GAZZÂLÎ’DEN RÂZÎ’YE: 6/12. YY.’DA FELSEFÎ KELÂMDA YENİ GELİŞMELER

Yıl 2016, Cilt: 14 Sayı: 1, 240 - 278, 01.02.2016

Bilal Taşkın

https://doi.org/10.18317/kader.97409

Cited By: 3

Öz

Makâle Fahreddin Râzî'nin düşünce serüvenini aydınlatmayı amaçlamaktadır. Bunu yaparken önce Râzî'nin de içinde bulunduğu düşünce çevresinin önemli kurucularından Gazzâlî ve sonrasını incelemekte, daha sonra Râzî'nin fikrî değişim ve gelişim sürecini doğrudan Râzî'nin kendi eserlerine ve muhataplarına müracaat ederek ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

GAZZÂLÎ, RÂZÎ, FELSEFÎ KELÂM

Kaynakça

• Amidî, Seyfüddin Ali b. Muhammed, Dekâiku’l-hakâik, Princeton: Garret Kolleksiyonu, yazma no: 42B. Beyhakî, Tetimmetü
• sıvânü’l-hikme [Tarîk-i
• hukemâi’l-islam adıyla
• yayınlanmıştır+, ed. M. K. Ali, Dımeşk: 1946.
• Biblâvî, Muhammed v.dğr., Fihristü’l-Kütüphâne-i Hudâviyye, Kahire: 1306.
• Cüveynî, Kitabü’l-irşâd, ed. A. Tamîm, Beyrut: 1996.
• Ebu Şâme, Şihabüddin Abdurrahman b. İsmail, ez-Zeyl ale’r-ravzateyn, ed. M. Kevserî, Kahire: 1947.
• Efzalüddîn Ömer b. Ali b. Gaylân, Hüdûsü’l-âlem, ed. M. Muhakkik, Tahran: 1998.
• Frank, Richard M., Al-Ghazâlî and the Ash‘arite School, Durham, London: 1994.
• Gazzâlî, el-Erbaîn fî usûli’d-dîn, Kahire: 1925.
• Gazzâlî, Mi‘yârü’l-ilim, ed. S. Dünya, Kahire: 1961.
• Gazzâlî, İktisâd fi’l-i‘tikâd, ed. H. Atay v.dğr., Ankara: 1962.
• Gazzâlî, el-Munkıd mine’d-dalâl, ed. C. Saliba v.dğr., Beyrut: 1980.
• Gazzâlî, Tehâfütü’l-felâsife, ed. Süleyman Dünya, Kahire: 1980.
• Gazzâlî, Cevâhirü’l-Kur’ân, Beyrut: 1983.
• Gazzâlî, Tehâfütü’l-felâsife, trc. M. Marmura, Provo, Utah: 2000.
• Gazzâlî, İhyâ-ü ulûmi’d-dîn, Dımeşk: ts..
• Gutas, Dimitri, The Heritage of Avicenna: The Golden Age of Arabic Philosophy, 1000-ca. 1350, Avicenna and His Heritage içinde, Leuven: 2001.
• Hâ’irî, Abdülhüseyn, Fihrist-e Kitâbhâne-ye Meclis-e Şûrâye Millî, Tahran: 1956.
• el-Hamevî, Yakût, Mu‘cemu’l-udebâ, Beyrut: ts..
• el-Hudayrî, Muhammed Mahmud, Silsile muttasıla min telâmîz-i İbn Sînâ fî mietey âm, el-Kitabü’z-zehebî li’l-mihricâni’l-elfey li-zikrâ İbn Sînâ içinde, Kahire: 1952.
• İbn Fûrek, Muhammed b. Hasan, Mücerred-ü makâlâti’ş-şeyh Ebî Hasan Eş‘arî, ed. D. Gimert, Beyrut: 1987.
• İbn Hacer Askalânî, Lisânü’l-mîzân, Haydarabad: 1330.
• İbn Haldun, Mukaddime, Beyrut: ts.
• İbn Hallikân, Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtü’l-ayân ve enbâü ebnâü’z-zaman, ed. M. Abdülhamid, Kahire: 1948.
• İbn Salâh, Fetâvâ İbn Salâh, ed. A. Qal‘aji, Aleppo: 1983.
• İbn Sînâ, el-İşârât ve’t-tenbîhât, ed., Süleyman Dünya, Kahire: 1960.
• İbn Sînâ, Şifâ, İlâhiyyât, ed. İ. Medkûr v.dğr., Kahire: 1960.
• İbn Sînâ, Mübâhasât, ed. M. Bidarfar, Kum: 1413.
• İbn Sînâ, Risâletü’l-hükûme fî hüceci’l-müsbitîn li’l-mazî mebdeen zamâniyyen, İbn Gaylân’ın Hüdûsü’l-âlem içinde.
• İbn-i Ebî Usaybi‘a, Uyûnü’l-enbâ fî tabakâti’l-etıbbâ, Beyrut: ts.
• Îcî, Adudiddin, Mevakıf, ed. M. el-Halebî, Kahire: 1325.
• el-Kalkaşendî, Ebû’l-Abbas, Subhü'l-a‘şâ fî sına‘ati'l-inşâ, Kahire: 1913.
• el-Kazvînî, Zekeriyye b. Muhammed, Âsârü’l-bilâd ve ahbârü’l-ibâd, ed. F. Wüstenfeld, Göttingen: 1848.
• Kraus, Paul, ‚The ‘Controversies’ of Fakhr al-Dîn al-Râzî‛, Islamic Culture, 12 (1938): 131-150.
• Marmura,‚Avicenna and the problem of the infinite number of souls‛, Medival Studies, 22 (1960): 232-239.
• Marmura, Michael E., ‚Ghazali’s Attitude to the Secular Sciences and Logic‛, Essays on Islamic Philosophy and Science içinde, ed. G. Hourani, Albany: 1975.
• Marmura, Michael E., ‚Ghazâlî and Ash‘arism revisited‛, Arabic Sciences and Philosophy, 12 (2002): 91-110.
• el-Mesûdî, Şerefüddin Muhammed b. Mesûd, , eş-Şukûk ve’ş-şubeh ale’l-işârât, İstanbul: Hamidiye Kütüphanesi, yz. no: 1452.
• Nakamura, Kojiro, ‚Was Ghazâlî an Ash‘arite?‛, Memorios of the Research Department of the Tokyo Bunkoo, 51 (1993): 1-24.
• en-Neşşâr, Ali Sami, Menhecü’l-bahs inde müfekkirî’l-İslam, Beyrut: 1984.
• Pourjavadi, Nasrullah, Majmû‘ah-ye Falsafî-e Marâghah; A Philosophical Anthology from Maragha, Tahran: 2002.
• Râzî, el-Mülahhas fi'l-hikme ve'l-mantık, Oxford: Bodleian Kütüphanesi, yz. no. Hunt: 329, vr. 320b-323a.
• Râzî, Nihâyetü'l-ukûl fi dirâyeti'l-usûl, İstanbul: III. Ahmed Kütüphanesi, yz. no: 1874,
• Râzî, Mebâhisü’l-meşrikiyye, Tahran: 1966.
• Râzî, Münâzarât fî bilâdi mâverâünnehir, Fethullah Huleyf, A Study on Fahreddîn er-Râzî and his Contoversies in Trasoxiana içinde, Beyrut: 1966.
• Razi, İ'tikâdâtu fıraki’l-müslimîn ve'l-müşrikin, ed. T. Sa'd v.dğr., Kahire: 1978.
• Râzî, el-Metâlibü’l-âliye mine’l-ilmi’l-ilâhî, ed. A. el-Saggâ, Beyrut: 1987.
• Râzî, Muhassalü efkâri’l-mütekaddimîn ve’l-müteahhirîn, ed. H. Atay, Kahire: 1991.
• Râzî, Tefsîru’l-kebîr, Beyrut: 1992.
• Râzî, Me'âlimü usûli'd-din, ed. T. Sa'd, Kahire: ts.
• Râşid, Rüştü, Şerefüddîn et-Tûsî Œuvre mathematiques, Paris: 1989.
• Râşid, Rüşdü – Vahapzâde, B., Al-Khayyâm mateméticien, Paris: 1999.
• Safedî, Halil b. Aybek, el-Vâfî bi’l-vefeyât, ed. S. Dedering, Dımeşk: 1959.
• Sübkî, Tâceddin Abdülvahhâb b. Ali, Tabakâtü’ş-şâfiiyye el-kübrâ, ed. M. Tanahî v.dğr., Beyrut: 1992.
• Street, Tony, Concerning, the life and Works of Fahreddin Râzî, ed. P. Riddell v.dğr., İslam: Essasys on Scripture, Thought and Society; A Festschrift in Honour of Anthony H. Johns içinde, Leiden: 1997.
• el-Şehrezûrî, Muhammed b. Mahmûd, Nüzhetü’l-ervâh ve ravzatü’l-efrâh, ed. H. Ahmed, Haydarabat: 1979.
• Şirâzî, Sadreddin, el-Hikmetü'l-müteâliye, Beyrut: 1990.
• Şüsterî, Nurullah b. Abdillah, Mecâlisü’l-müminîn, Tahran: 1986.
• Tals, Muhammed Es‘ad, el-Keşşâf an mahdûdât-i hazâin-i kütübi’l-evkâf, Bağdat: 1953.
• Tehânevî, Keşşâf-ı Istılâhât-ı Fünûn, Beyrut: 1998.
• Tûsî, Nasîrüddîn, Şerhu’l-İşârât, Kahire: 1325 h..
• Tûsî, Nasîrüddîn, Telhîsü’l-muhassal, ed. A. Nûrânî, Beyrut: 1985.
• Van Ess, J., ‚The Logical Structure of İslamic Theology‛, Logic in Classical Islamic Culture; Giorgio Levi Della Vida Conferences içinde. ed. G. Grunebaum, Los Angeles: 1967.