşek (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Şeçkin Yayıncılık, Ankara.