İngiliz Arşiv Belgelerine Göre 1912-1913 Tarihli Balkan Savaşları Öncesinde Balkanlarda Uluslararası Nüfuz Mücadelesine Bir Bakış

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 2, 677 - 690, 01.04.2018

Levent Yıkıcı Zeynel Özlü

https://doi.org/10.21547/jss.360046

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı Balkan
Savaşları öncesindeki uluslararası konjonktürün İngiliz arşiv belgeleri
üzerinden değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda farklı kaynaklardan temin
edilen İngiliz arşiv belgeleri incelenmiş ve elde edilen bulgular anlamlı bir
bütün oluşturacak şekilde sunulmuştur. Ayrıca elde edilen bulgular İngiliz
kamuoyunun görüşlerini gayrı-resmi olarak yansıttığı düşünülen bazı İngiliz
gazetelerinde yer alan haberlerle de desteklenmiştir. Araştırma bulgularının
dönemin süper gücü İngiltere’nin Balkan coğrafyasındaki gelişmelere yönelik
bağlamsal ve Osmanlı Devleti’ne yönelik genel bakış açısını ortaya koymak
açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırma neticesinde XIX. yüzyılın ikinci yarısında yeni bir Avrupa düzeni ile
karşı karşıya kalan İngiltere’nin dış politikasını İngiliz-Fransız Ententesi ve
İngiliz-Rus anlaşması üzerine kurduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda Balkan
Savaşları öncesinde gayrı resmi olarak hakem rolüne soyunan İngiltere’nin,
müttefiki Rusya'nın Balkanlara müdahalesini kısıtlamak için elinden geleni
yapmadığı ve sahip olduğu siyasi güce orantılı olarak etkili bir tepki
veremediği tespit edilmiştir. Ayrıca bu dönemde İngiltere’nin Osmanlı
Devleti’nde sahip olduğu menfaatler, Hindistan’daki Müslüman tebaası ve
Hıristiyan Balkan halkları arasında bir çıkmaza girdiği de müşahede edilmiştir. Son olarak İngilizlerin
Balkanlardaki kargaşanın Büyük Devletlere sıçrayarak daha büyük ölçekli bir
savaşı tetiklemesinden endişe ettiği yargısına ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Balkan Savaşları, İngiliz arşiv belgeleri, İngiltere, Rusya

An Overlook to the International Struggle of Prestige on the Eve of the Balkan Wars dated to 1912-1913 Accordance with British Archieve Documents

Öz

The aim of this study is to evaluate the international
conjuncture on the eve of the Balkan Wars through British archieve documents.
In parallel with this purpose, British archieve documents from several sources
were examined and the findings were presented to create a meaningful whole.
Furthermore, the research findings were supported with the articles of some
British newspapers that were regarded as the reflections of unofficial British
public opinion. The research findings were thought to be noteworthy in terms of
revealing the Britain’s contextual perspective on developments in Balkan
geography and the its general perspective towards the Ottoman Empire as the
superpower of that period. As a result of the research, it was concluded that
Britain built its foreign policy on the Anglo-French Entente and the
British-Russian agreement upon facing a new European order in the second half
of the XIX^th century. In this regard, it was determined that
Britain, which unofficially played the role of referee on the eve of the Balkan
Wars, did not do its utmost to restrict the intervention of the Russians in the
Balkans and could not react effectively in proportion to its political power.
It was also observed that during this period Britain reached a deadlock between
her interests in the Ottoman Empire, her Muslim subjects in India and the
Christian Balkan peoples. Finally, it was evaluated that the British were
worried that the Balkan turmoil will trigger a large-scale war through
involving the Great Powers. 

Anahtar Kelimeler

Balkan Wars, British archieve documents, Great Britain, Russia

Kaynakça

• Albertini, L. (1952). “The origins of the war of 1914”, (Çev. ve Ed.) Isabella M. Massey, Londra: Oxford University Press.
• Alkan, N., (2014). “Ve selanik düştü 1912-1913 balkan savaşı ve hezimeti”, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Beaumont,’tan Grey’e. (11 Ekim 1912). Admiralty office, Gizli, No:133, 44588.
• Beaumont,’tan Grey’e. (8 Ekim 1912). Admiralty office, Gizli, No:132, 42091.
• Center for Ottoman Diplomatic History. (2016) “The Ottoman empire in british parliamentary debates extracts from hansard”, Cilt 5 (1912), İstanbul: Isis Press.
• Demirci, S., (2006). “British public opinion towards the ottoman empire during the two crises: bosnia-herzegovina (1908-1909), the balkan wars (1912-1913)”, İstanbul: Isis Press.
• Fowler, R. D., (1967). “British attitude toward the balkan muddle 1900-1912”, Teksas teknoloji üniversitesi yüksek lisans tezi.
• Gooch, G. P., ve Temperley, H., (2016 Baskısı). “British documents on the origins of the war 1898-1914”, Yeni Delhi: Facsimile Publisher, 1967, Cilt IX.
• Great Britain 5. (1911). Parliamentary debates (commons), XXXII.
• Grey’den Cartwright’a. (7 Ekim 1912).Admiralty office, Gizli, No: 70, 42458.
• Gümüşel, G., (2015). “The times gazetesinin gözünden doğu sorunu, osmanlı imparatorluğu ve tanzimat dönemi (1838-1878)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 57, s. 37-78.
• Hall, R., (2003). “Balkan Savaşları 1912-1913”, 1. Dünya savaşı’nın provası, İstanbul: Homer Kitabevi.
• Helmreich, Ernst Christian. (1938). “The diplomacy of the balkan wars 1912-1913”, Londra: Humphrey Milford. Işık, Z., (2011). “19. Yüzyıl osmanlı dış politikası üzerinde ingiliz tesiri”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, s. 45-61.
• Karal, E. Z., (2011). “Osmanlı tarihi”, TTK Yayınları, Cilt: VII, Ankara.
• Kocatürk, Ö., (2009). “Balkanlar’dan ortadoğu’ya osmanlı ingiliz ilişkileri (1908-1910”), İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Marriot, J. A. R. (1940). “The eastern question”, 4. Baskı, Oxford: Clarendon Press.
• Medlicott, W. N., (1938). “The congress of berlin and after”, Londra: Methuen and Co.
• Seton-Watson, R. W., (1918). “The rise of nationality in balkans”, New York: E. P. Dutton and Company.
• Steiner, Z. S.“The foreign office and foreign policy 1898-1914”, Cambridge 1969, 97, 134-135.
• Taşcan, A., (2015). “XIX. Yüzyılda Amerika, İngiltere ve Rusya’nın Avrupa Türkiye’sinde dinî görünümlü siyasî nüfûz mücadelesi”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 2(5), s. 32-59.
• Ulubelen, E., (2009). “İngiliz gizli belgelerinde Türkiye”(3. Baskı), İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Uğurlu, Ö. A., (2005). “İngiliz devlet arşivi gizli belgeleri Türkiye'nin parçalanması ve ingiliz politikası (1900-1920)”, İstanbul: Örgün Yayınevi.