Gaziantep’te Çocuklara Ad Verme Geleneği ve 2007 Yılında Verilen Adlara Ad Bilimsel Bir Yaklaşım

Yıl 2008, Cilt: 7 Sayı: 2, 331 - 354, 01.12.2008

Fevzi Karademir

Öz

Kişi adları, bulundukları bölgenin coğrafyasından, tarihinden, inançlarından ve anne babaların dünya görüşlerinden izler taşır. Bir toplumun kültür haritasının oluşturulmasında, söz varlığının belirlenmesinde, o toplumdaki kişi adlarına yönelik tespitlerin önemi büyüktür. Bu çalışmada Gazianteplilerin görüşlerinden hareketle, Gaziantep'te çocuklara ad verme geleneği, ana çizgileriyle ortaya kondu. 2007 yılında doğup Şehitkamil ve Şahinbey nüfusuna kaydedilen çocukların adları, ad bilimsel yönden incelendi. Bu bağlamda adların cinsiyete göre kullanım sıklığı sırası, ad verme geleneğimiz içinde taşıdığı sosyo-kültürel izler ve adların dil bilgisel görünümleri değerlendirildi. Konuluş nedeni tartışmalı olan Kezban, Asiye ve Döndü/Döne adları konusunda tespitler yapıldı

Anahtar Kelimeler

Ad bilim, Özel adlar, Söz varlığı, Kültür

The Traditon of Naming Children in Gaziantep and an Onomastique Approach to Names Given in the Year of 2007

Öz

An individual’s name bears the marks from one’s regional geography, history, beliefs and parents’ worldviews. Endeavours towards an examination of individual names in a community are very important in constructing the cultural map of that community and determining the very existence of vocabularies in a language. In this study, the custom of giving names to children in the province of Gaziantep is explored through the views of Gaziantep’s residents. The names of those children born in Şehitkamil and Şahinbey towns in 2007 and registered with Public Registration Office are examined in relation with onomastics. In this connection, the popularity of names with regard to gender, the socio-cultural marks that our custom of giving names bear and the grammatical aspects of the names are presented and discussed. The names Kezban, Asiye and Döndü/Döne are particularly examined and controversies around why these names are given to children are discussed

Anahtar Kelimeler

Onomastics, İndividual name, Existence of vocabularies, Culture

Kaynakça

• Amanoğlu, E. K. (1999). Eski Türk onomastiği üzerine. 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı
• Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, ss. 109-116. Boz, E. (2003). 2001 yılında Afyon’da verilen çocuk adları. Türk Dili, 619: 17-24.
• Çağmar, M. E. (2003). Araplarda ad koyma. Nüsha, 8: 94-105.
• Çelik, C. (2005). İsim Kültürü ve Din (Şahıs İsimleri Üzerine Bir Din Sosyolojisi Denemesi),
• Çizgi Kitabevi, Konya. Devellioğlu, F. (1988). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara.
• Kurul (1997), Gaziantep, Gaziyurt Matbaası, Gaziantep.
• İbn-i Kesir (1985), Tefsir’ül Kur’ani’l Azîm, c.6. Kahraman Yayınları, İstanbul.
• Karademir, F. (2003). Dede Korkut’tan bir cümlenin düşündürdükleri. http://www.e-sosder.com
• Kurul (1981). Has isimler. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yayınları, İstanbul, c.4, ss. 126-127.
• Kurul (1998). Ad koyma. İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, c.1, ss. 332-333.
• Memmedli, Y. (1996). Eski Türkçede şahıs adları ve unvanları. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı
• Belleten 1994, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, ss. 95-110.
• N.N. Tıdıkova (Rusçadan çev. Hanzâde Güzelova) (2004). Altay kahramanlık destanındaki kadın isimlerinin dil bakımından tahlili. Bilig, 31: 23-35.
• Özçelik, S. (2005). Dede Korkut-Araştırmalar, Notlar / Dizin / Metin, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Sakaoğlu, S. (2001). Türk Ad Bilimi I Giriş, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Sümer, F. (1999). Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Şahin, A. (21.09.2004). Çocuklara ad koyma üzerine. Zaman, İstanbul.
• Süleyman Ç. (Tarihsiz), Mevlid-i Şerif (yayına hazırlayan Yusuf Tavaslı), Tavaslı Neşriyat. Tokpınar, C. Kezban, yalancı değil, ev hanımı demek. Yayınlanmamış araştırma yazısı. Toplu, E. S. (1993). Türk Edebiyatından Seçme Hikâyeler, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss. 185-191. www.tdk.gov.tr / Güncel Türkçe Sözlük, Kişi Adları Sözlüğü, Türk Lehçeleri Sözlüğü.
• Yalçıner, N. (2004). Türkçede son çocuğa verilen adlar. V. Uluslararası Türk Dil Kurultayı,
• Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, c.II, ss. 3119–3130.