Sabiha Sertel’in “Çitra Roy ile Babası” Romanında “Benerci Kendisini Niçin Öldürdü?” Şiirinin Etkisi (Metinlerarasılık)

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 2, 787 - 797, 01.04.2019

Mehmed Halil Sağlam Hasan Tarhan

https://doi.org/10.21547/jss.451207

Öz

Türk solunda Nâzım Hikmet bir idoldür. Politik
düşüncelerinin ve şiirlerinin Marksist, komünist ve Leninist yazarlar, şair ve
düşünürler üzerinde güçlü bir etkisi vardır. Nâzım Hikmet’le aynı ideolojiyi
paylaşan yazarların ve şairlerin eserleri incelendiğinde bu eserlerde Nâzım
Hikmet ideolojisini ve üslubunu okumak mümkündür. Marksist yazar Sabiha Sertel ve Çitra Roy ile Babası romanı bu
kategoride değerlendirilebilecek özelliklere sahiptir. İngiliz emperyalizmine
karşı Hindistan’da başlatılan bağımsızlık mücadelesini anlatan romanın konusu
Nâzım Hikmet’in Benerci Kendisini Niçin
Öldürdü? şiirinin temasıyla aynıdır. Politik mesajlar içeren eserler
arasında üslup benzerliği de bulunmaktadır. Emperyalist, baskıcı güçlere karşı
bağımsızlık mücadelesi evrensel bir olgudur. Her iki yazar da anlatılarında
Hindistan’daki bağımsızlık mücadelesini desteklemektedirler. Yazarların Hintli
direnişçileri destekleyen tavırları aslında hiç de barışık olmadıkları ve ters
düştükleri Türkiye Cumhuriyeti ideolojisine karşı tepkilerini yansıtmaktadır.
Çünkü gerek Nâzım Hikmet’in gerekse Sabiha Sertel’in politik görüşleri
Cumhuriyeti ideolojisine aykırıdır. Her iki solcu yazar da mevcut otorite
aleyhinde örgüt faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Çalışmanın temel amacı Benerci Kendini Niçin Öldürdü?şiiri ve Çitra Roy ile Babası romanı özelinde
Nâzım Hikmet’in Marksist yazarlar üzerindeki etkisini ortaya çıkarmaktır.
Çalışmada evren örneklem modeli; nitel araştırma yöntemi ve doküman inceleme
metodu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, gazeteci yazar
Sabiha Sertel’in Nâzım Hikmet’in şiirlerinden etkilendiğini ortaya çıkarmıştır.
Şairlik yönü olmayan Marksist yazar, Nâzım Hikmet özentisini farklı bir edebî
türle (roman) yansıtmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metinlerarasılık, Nâzım Hikmet, Sabiha Sertel, Şiir, Roman

Sabiha Sertel’in “Çitra Roy ile Babası” Romanında “Benerci Kendisini Niçin Öldürdü?” Şiirinin Etkisi (Metinlerarasılık)

Öz

Nazım Hikmet is an idol on the
Turkish left. His political thoughts and poems have a strong influence on
Marxist, Communist and Leninist writers, poets and philosophers.
When examining the works of writers and poets who share the same ideology
as Nazım hikmet, it is possible to read the ideology and style of Nazım
Hikmet in these works. Marxist writer,  Sabiha Sertel and her novel, Chıtra Roy and His Father have the
characteristics to be considered in this category. The subject of the
novel, which is about the fight for independence launched in India against
British imperialism, is the same with the subject of Nazım Hikmet’s poem, Why did Benerci Kill Himself? There is
also a stylistic similarity among the works containing political messages.
The struggle for independence against imperialist and repressive forces is
a universal phenomenon. Both writers support the struggle for independence
in India in their narratives. The authors ' attitudes supporting Indian insurgents
reflect their reactions to the ideology of the Turkish Republic, in which they
are contrary and not at peace because both Nazım Hikmet and Sabiha
Sertel's political opinions are against the ideology of the Republic. Both
leftist writers have organised activities against the existing authority.
The main purpose of the study is to reveal Nazım Hikmet’s influence on
Marxist writers, by examining the poem, Why
did Benerci Kill Himself ? and the novel, Chıtra Roy and His Father.  In this study, the model of
population and sample; qualitative research method and document review
method were used. The results of the research revealed that the
journalist, Sabiha Sertel was influenced by the poems of Nazım Hikmet. The
Marxist writer, who is not a poet in real, reflected her emulation of
 Nazım Hikmet with a different literary genre (novel). 

Anahtar Kelimeler

Metinlerarasılık, Nâzım Hikmet, Sabiha Sertel, şiir, Novel

Kaynakça

• Aykıt, D.A. (2009). Sağ yanağına tokat atmayı düşünene haklı savaş aç, Milel Ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi C. 6, (2),287-321
• Aktulum, K. (2014). Metinlerarası ilişkiler. Ankara: Kanguru Yayınları.
• Alforo, M. J. M. (1996). İntertextuality: origins and development of the concept. Atlantis, 18 (1-2), 268-285.
• Belge, M. (2003, Aralık). Nâzım Hikmet ve Sabiha Sertel’den Hint masalları. Kitap-lık Dergisi, 67, 36-45.
• Bulut, Y. (2003). Hindistan'da İngiliz sömürgeciliği, oryantalizm ve Wıllıam Jones. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 6, 71-106.
• Chattopadhyay, K. (2009). Roy, Manabendra Nath (1887–1954), International Encyclopedia of Revolution and Protest, 6, 28-76.
• Chua, A. (2007). Day of empire: how hyperpowers rise to global dominance - and why they fall. New York: Doubleday Publishing.
• Değirmenci, U. (1996). Resimli Ay mecmuası. (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Doğan, O. & Erdoğan A. (2017). XIX yüzyıda İngiliz sömürgeciliğinde Hindistan’ın yeri ve Önemi. Gaziantep Ünv. Journal Of Social Sciences, 16 (3) 839-847.
• Encyclopaedia Britannica Editörleri (12.06.2017). Manabendra Nath Roy. Erişim tarihi: 04.08.2018, https://www.britannica.com/biography/Manabendra-Nath-Roy#accordion-article-history.
• Ferguson, N. (2011). İmparatorluk: Britanya’nın modern dünyayı biçimlendirişi. (N. Elhüseyni Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Feyza B. (2018). Metinlerarasılık kavramının kavramsal çerçevesi. Edebi Eleştiri Dergisi, C.II. S.I.
• Kaplan, M. (1990). Cumhuriyet devri Türk şiiri II. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karadağ A. B. - Bozkurt E. & Alimen N. (2015, Nisan). Çeviri ve yönlendirme: Sabiha ve Zekeriya Sertel’in çeviri çocuk edebiyatı eserleri, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2, 93-112.
• Kolcu, A. İ. (2011). Edebiyat kuramları. Erzurum: Salkımsöğüt Dizgievi.
• Korkmaz, F. (2017). Metinlerarası ilişkilerin klasik retorikteki kökeni üzerine bir araştırma. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, 3, 71-88.
• Kristeva, J. (1968). Problemes de la structuration du texte. Paris: Theorie d’Ensemble, Editions de Seuil.
• Kulke H. ve Rothermund D. (2001). Hindistan tarihi. (M. Günay Çev.) Ankara: İmge Yayınevi.
• Lalitha, S. (2016). M. N. Roy - Father of Indian Communism. Imperial Journal of Interdisciplinary Research (IJIR), 2, 283-286.
• Lowe, N. (1982). Mastering the modern world history. London: The Macmillan Press
• Özgenç, M. (2018). On the Baghdad road: On the trail of W. J. Childs a study in British near eastern Intelligence and historical analysis c. 1900-1930. Tarih Kritik, (4) 2 History Critique 2, 48-53.
• Ran, N. H. (2017). Benerci kendini niçin öldürdü?. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ran, N. H. (1930). Muazzam air Mayakovskii neden intihar etti. Resimli Ay, 7, 28-29.
• Sertel, S. (1936). Çitra Roy ile babası. İstanbul: Tan Matbaası.
• Sertel, S. (2015). Roman gibi. İstanbul: Can Yayınları.
• Sertel, Y. (1994). Annem. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sertel, Z. (2016). Mavi gözlü dev. İstanbul: Can Yayınları.
• Soy, H. B. (2014). Satılık imparatorluk: Britanya İmparatorluğu’nun tasfiyesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler, 2, 7-32.
• Şehnaz P. (2002) Kavganın dışında kalmak. Erişim tarihi: 04.08.2018, http://www.radikal.com.tr/kultur/kavganin-disinda-kalmak-628115/.
• Tatlılıoğlu, D. (2010) Hindistan’daki tarihi ve dini yapıya sosyolojik bir bakış. Akademik Araştırmalar Dergisi, 46, 185-207.
• Ulvi, Ö. A. (2012). İkinci dünya savaşı yıllarında Serteller ve Tan gazetesi (1939-1945). Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 49, 179-216.
• Üretmen, P. K. (2016). Muazzam şair Mayakofski neden intihar etti?. Erişim tarihi: 04.08.2018, http://www.edebiyathaber.net/muazzam-sair-mayakofski-neden-intihar-etti-pinar-k-uretmen/.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.