FAHREDDİN RÂZÎ’NİN FELSEFÎ KELAMINDA ZORUNLU VARLIK KAVRAMI

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 2, 239 - 252, 16.08.2011

Mustafa Bozkurt Shalahudin Kafrawi

Öz

zorunlu varlık kavramı (Vâcibü-l-Vücûd), geleneksel entelektüel
İslam’ın öylesine önemli bir kavramıdır ki, geleneksel her müstakil sistemlerde
önemli rol oynar. Biz bu vacibü-l- vücûd kavramının kozmogoni ve
kozmoloji ile ilgili olarak İslam felsefesi ve kelamının her ikisinde de yer
aldığını(kullanıldığını) görmekteyiz. Bu makale, Fahreddin Râzî’nin felsefî
kelam sisteminin temel ekseni olarak görülen zorunlu varlığın fonksiyonunu
tartışmaktadır. Onun çalışmaları özellikle, el-Muhassal ve et-Tefsirü’l-Kebir’in
incelenmesi, zorunlu varlığın kozmogoninin kaynağı, kozmolojinin prensibi,
değerlerin ve ahlaki değerlerin kaynağı ve ritüellerin objesi olarak hizmet
ettiğini göstermektedir.