İsmâil Safâ’nın Şiir Anlayışı ve Ilımlılar

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 1, 137 - 158, 01.06.2012

Arif Yılmaz

Öz

İsmâil Safâ daha çok Servet-i Fünûn edebiyatı içerisinde değerlendirilir ve adı da Servet-i Fünûn şairleri arasında sayılır. Aslında o, ne eski şiirin halefi, ne de yeni şiirin mukallididir. Tenkit kitaplarındaki düşünceleri ile şiir kitaplarındaki uygulamaları zaman zaman birbiriyle örtüşmeyen durumlar ortaya çıkarsa da klasik şiir geleneği ve yeni şiir anlayışı özelliklerini bir arada barındırmaktadır. Bu yönüyle o, Ilımlılar olarak bilinen, eserlerinde ve düşüncelerinde her iki tarafın sanat anlayışına yönelik izler taşıyan grup içerisinde değerlendirilebilinecek bir şair olarak karşımıza çıkmaktadır. Nesirlerinde ve bazı şiirlerinde ise onun eski şiire yönelik eleştirilerinin yoğunluk kazandığı da bir vakıadır. Bu çalışmada, tenkit kitaplarından ve şiirlerinden hareketle İsmâil Safâ’nın şiir anlayışı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte İsmâil Safâ’nın klasik şiir geleneği ile Servet-i Fünûn şiir anlayışı arasındaki yeri tespit edilmek istenmiştir. Sonuç olarak görülmüştür ki, İsmâil Safâ aslında yeni şiir anlayışına daha yakın durmakla birlikte eski şiir temsilcileriyle kurduğu yakın dostluklar ve aldığı eğitim gibi nedenlerle uygulamalarında divan şairinin şiir anlayışına da uzak kalamamış, fakat şiir retoriğini yeni şiir bakış açısıyla oluşturmuştur, diyebiliriz. Bu çalışmada daha çok İsmail Safâ’nın uygulamalarından ziyade düşlediği şiir ve şair idealizmi vurgulanmıştır

Anahtar Kelimeler

İsmâil Safâ, Mutavassıtîn, Ilımlılar, Servet-i Fünûn şiiri

Ismâil Safâ’s Concept of Poetry and Moderates

Öz

İsmâil Safâ is mostly considered in Servet-i Fünûn literature and named as one of Servet-i Fünûn poets. In fact, he is neither the successor of ancient poetry nor the imitator of the new poetry. His thoughts in his criticism books and applications in his poetry books have both classical poetry traditions and new poetry characteristics which complement each other. In this respect, he emerges as a poet that can be appreciated among the group known as moderates who bear traces from both sides’ conception of art in their works and thoughts. In this study, we have tried to present İsmâil Safâ’s poetry conception through his poems and criticism books. Furthermore, the attitude of İsmâil Safâ between classical poetry tradition and Servet-i Fünûn poetry has been tried to be identified. As a result, it has been realized that, together with being closer to new poetry conception, because of his close friendships with ancient poetry representatives and the education he had received, he has not been far-off the poetry conception of ottoman poets

Anahtar Kelimeler

İsmâil Safâ, Mediators (Mutavassitîn), Moderates, Servet-i Fünûn Peotry

Kaynakça

• Akyüz, K. (1947). Tevfik Fikret. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları.
• Akyüz, K. (1986). Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi. İstanbul: İnkılap Kitap Evi.
• Banarlı, N. S. (1971). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. (c. 2, s. 997). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Cenap Şahabettin. (1954). İsmâil Safâ ve Mensiyyat. Türk Düşüncesi. (c.1). 5 (4), 339-341.
• Ebüzziyâ Tevfîk (1317). Mecmuâ-i Ebüzziyâ. (s.81). İstanbul: Matbaa-yı Ebüzziyâ. Ercilasun, B. (1990). Büyük Türk Klasikleri. (c.10, s. 13-21). İstanbul: ÖtükenSöğüt Yayınları.
• İbrahim Alaettin. (1933-1935). İsmâil Safâ. Meşhur Adamlar. (c.3, s.806). İstanbul: Ahmet Sait Matbaası.
• İnal, İ. M. K. (1988). Son Asır Türk Şairleri. (3. Baskı). (c.3, s.650 ). İstanbul: Dergah Yayınları.
• İsmail Hikmet. (1334). Düşünce Dergisi.176-177.
• İsmâil Safâ. (1308). Huz Mâ Safâ. İstanbul: Âlem Matbaası.
• İsmâil Safâ. (1314). Mülâhazât-ı Edebiyye. İstanbul: İkdam Matbaası.
• İsmâil Safâ. (1328). Mensiyât. İstanbul: Kainat Kütüphanesi.
• İsmâil Safâ. (1328). Hissiyât. İstanbul: Kainat Kütüphanesi.
• İsmâil Safâ. (1329). Muhâkemât-ı Edebiyye. İstanbul: Kainat Kütüphanesi.
• Karaca, A. (1990). İsmâil Safâ. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kutlu, M. (1982). İsmâil Safâ. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C.5, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Levend, A. S. (1972). Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri. (3. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Necatigil, B. (2002). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. (20. Baskı). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Önertoy, O. (1980). Edebiyatımızda Eleştiri. Tanzimat ve Servet-i Fünûn Dönemleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, DTCF Yayınları.
• Özkırımlı, A. (1987). Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (2. Baskı). (c.3, s.688-689). İstanbul: Cem Yayınları.
• Özgül, K. (1988). XIX. Asrın Özel Bir Edebiyat Mahfeli Olarak Encümen-i Şuara. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özön, M. N. (1934). Metinlerle Muasır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Devlet Matbaası. Safâ, P. (1954). Babam İsmâil Safâ. Türk Düşüncesi. 5, 341-343.
• Sevük, İ.H. (1932). Edebi Yeniliğimiz II. İstanbul: Devlet Matbaası. Süleyman Nesib. (1314/1898). Makale-i Mahsusa: İki Söz Daha. Servet-i Fünûn. 374, 146-157.
• Tansel, F. A. (1951-1953). Muallim Nâci ile Recaizade Mahmut Ekrem Arasındaki Münakaşalar ve Bu Münakaşaların sebep Olduğu Edebi Hadiseler. Türkiyat Mecmuası, X, 193.
• Türk Ansiklopedisi. (1972). İsmâil Safâ. (C.XX). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Uç, H. (1990). Ilımlılar ve Edebî Tenkid. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Yöntem, A.C. (1934). Türk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Devlet Matbaası.