Gazali ve İbn Sina'nın Cismani Haşre Yaklaşımı

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 2, 147 - 170, 21.08.2014

Emrullah Fatiş

https://doi.org/10.18317/kader.92592

Cited By: 2

Öz

The aim of this study is to analyze the approaches of al-Ghazali and Ibn Sina to Hashr/Resurrection. There are approaches that Hashr will take place with similar body or with the same body. Ghazali defends that Hashr will be with similar body. Although Ibn Sina believed in the bodily Hashr and said ?I am not an infidel?, the rumors about his takfir by al-Ghazali is a serious issue and in the article we will analyze the authenticity of this accusation. Another issue that deserves to be scrutinized is that whether Ibn Sina put forward bodily resurrection in one of his Works while defending spiritual one in another. We have tried to bring forth any misconception, in any, in this regard. 

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Müsned, c.III, İstanbul 1982.
• Aliyyulkâri, Şerhu'l- Fıkhı'l-Ekber, vr. 68b, Râşid Efendi ktp. No: 514.
• Aliyyü'l-Kaarî, Şerhu'l-Fıkhı'l-Ekber (çev. Hüseyin S. Erdoğan), ss.39-40, İstanbul 1987.
• Alper, Ömer Mahir, Varlık ve İnsan: Kemalpaşazâde Bağlamında Bir Tasavvurun Yeniden İnşası, Klasik Yayınları, İstanbul, 2010
• Altıntaş, Hayrani, İbn Sinâ Metafiziği, Ankara 1985, s.140-141.
• Aydın İbrahim Hakkı, “Gazâlî’nin Filozofları Tekfirinde Fârâbî'nin Yeri” Felsefe Dünyası, (Türk Felsefe Derneği Yayını), Sayı:14, kış 1994.
• Aydın Mehmet S., Din Felsefesi, İstanbul 1994.
• Başçı Vahdettin, “Gazâlî’nin İslam Filozoflarını Tekfîri Konusunda Bir İnceleme”, MEB Din Öğretimi Dergisi, Sayı:29, Ankara 1991.
• Bilmen, Ömer Nasûhi, Muvazzah İlmi Kelâm, İstanbul 1972.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil (v.256/870), el-Câmiu's-Sahîh, I-VIII, Mısır 1296.
• Cuveynî, İmamu'l-Haremeyn, Kitabu'l-İrşâd İlâ Kavatıi'l-Edilleti fî Usûli'l-İ'tikad, thk. Esad Temim, Beyrut 1985, s.315.
• Düzgün, Şaban Ali, “Modern Batı Düşüncesinde Ölüm Sonrasına İlişkin Tartışmalar Eleştirel Bir Tahlil”, Kelam Araştırmaları, 8:2 (2010), ss.11-42.
• Fahri Macit, İslâm Felsefesi Tarihi, İstanbul 1987.
• Fârâbî, el-Cem beyne Re'yey el-Hakimeyn Eflâtun el-İlâhî ve Aristûtâlîs, al- Samarat al-Marziya fî ba'z ar-Risâlât al-Fârâbiya (içinde), nşr. Dieterici, Leiden 1890.
• Galip, Mustafa, Mevsua (3) İbn Sinâ, Beyrut 1998, s.10.
• Gazalî, el-İktisad Fi'l- İtikad (Hazırlayanlar İ.Agah Çubukçu, Hüseyin Atay) , Ankara 1962.
• Gazalî, el-Munkızu mine'd-Dalâl, tah. Mahmud Bico, Dımaşk 1990.
• Gazalî, Faysalü't-Tefrika (Süleyman Dünya, İmam Gazalî ve İman Küfür Sınırı, çev. Ahmet Turan Arslan), İstanbul 1992.
• Gazalî, Filozofların Tutarsızlığı (Tehâfütü’l- Felâsife), Mahmut Kaya- Hüseyin Sarıoğlu (çev.), İstanbul: Klasik, 2005, s.10(giriş).
• Gazalî, İki Madnûn, çev. D. Sabit Ünal, s.88-102, İzmir 1988.
• Gazalî, Mîzânü’l-amel, nşr. Mustafa Ebu’l-Alâ, Mektebetü’l Cündî, Mısır ts.
• Gazalî, Mîzânü’l-amel, nşr. Mustafa Ebu’l-Alâ, Mektebetü’l Cündî, Mısır ts.
• Gazalî, Tefsiru İmam Gazalî, Haz. Muhammed Rihani, c.I, Fas 1997.
• Gazalî, Tehâfüt el-Felasife (Filozofların Tutarsızlığı adıyla çev. Bekir Karlığa), İstanbul 1981.
• Gazalî, Feraidü’l-Lali min Resail’l-Gazalî, Kahire 1344
• Gazalî, Tehâfütü'l-Felâsife, thk. Macid Fahri, Beyrut, 1962.
• Halife, Fethullah, İbn Sinâ ve Mezhebuhu Fi’n-Nefs, Beyrut 1974.
• Hocazade, Muslihu'd-dîn Murtaza, Tehafütü'l-Felasife, Mısır 1302.
• İbn Sînâ, el-Edhaviyye fi’l-meâd, nşr. Hasan Âsî, Müessesetü’l- Câmiiyye, Beyrut 1987.
• İbn Aşûr, Muhammed Tahir(v.1393/1973), Tefsîru Tahrîr ve't-Tenvîr, I-XXX, Tunus 1984.
• İbn Ebî Şerîf, el-Müsâmere, İstanbul 1979.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b.Yezîd el-Kazvinî(v.275/888), Sünen, I-II, Fuad Abdulbâki neşri, Mısır 1952-53
• İbn Rüşt, (Mahmud Kasım), Menâhici'l-Edille, Kahire 1955.
• İbn Rüşt, Faslu'l-Makâl Felsefe-Din İlişkisi (çev. Bekir Karlığa, Arapça metniyle bir arada), s.78, 80-81, İstanbul 1992.
• İbn Rüşt, Felsefe Din İlişkileri (Faslu'l-Makâl; el-Keşf an minhâci'l-edille, haz. Süleyman Uludağ) , 1stanbul 1985.
• İbn Rüşt, Tehâfüt't-Tehâfüt, Mısır 1302.
• İbn Rüşt, Tutarsızlığın Tutarsızlığı (Tehâfüt't-Tehâfüt), çev. Kemal Işık, Mehmet Dağ, Samsun 1986.
• İbn Sînâ Al-Şifa, (İbrahim Madkour), Kahire 1960.
• İbn Sînâ, eş-Şifâ, el-İlahiyyât, I-II, nşr: C.Anawati, Saîd Zâyed, İntişârât-ı Nâsır Hüsrev, Tahran 1943.
• İbn Sînâ, Kitabu’n-Necât, Fahruddin el-İsferâyini en-Nisâbûrî, Şerh-u Kitabi’n- Necât (Kısm-ı İlâhiyât), (thk. Hamid Naci İsfehânî), Tahran: 1383.
• İbn Sînâ, “Hayy b. Yakzan”, nşr: Hasan Âsi, “et-Tefsirü’l-Kur’ânî ve’l- lügatü’s- sûfiyye fî felsefetî İbn Sînâ içinde), Müessesetü’l-Câmiiyye li’d-dirâsât, Beyrut 1983.
• İbn Sînâ, Ahval en-Nefs, Cairo 1952.
• İbn Sînâ, Edhaviyye, (Felsefe ve Ölüm Ötesi adıyla çev. Mahmut Kaya), Birinci Basım, İstanbul 2011, s.6.
• İbn Sînâ, en-Necât, nşr: Muhyiddin Sabri el-Kürdî, Matbaatü’s-Saâde, 1938.
• İbn Sînâ, Risale Edhaviyye fi Amr al-Maad, (Süleyman Dünya), Kahire 1949.
• İbn Sînâ, Risale fi's-Saade va'l-Hucac inne al-Nafs al-İnsaniyye Cevher, (nefsin bedenden ayrılış anındaki hali hakkında) , Haydarabad 1353h.
• İbn Sînâ, Tisu Resail, Birinci Baskı, Kostantiniye, 1298.
• İzmirli İsmail Hakkı, Yeni İlm-i Kelâm, Ankara 1981.
• Kâmil Miras, Tecrid Tercemesi, c.IV, Ankara1988.
• Kindî, “Kemiyyetü Kütübi Arîstutâlis ve mâ yahtacu ileyh fî tahsîli’l- felsefe”, nşr. Ebû Rîde, (Resâil el-Kindî el-felsefiyye içinde), Dârü’l-fikri’l-arabî, Kahire 1950.
• Konyalı Mehmet Vehbi, Hülâsatü'l-Beyân fî Tefsîri'l-Kur'ân, II, 4.baskı, Üçdal Neşriyat, c.IX, İstanbul 1976
• Kurşunoğlu, Fatma Nuriye, İbn Sinâ’da Mead, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006.
• Mansur Ali Nâsıf, et-Tâc, c.I, İst 1961.
• Mustafa Said el-Hun, Mebadiü’l-Akideti’l-İslamiyye, Dımeşk 1997
• Müslim, Ebu'l-Hüseyn Müslim b. el-Haccac, Sahîhu Müslim, I-VI+I, Beyrut 1955.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb(v.279/892), Sünenu Nesâî, I-VIII, Mısır 1930.
• Öz, Mustafa, Başlangıçtan Günümüze İslam Mezhepleri Tarihi, 2. Basım, İstanbul 2012.
• Razi, el-Muhassal (Kelam’a Giriş), çev. Hüseyin Atay, AÜİFY, Ankara ts.
• Sunar Cavid, İslamda Felsefe ve Farâbî, c.I, Ankara 1972.
• Süyûtî, Şerhu's-Sudûr, Medîne1403/1983.
• Şehristânî, Tercüme-i Milel Ve Nihâl, İst. 1279h.
• Şeyhzâde Muhyiddin, Hâşiye Alâ Tefsir-i Kadî Beydâvî, c.IV, İstanbul 1283.
• Taftâzâni, Mes'ud b. Ömer, Sa'duddin, Şerhu'l- Makâsıd (Tahkik: Abdurrahman Amîre), V, 1.baskı, Beyrut 1989.
• Taylan Necip, Ana Hatlarıyla İslâm Felsefesi, İstanbul 1985.
• Teftâzânî, Şerhu'l-Akâid, (Kelâm İlmi ve İslâm Akâidi, Hazırlayan: Süleyman Uludağ ), İstanbul 1991.
• Teftâzânî, Şerhu'l-Makâsıd, thk. Abdurrahman Umeyre, c. I-V, Beyrut 1989.
• Tirmizi, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevra(v.279/892), Sünenu't-Tirmizî, I- V,İstanbul 1981
• Tûsî, Alâaddin Ali, Tehâfütü'l-Felâsife (Kitâbu'z-Zuhr), çev. Recep Duran, Ankara 1990.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Ba’s” DİA, c.V, İstanbul 1992.