THE BIOGRAPHY, POEMS, LITERARY PERSONALITY, LOST MANUSCRIPT NOTEBOOK AND COLLECTIVE GHAZALS OF SULEYMAN SENIH EFENDI

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 8, 189 - 199, 15.06.2018

Recep şükrü Güngör

Öz

Süleyman Senîh Efendi is one of the sufi poets of the nineteenth century. Senîh Efendi penned collective gazels with his poet friends, as it was popular in that period. He was
a sincere poet of sufism who wrote quite sentimental examples of poetry. He led a life following the traditions of the Mawlawi sect and wrote his poems in accordance with that style. Although he included almost all types of poems in his manuscript notebook, he mostly penned lines dealing with Karbala Incident. The poems including dates of incidents at the end of the notebook are remarkably significant. In this article, in which we introduce his manuscript to the literary world for the first time and try to make Senîh Efendi known, we also mention the issue of collective ghazals. Senîh Efendi was a humble sufi. He did not rebel against God after the death of his close relatives, about whom he wrote poems showing the dates of their death; he was a faithful believer. He lived in the most chaotic period of the state but never fell in despair. His main goal was to attain perfect faith and to instill hope to people. We deal with the biography, poems, literary personality, the manuscript notebook that was thought to have been lost, and collective ghazals of Süleyman Senîh Efendi in this article. Senîh Efendi was one of the famous poets of the age in which he lived but he is not known very much today. He is known only by people who are really interested in poetry. His manuscript notebook has been known by many researchers but it had not been found until recently. We managed to find it and examined it academically. His manuscript notebook, which consists of his poems that he wrote after completing his divan, will definitely attract the interest of academic circles. We hope to contribute, though a little, to the academic world with this article, in which we will introduce the newly-discovered manuscript notebook of Süleyman Senîh Efendi, his poems and the period in which he lived.

Anahtar Kelimeler

Senîh Efendi, Nineteenth Century, Sufism, Collective Ghazals

SÜLEYMAN SENİH EFENDİ’NİN HAYATI, ESERLERİ, EDEBİ ŞAHSİYETİ, KAYIP EL YAZMASI DEFTERİ VE MÜŞTEREK GAZELLERİ

Öz

Bu makalede Süleyman Senih Efendi’nin bugüne kadar
bulunamayan elyazması defterini ve şairin eserleriyle dönemini ele aldık. On dokuzuncu
yüzyıl mutasavvıf şair Senih Efendi, dönemin şartlarına ayak uydurarak şair
arkadaşlarıyla müşterek gazeller söylemiştir. Senih Efendi, içli şiirler yazmış
samimi bir tasavvuf şairidir. Mevlevilik tarikatı geleneğine bağlı kalarak
yaşamış, şiirlerini de bu tarzda yazmıştır. Elyazması defterinde şiir
türlerinin hemen hepsine yer vermiş olmakla birlikte daha çok Kerbela
hadisesini ele alan mısralar yazmıştır. Defterin sonlarında yer alan tarih
düşürmeleri de dikkate değer önem arz etmektedir. İlim alemine ilk kez sunduğumuz defteri ve Senih
Efendi’yi tanıtmayı amaçladığımız bu makalede ayrıca müşterek gazeller konusuna
da değindik. Senih Efendi alçak gönüllü, sufi bir şahsiyettir.
Defterinde vefatına tarih düşürdüğü akrabalarının ardından isyan etmemiş, daha
da imana sarılmış bir iman ehlidir. Devletin en karışık döneminde yaşamış ama
asla ümitsizliğe düşmemiştir. Onun asıl amacı kâmil imana ermek ve insanlara
ümit aşılamaktır. Süleyman Senih Efendi’nin hayatı, eserleri ve edebi
şahsiyetini anlatacağımız makalemizde önce şairin hayatını, onun ardından
eserlerini ve daha sonra da edebi şahsiyetini ele alacağız. Senih Efendi
döneminin önemli şairlerinden olmakla birlikte günümüzde pek bilinmemektedir.
Ancak erbabı tarafından bilinen bir şairdir. Elyazması defteri birçok
araştırmacının bildiği ama ulaşamadığı eseri idi. Biz o eseri bulduk ve onun
üzerinde akademik çalışma yaptık. Divanında bulunmayan, yani divanını
tamamladıktan sonra yazdığı şiirlerden oluşan defter ilim aleminin ilgisini
çekecektir. Senih Efendi’yi tanıtacağımız bu makale ile ilim alemine küçük de
olsa bir katkıda bulunmayı ümit ederiz.

Anahtar Kelimeler

Senih Efendi, on dokuzuncu yüzyıl, tasavvuf, Müşterek Gazeller

Kaynakça

• Ahmet Hamdi Tanpınar, 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitapevi, İst., 1982 Ayşe Nur Mermer, On Dokuzuncu Yüzyıl Mevlevî Şâirleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008 Cem Dilçin, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, 9. baskı, Türk Dil Kurumu, Ank., 2009 s.104 Cevdet Kudret, Örneklerle Edebiyat Bilgileri, 1. Baskı, c. 1, İnkilap ve Aka Basımevi, İst. Ercan Okyay, Senih-i Mevlevi Divanı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, (On Dokuz Mayıs Ünv. Sosyal Bilimler Esntitüsü) Çanakkale 2005 İbnü’l-Emin Mahmut Kemal İnal Son Asır Türk Şairleri, c. 4, AKM Yay. 2002 İbnülemin Mahmut Kemal İnal Son Asır Türk Şairleri, c. 3, Dergâh Yay., İst., 1988 İhsan Işık, Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçıları ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, Elvan Yayınları, Ankara, 2006 c. 8 Lütfi Alıcı, Süleyman Senîh Ve Müşterek Gazelleri, İlmî Araştırmalar Dergisi s. 15, İst., Bahar 2003 Mehmed Şemseddin, Bursa Dergahları Yadigar-ı Şemsi I-II, (haz. Kadir Atlansoy, Mustafa Kara), Uludağ Yay. 1997 Mehmed Tahir Efendi, Osmanlı Müellifleri, c. 2, Meral Yay., İst. Mehmet İpşirli, Osmanlı Devlet Teşkilatı, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, (ed. Ekmeleddin İhsanoğlu), c. I, İst., 1994 Mustafa Kara, Buhara Bursa Bosna Şehirler - Sufiler – Tekkeler, Dergah yay., İst., 2012 Şemsettin Sâmi, Kâmûsu’l-A’lâm, c. 5, Kaşgar Neşriyat, Ank., 1996 Türk Dili Ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yayınları, 1977. c. 7